Ekspert ZUS odpowiada:
Aby odpowiedzieć na Pana pytanie, potrzeba bardziej szczegółowych informacji o Pana konkretnej sytuacji (np. na jakich stanowiskach Pan pracował, czy zamierza Pan przejść na emeryturę bez względu na wiek czy w wieku 50 lub 55 lat).
Bez tych informacji mogę jedynie ogólnie wyjaśnić kwestie, które Pan poruszył:
1. sposób ustalania wymaganego stażu pracy górniczej (w tym tzw. dniówki półtorakrotne)
2. okresy niezdolności do pracy
1. Ustalanie wymaganego stażu pracy górniczej
Aby skorzystać z emerytury górniczej, zawsze wymagany jest 25-letni okres pracy górniczej. W zależności od tego, czy chodzi o emeryturę bez względu na wiek, czy też emeryturę w wieku 50 lub 55 lat, są różnice w ustalaniu tego stażu.
w przypadku emerytury górniczej bez względu na wiek należy udowodnić 25 lat pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią, bez możliwości zaliczania niektórych okresów w wymiarze półtorakrotnym.
W przypadku emerytury górniczej z wieku 50 lat również należy udowodnić 25 lat pracy górniczej (ale łącznie z okresami pracy równorzędnej), w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej. Natomiast w przypadku emerytury górniczej z wieku 55 lat, także należy udowodnić 25 lat pracy górniczej łącznie z okresami pracy równorzędnej, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej.
Okres 10 i 15 lat pracy górniczej dotyczy lat liczonych pojedynczo, natomiast łączny okres 25 lat (w przypadku uprawnień do emerytury górniczej z wieku 50 i 55 lat) może być uzupełniony o okresy pracy, które podlegają zaliczeniu w wymiarze półtorakrotnym tj. pracy w przodku lub pracy w charakterze członka drużyny ratowniczej.
Zatem o dniówkach liczonych jako 1,5 mówimy wyłącznie w przypadku emerytury w wieku 50 lub 55 lat.
Aby ustalić, czy dana osoba spełnia wymagane warunki stażowe, ZUS analizuje dokumenty przedłożone do wniosku, weryfikuje poszczególne okresy pracy i na tej podstawie ustala faktyczny staż pracy górniczej. Podczas takiej analizy może się okazać, że pomimo tego, że dana osoba od 25 lat pracuje na kopalni, pod ziemią, nie posiada wymaganych 25 lat pracy górniczej, bo np. przebywała na zwolnieniach chorobowych.
2. Okresy niezdolności do pracy
Każdy pracownik, który jest chory i otrzymał od lekarza zaświadczenie o niezdolności do pracy (kiedyś zwane L4, a obecnie ZLA) spędza ten czas niezdolności w domu, lub w szpitalu, a nie w pracy. Innymi słowy, okres niezdolności do pracy z powodu choroby nie jest okresem pracy. Górnik, który przebywa na zwolnieniu chorobowym, nie wykonuje w tym czasie pracy pod ziemią.
Dlatego okresy zwolnienia chorobowego nie mogą być zaliczone do okresów pracy górniczej. I nie ma tutaj znaczenia, czy chodzi o emeryturę bez względu na wiek, czy z wieku 50 czy 55 lat. W każdym przypadku, jeśli górnik ma np. 25-letni okres zatrudnienia, to przy obliczaniu okresów pracy górniczej odliczymy czas, kiedy przebywał na zwolnieniu chorobowym. Aby zatem udokumentować wymagany staż pracy górniczej, te niezaliczone okresy trzeba „odrobić”.
To, jakie konkretnie przedziały czasowe (okresy) nie zostaną zaliczone do pracy górniczej zależy od tego, na jakim stanowisku pracowała dana osoba: czy chodzi o pracę pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, czy też chodzi o pracę mieszaną.
Jeżeli pracownik jest zatrudniony w kopalni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią na stanowisku robotniczym, trzeba odpracować konkretną liczbę dni niezdolności do pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy, w tym soboty, niedziele i dni świąteczne.
Na tych samych zasadach odlicza się okresy niezdolności do pracy, gdy pracownik jest zatrudniony na stanowisku dozoru ruchu lub kierownictwa ruchu pod ziemią, wymienionym w zarządzeniu Nr 9 Ministra Przemysłu i Handlu i ubiega się o emeryturę ze względu na wiek.
Inaczej jest w przypadku pracy mieszanej, wykonywanej częściowo pod ziemią, i częściowo na powierzchni. W tych przypadkach okresy pracy górniczej ustalamy na podstawie miesięcznego wykazu dniówek lub zjazdów pod ziemię. W pierwszej kolejności ustala się, czy w danym miesiącu pracownik wykonał wymaganą liczbę dniówek lub zjazdów pod ziemię. Jako miesiąc pracy górniczej zaliczymy ten miesiąc, w którym praca pod ziemią była wykonywana przez co najmniej połowę obowiązujących dni roboczych w miesiącu danego roku (wraz z urlopem, delegacjami związanymi z pracą oraz dniami na badania okresowe). Jeżeli w danym miesiącu było np. 20 dni roboczych, to aby taki miesiąc uwzględnić jako miesiąc pracy górniczej należy posiadać 10 zjazdów lub np. 5 zjazdów i 5 dni urlopu taryfowego. W przypadku 21 dni roboczych jako połowę przyjmuje się 11 dni.
Jeśli ten wymóg jest w danym miesiącu spełniony i możemy ten miesiąc zakwalifikować, a w tym miesiącu wystąpiło zwolnienie chorobowe, to z tego miesiąca odlicza się okres niezdolności do pracy, na wyżej wskazanych zasadach. Czyli odpracować trzeba będzie tylko dni zwolnienia chorobowego. Natomiast jeśli w danym miesiącu pracownik nie wykonał wystarczającej liczby