Małżonek (wdowa lub wdowiec), który do dnia śmierci pozostawał we wspólności małżeńskiej z osoba zmarłą, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli: • w chwili śmierci małżonka miał skończone 50 lat lub był niezdolny do pracy; albo • wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku, które nie ukończyło 16 lat, a jeśli uczy się w szkole – 18 lat; • sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej; • ukończył 50 lat lub stał się niezdolny do pracy już po śmierci współmałżonka, lecz nie później niż 5 lat od jego śmierci albo od zaprzestania wychowywania dzieci. Jeżeli wdowa (wdowiec) nie spełnia tych warunków i nie ma źródła utrzymania, to ma prawo do renty rodzinnej przez rok od śmierci współmałżonka lub przez okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu kwalifikującym do wykonywania pracy zarobkowej (nie dłużej niż przez 2 lata od śmierci współmałżonka). Małżonka lub małżonek rozwiedziony albo wdowa lub wdowiec, którzy w chwili śmierci współmałżonka nie pozostawali z nim we wspólności małżeńskiej, mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli – oprócz spełnienia wymienionych warunków – mieli w dniu śmierci współmałżonka prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. Prawo do renty ma również małżonka rozwiedziona lub pozostająca w separacji, jeśli udowodni, że bezpośrednio przed śmiercią współmałżonka otrzymywała od niego alimenty na podstawie porozumienia między rozwiedzionymi/separowanymi (nie dotyczy to mężczyzny). Wdowie (wdowcowi) przysługuje renta rodzinna w wysokości 85% jednego świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu. Wysokość świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu to odpowiedni wymiar renty z tytułu całkowitej niezdolności spowodowanej wypadkiem lub chorobą zawodową, z odpowiednim ograniczeniem podstawy wymiaru renty i gwarancją 80 % podstawy wymiaru lub bez gwarancji, jeżeli został przyjęty wskaźnik wyższy niż 250 %. ZUS najpierw zbada, które świadczenie byłoby korzystniejsze (czy emerytura, czy renta z tyt. choroby zawodowej) i przyzna wdowie rentę rodzinną w wysokości 85% korzystniejszego świadczenia. Jeżeli Lekarz Orzecznik ZUS orzeknie, że zgon świadczeniobiorcy nastąpił wskutek choroby zawodowej, to wdowa ma prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu śmierci współmałżonka. Jednorazowe odszkodowanie pomniejsza się o kwotę jednorazowego odszkodowania z tytułu uszczerbku na zdrowiu, wypłaconego wcześniej osobie zmarłej.