Wydział Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej, począwszy od roku akademickiego 2021/2022, otwiera nowy kierunek studiów: rekultywacja i zagospodarowanie terenów poprzemysłowych. To reakcja na przemiany gospodarcze i społeczne zachodzące w naszym kraju.
Wobec stopniowego odchodzenia od przemysłu ciężkiego oraz wzrostu świadomości ekologicznej i oczekiwań społecznych, coraz większego znaczenia nabierają działania mające na celu przywrócenie pierwotnych walorów środowiskowych terenom zdegradowanym wskutek działalności przemysłowej i nadanie im nowych funkcji użytkowych.
Konieczna rewitalizacja
Degradacja środowiska naturalnego, przejawiająca się m.in. zanieczyszczeniem gleby, wód i powietrza, zmianami rzeźby terenu i warunków wodnych, destrukcją ekosystemów oraz obecnością składowisk odpadów poprzemysłowych lub płytkich wyrobisk poeksploatacyjnych, ma negatywny wpływ na jakość życia i warunki rozwoju gospodarczego. Prowadzi to w konsekwencji do stopniowej depopulacji poprzemysłowych obszarów zurbanizowanych. Z drugiej strony, pozostałe po działalności przemysłowej obiekty budowlane i infrastruktura techniczna w wielu wypadkach mogą i powinny być zrewitalizowane i zagospodarowane. Często bowiem mają one charakter zabytkowy i posiadają walory historyczne, będąc świadectwem rozwoju cywilizacyjnego i kształtowania się tożsamości społeczeństwa. Mogą być zatem wykorzystywane m.in. do celów turystyki postindustrialnej.
– Dlatego podejmowane są działania zmierzające do likwidacji skutków nadmiernej antropogenizacji środowiska, przywrócenia terenów zdegradowanych do stanu właściwego i do ponownego ich zagospodarowania. Działania te znajdują oparcie w założeniach perspektywy finansowej UE na lata 2021-2027, Narodowym Planie Rewitalizacji, a także w Regionalnych Programach Operacyjnych i Gminnych Planach Rewitalizacji. Powyższe względy są katalizatorem aktywności gospodarczej w sferze działań rekultywacyjnych i remediacyjnych, odzysku surowców z odpadów poprzemysłowych, zagospodarowania obiektów poprzemysłowych i rewitalizacji tkanki miejskiej. Potrzebne są zatem nowe, wszechstronnie wykształcone kadry, mogące realizować te cele w zgodzie z najnowszymi tendencjami światowymi, zasilając kadry istniejących przedsiębiorstw, a także dając impuls pobudzający powstawanie nowych podmiotów gospodarczych – przekonuje prof. Rafał Morga z Katedry Geologii Stosowanej Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej.
Skala problemów występujących na terenach zdegradowanych wskutek działalności przemysłowej jest niezwykle rozległa. Dlatego przy projektowaniu i realizacji inwestycji rewitalizacyjnych konieczne jest kompleksowe podejście i multidyscyplinarna wiedza. Nowo utworzony kierunek studiów wychodzi naprzeciw tym wyzwaniom. Umożliwi wykształcenie absolwentów posiadających praktyczne umiejętności z zakresu rozpoznawania zagrożeń występujących na obszarach poprzemysłowych, rewitalizacji zdegradowanego środowiska przyrodniczego oraz obiektów budowlanych i infrastruktury, w tym o charakterze zabytkowym, w kontekście prawnym, społecznym, technicznym i ekonomiczno-finansowym, z uwzględnieniem zasad planowania i zagospodarowania przestrzennego. Studenci nabędą też umiejętność sporządzania projektów rewitalizacyjnych i zarządzania nimi. Będą potrafili posługiwać się nowoczesnymi technikami pomiarowymi i specjalistycznym oprogramowaniem komputerowym.
– W nowoczesnym i elastycznym programie studiów znajdują się przedmioty kształtujące wymagane przez rynek pracy umiejętności miękkie, w tym z zakresu przedsiębiorczości, komunikacji interpersonalnej i technik negocjacji oraz technik informacyjnych. Dzięki temu absolwent kierunku rekultywacja i zagospodarowanie terenów poprzemysłowych będzie mógł uczestniczyć w realizacji różnorakich projektów rewitalizacyjnych, obejmujących różne sfery i działania, oraz będzie przygotowany do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej – wyjaśnia dalej prof. Rafał Morga.
Unikalny w skali kraju
Przyjęte ramy programowe sprawiają, że proponowany kierunek jest unikalnym w skali kraju. Zapewniają one wszechstronne, a jednocześnie staranne wykształcenie i są w pełni dostosowane do wymogów stawianych przez współczesny rynek pracy. Kształcenie na pierwszym stopniu studiów odbywać się będzie w ramach dwóch ścieżek dyplomowania: rewitalizacja geośrodowiskowa i rewitalizacja infrastruktury technicznej. Na drugim stopniu przewidziano dodatkowo trzecią ścieżkę: zarządzanie projektem rewitalizacyjnym.
Program studiów zapewnia wysokie standardy i nowoczesne metody kształcenia. Przy jego opracowaniu wykorzystano wieloletnie doświadczenia zawodowe pracowników Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej, nabyte w różnych gałęziach przemysłu surowcowego. Realizację przedstawionych celów umożliwi wysoko wykwalifikowana kadra naukowo-dydaktyczna, wykorzystanie w procesie dydaktycznym dobrze wyposażonych laboratoriów i pracowni, współpraca z przemysłem i innymi partnerami zewnętrznymi oraz prowadzenie praktyk przemysłowych. Wybrane przedmioty specjalistyczne będą prowadzone przez pracowników Wydziału Architektury, Wydziału Budownictwa, Wydziału Organizacji i Zarządzania oraz Wydziału Inżynierii Środowiska Politechniki Śląskiej.
– Przeprowadzona kwerenda potencjalnego rynku pracy wykazała istniejące zapotrzebowanie na specjalistów z zakresu rewitalizacji terenów poprzemysłowych, szczególnie na obszarze Polski południowej, gdzie zlokalizowana jest znaczna część terenów przekształconych wskutek działalności przemysłowej. Wypromowanie absolwentów nowego kierunku da istotny impuls wspomagający przekształcanie i rozwój regionów przechodzących transformację gospodarczą – zapewnia prof. Rafał Morga.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
