Zdrada była tematem katechezy przedostatniej audiencji generalnej Leona XIV. Zaskoczyło mnie to, że papież skupił się na zdradzie małżeńskiej, choć także poruszył temat zdrady w szerszym jej znaczeniu. W prosty i przez to bardzo przystępny sposób papież wyjaśnił, na czym polega wybaczanie zdrady i dlaczego jest to istotne dla chrześcijanina. Papież nie skupił się na traumie, jaką powoduje zdrada u osoby zdradzonej, nie zaglądał do jej duszy. Skupił się na przebaczaniu, bo znalezienie w sobie siły przebaczenia pozwala zapobiec eskalacji zła w przyszłości.
Każdy z nas doświadczył zdrady, która stała się podstawą utraty braku zaufania do drugiej osoby. Zdrada w pracy, w środowisku przyjaciół i znajomych w praktyce niesie ze sobą jakże inne skutki na co dzień, niż zdrada małżeńska.
Mówiąc o przebaczeniu, którym przepełniona jest tradycja chrześcijańska, papież zaczął od źródeł. Przypomniał, że Jezus przebaczył zdradę Judaszowi i podczas Ostatniej Wieczerzy podał mu najlepszy kęs chleba. „To nie tylko chęć podzielenia się – powiedział papież Leon XIV – to coś znacznie więcej: to ostatnia próba miłości. I jest to klucz do zrozumienia serca Chrystusa, którego miłość nie ustaje w obliczu odrzucenia, rozczarowania, a nawet niewdzięczności”. Leon XIV wyjaśnił, że wolność innych, nawet zagubionych w złu, wciąż może być osiągnięta światłem delikatnego gestu. Ponieważ prawdziwe przebaczenie nie czeka na skruchę, ale najpierw ofiarowuje się jako dar, zanim jeszcze zostanie przyjęte. Papież w ten sposób nie namawiał ani do ignorowania zdrady, ani nie zanegował prawdy o bólu, ale wyszedł w przyszłość, podkreślając, że nie można pozwolić, by uczynione zło stanowiło ostatni gest, było ostatnim słowem. „Ileż związków się rozpada i komplikuje, ileż niewypowiedzianych słów pozostaje w zawieszeniu?” – zapytał papież i namawiał do przebaczenia, bo owo przebaczenie nie oznacza zaprzeczania złu, ale zapobieżenia, by zrodziło ono więcej zła, aby uraza nie zadecydowała o przyszłości. Zadana rana budzi chęć zamknięcia się w swoim bólu, szukania ochrony albo budzi chęć odwetu. Przebaczenie nie neguje prawdy o bólu, ale nie pozwala zgasić w sobie zdolności do kochania.
Włosi, którzy posiedli w szkołach ogromną wiedzę o rodzimej literaturze i chętnie z niej korzystają, analizując teksty papieża, chętnie przytaczają fragmenty utworów literackich. Jedna z watykanistek, opisując katechezę Leona XIV, zwróciła uwagę, że Judasz, który sprzedawszy Jezusa za trzydzieści srebrników, w tradycji chrześcijańskiej pozostaje kwintesencją zdrajcy, w „Boskiej komedii” Dantego trafia do piekła, gdzie pożera go Lucyfer. Nie tylko chodzi o jego nikczemny czyn niewierności, ale przede wszystkim brak zaufania do Bożego miłosierdzia.
Dla Boga nic nie jest niemożliwe
Jak znaleźć siłę, by wybaczyć? Jak znów mu uwierzyć? – zapytała poprzednika Leona XIV – papieża Franciszka – pewna zdradzana przez małżonka kobieta. Wyznała, że czuje się zagubiona i porzucona. „Pomimo ogromnego bólu postawiłam nasze małżeństwo na pierwszym miejscu i starałam się odbudować zaufanie i nadzieję. Chciałabym jedynie znaku, który pokazałby mi, że wybaczenie tego, co niewybaczalne, jest słuszne, że nie utraciłam mojej godności i że Bóg jest obok mnie, i mnie wspiera” – napisała w liście kobieta. Wówczas papież Franciszek podkreślając, że przebaczenie jest wolnym i osobistym aktem, nie dał gotowej odpowiedzi, ale przypomniał, że miłość i dialog potrafią naprawiać relacje. Franciszek przyznał, że naprawa małżeństwa jest trudną drogą, ale „dla Boga nic nie jest niemożliwe. Sam przebacza i chce, by chrześcijanie czynili tak samo”.
Jan Paweł II uważał zdradę małżeńską za naruszenie Boskiego prawa, podważenie nierozerwalności i wierności sakramentu małżeństwa i zniszczenie głębokiej więzi, łączącej małżonków. Małżeństwo nazwał „całkowitym, wzajemnym obdarowaniem i jednością serca i duszy”. W adhortacji apostolskiej „Familiaris Consortio” z 22 listopada 1981 r. napisał: „Duch, którego Pan użycza sakramentalnym małżonkom, uzdalnia mężczyznę i kobietę do miłowania się tak, jak Chrystus nas umiłował”. Sakrament małżeństwa jest więc w istocie łaską bycia podobnym do Chrystusa wobec współmałżonka. Zdradę małżeńską zaś określił jako „niewierność w obdarowaniu, które powinno być całkowite i obejmować wszystkie aspekty życia małżeńskiego”.
Papież Benedykt XVI podczas audiencji generalnej 19 października 2006 r. skupił się na zdrajcy, podkreślając, że Jezus oczekuje gotowości do pokuty i nawrócenia. Argumentował, że „nawet jeśli w Kościele nie brakuje osób niegodnych i zdrajców, to od każdego z nas zależy, czy zło, które wyrządzają, będzie zrównoważone naszym wyraźnym świadectwem o Jezusie”. Przypomniał, że św. Piotr też chciał sprzeciwić się Jezusowi i temu, co go czekało w Jerozolimie, ale pokutował i znalazł przebaczenie i łaskę. Judasz pokutował także, ale jego skrucha przerodziła się w rozpacz i w ten sposób doprowadziła do samozagłady. Benedykt XVI wówczas przypomniał treść piątego rozdziału „Reguły” św. Benedykta „Nigdy nie traćcie nadziei na Boże miłosierdzie”. I to dotyczy zarówno zdradzającego, jak i zdradzanego.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
