Kraje leżące nad Bałtykiem powinny blisko współpracować, by wykorzystać potencjał energetyczny morza - to główny wniosek raportu, przygotowanego przez Orlen i S&P Global. Raport wskazuje pięć obszarów, w których współpraca może przynieść największe efekty.
Celem opublikowanego we wtorek w Gdańsku raportu “Współpraca na Bałtyku: Impuls dla transformacji energetycznej“ było określenie dla państw leżących nad Bałtykiem takich działań w wybranych obszarach, gdzie współpraca może przynieść najlepsze efekty z punktu widzenia dekarbonizacji i bezpieczeństwa energetycznego.
Raport bierze pod uwagę osiem państw leżących nad Bałtykiem: Danię, Szwecję, Finlandię, Estonię, Łotwę, Litwę, Polskę i Niemcy. W raporcie identyfikuje się pięć obszarów, w których współpraca może dać największe efekty: morska energetyka wiatrowa, sekwestracja CO2, wodór i jego pochodne jak amoniak, gaz oraz interkonektory, zarówno elektryczne jak i gazowe.
Jak podkreśliło w raporcie S&P Global, moc morskich farm wiatrowych na Bałtyku jest 10 razy mniejsza niż tych na Morzu Północnym, moc energetycznych połączeń międzysystemowych (interkonektorów) jest prawie 3 razy mniejsza niż na Morzu Północnym, brak jest projektów składowania CO2, podczas gdy na Morzu Północnym jest ich prawie 130.
W raporcie ocenia się, że potencjał produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w krajach regionu jest 4,5-razy wyższy niż dzisiejsza produkcja i wynosi ok. 4400 TWh rocznie. Przy czym koszty produkcji w poszczególnych technologiach odnawialnych są różne w zależności od kraju, co daje perspektywy do transgranicznego handlu.
W związku z tym strategicznego znaczenia nabierają interkonektory. Zdolności wymiany transgranicznej są jednak poniżej unijnego celu na 2030 r. Jednym z głównych wskazywanych rozwiązań dla przyspieszenia budowy interkonektorów jest mechanizm podziału ich kosztów między poszczególnych operatorów. Więcej zdolności przesyłowych na interkonektorach to także mniej przymusowych ograniczeń dla źródeł odnawialnych. Oszczędności z rozwoju interkonektorów oszacowano na 9 mld euro do 2040 r.
Morskie farmy wiatrowe odgrywają znaczącą rolę w redukcji zużycia węglowodorów. Jednak brak planowania przestrzennego stanowi czynnik hamujący ich budowę. Raport przytacza tu przykład Szwecji, gdzie zrezygnowano z powodów obaw o bezpieczeństwo z projektów offshore o mocy 32 GW. Według autorów raportu to oznacza, że kraje regionu stoją przed dodatkowym wyzwaniem, by osiągnąć deklarowane na 2030 r. cele mocy zainstalowanej w offshore.
Zgodnie z publikacją kraje regionu nie są na ścieżce osiągnięcia celów dyrektywy RED III w obszarze odnawialnego wodoru. W 2030 r. zabraknie go co najmniej 300 tys. ton, natomiast regionalna współpraca może zabezpieczyć dostawy wodoru wewnątrz regionu. W raporcie wskazuje się, że Niemcy i Polska będą głównymi ośrodkami popytu, ale brakuje im zdolności produkcyjnych. Z kolei nadmiar zielonego wodoru może się pojawić w Szwecji czy Finlandii. Potrzebne jest zatem stworzenie mechanizmu aukcyjnego, umożliwiającego handel tym surowcem, wraz z możliwościami technicznymi.
Sekwestracja CO2 pod dnem Bałtyku może być tańsza niż na Morzu Północnym, a to ze względu na koszty transportu, niższe o ok. 15 euro na tonie i możliwość przesyłu rurociągami, zamiast przewożenia statkami - ocenia się w raporcie. Potencjał sekwestracji na Bałtyku może powiększyć współpraca w zmapowaniu morza w poszukiwaniu złóż solankowych. Ze względu na znacznie mniejszą ilość sczerpanych złóż niż na Morzu Północnym to właśnie solanki są potencjalnymi formacjami dla zatłoczenia CO2 na Bałtyku. Wspólny plan eksploracji Bałtyku pod tym kątem jest wskazany - zauważa się w raporcie.
S&P Global i Orlen przypominają, że w ciągu kilku lat udział rosyjskiego gazu w regionalnej konsumpcji spadł z 68 do 4 proc., dzięki m.in. importowi LNG i uruchomieniu Baltic Pipe. Gaz jest ważnym elementem zapewnienia energii po przystępnych cenach, w utrzymaniu dostaw LNG zasadniczą rolę pełnią terminale niemieckie, polski, litewski i fiński - wskazuje się w raporcie, zastrzegając jednak, że większość tych instalacji, oprócz fińskiego terminala Inkoo około roku 2040 osiągnie jednak pułap swoich możliwości. Poprawa możliwości przesyłu gazu z Finlandii ma zasadnicze znaczenie dla zaspokojenia popytu. Wąskim gardłem jest zdolność przesyłowa pomiędzy krajami bałtyckimi. Dalszy rozwój interkonektorów gazowych pomoże w lepszym wykorzystaniu zdolności regazyfikacyjnych i zdolności przesyłowych gazociągów - konkluduje się w raporcie.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
