Szykują się nam drugie Mazury, tym razem w samym środku Polski! Wszystko po to, aby po górnikach zostały dobre wspomnienia, a tereny pokopalniane zyskały drugie życie. Lecz bełchatowskie jezioro nie będzie wcale pierwszym zbiornikiem utworzonym w miejscu po odkrywkowej eksploatacji górniczej.
- W części wschodniej pola Bełchatów będzie plaża – uchyla rąbka tajemnicy prof. Zbigniew Kasztelewicz, wiceprezes PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna ds. wydobycia.
W polu Bełchatów do wydobycia pozostaje ok. 10 mln t węgla brunatnego. Łącznie w polu Bełchatów i Szczerców ok. 500 mln t surowca. W 2022 r. zakończy się wydobycie w części południowej i będzie ono kontynuowane w części północnej.
Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów zakończyła właśnie formowanie II i IV poziomu zwałowiska wewnętrznego Pola Bełchatów. Na koniec br. jest zakończenie III poziomu zwałowiska wewnętrznego. Prace wykonywane są tak, by uformowana powierzchnia mogła stanowić linię brzegową jezior, które powstaną po zakończeniu eksploatacji odkrywki. W ramach rekultywacji w miejscu obecnych wyrobisk górniczych – Pól Bełchatów i Szczerców – powstaną dwa najgłębsze jeziora w Polsce, które połączą się w końcowej fazie ich napełniania!
Proces kontrolowany
- W bełchatowskim kompleksie energetycznym tereny pogórnicze kształtowane są z myślą o stworzeniu największego kompleksu wypoczynkowego w centralnej Polsce. Zgodnie z przyjętym planem, po zakończeniu wydobycia węgla brunatnego, nastąpi likwidacja wyrobisk górniczych w kierunku najgłębszych polskich jezior. Po napełnieniu wodą Pola Bełchatów i Pola Szczerców powstanie zbiornik wodny, którego lustro wody będzie miało powierzchnię ok. 4000 hektarów, a jego maksymalna głębokość wyniesie ok. 170 m. Dla porównania warto przypomnieć, że maksymalna głębokość Hańczy, najgłębszego jeziora w Polsce, wynosi nieco ponad 100 m – podkreśla Andrzej Legeżyński, prezes zarządu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna.
Podczas formowania IV poziomu zwałowiska wewnętrznego maszyny górnicze usypały powierzchnię o niewielkim nachyleniu. Na tak ukształtowanym terenie w przyszłości powstanie plaża i wschodnia część linii brzegowej jeziora.
- Prowadzone obecnie prace na zwałowisku wewnętrznym Pola Bełchatów polegają na przemieszczaniu ogromnych ilości mas nadkładowych w celu nadania pożądanego kształtu dna i skarp docelowych zbiorników. Kolejnym etapem będzie wypełnianie wyrobisk wodą. Proces ten będzie musiał być kontrolowany i prowadzony w taki sposób, by ciśnienie spływowe wód, działające na skarpy od zewnątrz, nie spowodowało utraty ich stateczności – zwraca uwagę Krzysztof Rośniak, dyrektor Kopalni Bełchatów.
Napełnianie zbiorników wodą realizowane będzie po 2050 r., kiedy to w Polu Szczerców zakończone zostaną wszelkie roboty górnicze przygotowujące wyrobisko do napełniania wodą. Poziom lustra wody będzie stopniowo podnoszony zarówno w Polu Bełchatów jak i w Polu Szczerców. Napełnianie wodami głębinowymi oraz powierzchniowymi potrwa około 20 lat.
Farma na szczycie
Bełchatowskie jezioro nie będzie pierwszym zbiornikiem utworzonym w miejscu po odkrywkowej eksploatacji górniczej. Od 2010 r. funkcjonuje Jezioro Tarnobrzeskie, stworzone na terenie byłej kopalni odkrywkowej siarki, a w Niemczech w okolicy Görlitz, tuż przy polskiej granicy, od kilku lat korzystać można z jeziora Berzdorfer See, które powstało po zalaniu kopalni węgla brunatnego. Również w zagłębiu konińskim korzystać można z jezior powstałych po wypełnieniu wodą byłych odkrywek węgla brunatnego: Morzysław, Gosławice, Pątnów, Kazimierz, Lubstów, Jóźwin II B, Drzewce i Tomisławice, o łącznej powierzchni przekraczającej 2650 ha.
Koncepcja stworzenia jeziora na terenie odkrywki Bełchatów wpisuje się w prowadzone działania rekultywacyjne. Kopalnia posiada kilkudziesięcioletnie doświadczenie we wdrażaniu innowacyjnych i efektywnych rozwiązań technicznych oraz technologicznych przyjaznych naturze, które pozwalają w znacznym stopniu ograniczyć środowiskowe skutki wydobywania węgla. W ramach tych zadań od początku funkcjonowania kopalni prowadzona jest rekultywacja na ogromną skalę. Dotychczas kopalnia zrekultywowała już ponad 2300 ha terenów poeksploatacyjnych i przekazała Lasom Państwowym ponad 1500 ha zrekultywowanych, zalesionych gruntów. Góra Kamieńsk, zwałowisko zewnętrzne bełchatowskiej odkrywki, jest obecnie najwyższym wzniesieniem w środkowej Polsce o wysokości maksymalnej 407 m n.p.m. Rekultywacja polegała tu na odtworzeniu gleby oraz zasadzeniu lasów, które dzisiaj są domem dla wielu gatunków zwierząt, w tym także tych rzadkich. Zimą miejsce to staje się centrum sportów narciarskich, a w cieplejszych porach roku zalesione wzgórze jest miejscem turystyki rowerowej i pieszej.
W 2019 r. zakończono formowanie drugiej góry w pobliżu Kopalni Bełchatów – bliźniaczej góry dla Góry Kamieńsk, która w przyszłości zostanie w całości odbudowana biologicznie w ramach prac rekultywacyjnych i będzie mogła zapewnić turystom szereg ciekawych atrakcji. Na jej szczycie planowana jest budowa farmy fotowoltaicznej.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
