Ciągniki manewrowe to niewielkie urządzenia stosowane w wyrobiskach górniczych. Ich zaletą jest to, że eliminują niebezpieczny transport ręczny różnorodnych materiałów i elementów maszyn lub obudów. Obecnie w kopalniach węgla kamiennego działa 125 tego rodzaju urządzeń. Zdaniem nadzoru górniczego powinno być znacznie więcej.
Do prac związanych z drążeniem przodków i eksploatacją ścian niezbędne są materiały, maszyny i urządzenia. Ich transport prowadzony jest z powierzchni za pomocą górniczych wyciągów szybowych, następnie wyrobiskami podziemnymi - koleją spągową i kolejkami podwieszonymi z napędem własnym lub linowym.
Podwyższone ryzyko
Wykonywanie transportu materiałów, maszyn i urządzeń zawsze związane jest z koniecznością wykonania załadunku, przeładunku lub rozładunku. Zalicza się je do prac o podwyższonym stopniu ryzyka. Należy w tym miejscu podkreślić, że wśród przyczyn wypadków przy pracy w górnictwie w 2016 r. ok. 12 proc. stanowiły upadki, stoczenia lub obsunięcia się materiałów bądź przedmiotów właśnie podczas prac transportowych.
Tymczasem ciągniki manewrowe wyręczają górników w ręcznym transporcie materiałów, a także w transporcie wspomaganym kolejkami podwieszanymi i podziemnymi. Mogą być stosowane nie tylko w przodkach wydobywczych. Odpowiednio wyposażone w belki nośne i wciągarki znajdują również szerokie zastosowanie do prac w podziemnych stacjach materiałowych, komorach montażowych lub komorach pomp. Są stosunkowo niewielkie gabarytowo, łatwe w sterowaniu i bardzo mobilne. Charakteryzuje je też duża siła udźwigu. Mogą być używane w miejscach zagrożonych wybuchem metanu – do stężenia 1,5 proc. Do wyboru są nie tylko różne warianty sterowania – kablowy albo radiowy, ale również rodzaj napędu ciągnika.
Zalety akumulatora
Najnowszym rozwiązaniem jest napęd elektryczny-akumulatorowy. Podstawową jego zaletą jest znacznie niższy poziom generowanego hałasu i temperatury, możliwość rekuperacji (odzyskiwania) energii, mobilność (brak węża lub przewodu zasilającego), bardzo dobre oświetlenie miejsca pracy oraz łatwy sposób ładowania – bez konieczności przemieszczania ich do komór ładowni akumulatorów. Stosuje się je również jako napęd służący do przemieszczania ruchomych pomostów roboczych lub zestawów aparaturowych. Liderem stosowania ciągników manewrowych jest Jastrzębska Spółka Węglowa. W należących do niej zakładach górniczych funkcjonuje 68 ciągników. W Polskiej Grupie Górniczej – 27, a w Katowickim Holdingu Węglowym – 10. Używa się ich także w PG Silesia – 8 i LW Bogdanka – 12.
Upowszechnienie ciągników manewrowych w kopalniach pozwala efektywniej wykorzystywać kolejki spągowe lub podwieszane i skuteczniej zapobiegać wypadkom w transporcie. Ich stosowanie w pracach demontażowo-montażowych i rozładunkowo-przeładunkowych to w ocenie Zbigniewa de Lorma, dyrektora Departamentu Energomechanicznego Wyższego Urzędu Górniczego, kolejny przykład dobrej praktyki.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
