Według raportu „Bezpieczeństwo Pracy w Polsce 2019” przygotowanego na zlecenie Koalicji Bezpieczni w Pracy, wśród pracowników biurowych i fizyczno-umysłowych, 29 proc. odczuwa stres w miejscu pracy od czasu do czasu, 42. proc. często, a 14 proc. praktycznie cały czas. Ma to negatywny wpływ nie tylko na atmosferę w miejscu pracy, ale również zwiększa ryzyko wypadków.
Aż 87 proc. respondentów przyznało, że jeśli miałoby wybór, zdecydowałoby się na pracę w miejscu oferującym niższą płacę, ale lepsze warunki psychospołeczne. Respondenci wśród czynników mających wpływ na efektywność pracy na pierwszym miejscu wskazywali atmosferę pracy (53 proc.), a na drugim stres (49 proc.). Nieco ponad połowa osób przyznała, że w ich miejscu pracy dochodzi do rezygnacji z pracy z powodu warunków pracy, takich jak np. stres, a także presja czy godziny pracy. 37 proc. respondentów oceniło wpływ stresu w pracy jako negatywny, jako pozytywny – zaledwie 15 proc.
Połowa respondentów twierdzi, że lekarze medycyny pracy nie podejmują z pracownikami rozmów na tematy dotyczące zagrożeń psychospołecznych (49 proc.). Jednocześnie 34 proc. wskazuje, że podczas wizyty odbyło taką rozmowę z lekarzem. Wówczas najczęściej poruszano temat czynników fizycznych (hałas, temperatura, brud) – 62 proc., a także stresu i presji – 51 proc. Najrzadziej rozmawiano o relacjach z innymi pracownikami i innymi osobami, np. klientami (elementy psychologii i interakcji) – 30 proc. Z badań wynika, że niektórzy pracodawcy podejmują rozmowy na tematy związane z zagrożeniami psychospołecznymi, które mogą wystąpić w miejscu pracy (40 proc.). Badani deklarują, że rozmawiano wówczas o warunkach pracy (godzinach pracy, pracy zmianowej, przerwach, urlopie) – 65 proc. oraz zadaniach (sposobach organizacji zadań, tempa pracy, presji czasu) – 58 proc. Są to zagadnienia związane bezpośrednio z wymaganiami wobec pracownika.
Tematy dotyczące bezpośrednio zdrowia pracownika, np. dotyczące czynników fizycznych (hałas, temperatura, brud), zostały podjęte w przypadku 38 proc. respondentów. W znacznej części przypadków rozmowy o zagrożeniach psychospołecznych w ogóle nie miały miejsca (44 proc.). Ankietowani wykazują znajomość praw i obowiązków pracowników. Najrzadziej (78 proc.) pracownicy wiedzą o swoim prawie do odmowy świadczenia obowiązku pracy w przypadku wyznaczenia im obowiązku przekraczającego ich możliwości psychiczne.
Zdaniem autorów raportu największy stres w miejscu pracy wywołuje presja czasu, zbyt mało czasu na wykonanie zadań (39 proc.) oraz nadmiar obowiązków, „przeładowanie” pracą (37 proc.). Podkreślają też, że istnieje duża skala występowania zjawisk psychospołecznych, takich jak nieodpowiednie traktowanie przez przełożonego, przemoc słowna, mobbing, dyskryminacja czy wykluczenie przez innych pracowników.
Niewystarczające są też działania regulacyjne mające na celu wyposażenie służb BHP w narzędzia do przeciwdziałania zagrożeniom psychospołecznym na rynku pracy. Lekceważenie tych zjawisk może przynieść w przyszłości wysokie koszty ponoszone przez pracodawców oraz obciążenie systemu ubezpieczeń społecznych poprzez długoterminowe zwolnienia i nieobecność pracowników.
W dłuższej perspektywie może również spowodować wykluczenie części pracowników z rynku pracy, co w dobie niewystarczającej podaży rąk do pracy, pogorszy sytuację firm w Polsce.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
