Ubiegły rok przyniósł w Unii Europejskiej jeszcze większy nacisk na odnawialne źródła energii i tylko częściowy powrót do węgla – wskazują przedstawiciele Euracoal.
Pod koniec kwietnia przedstawiciele Euracoal (Europejskie Stowarzyszenie Węgla Kamiennego i Brunatnego) opublikowali doroczny raport dotyczący rynku węgla. Jak zaznaczyli, w 2022 r. światowy handel węglem doznał szoku po inwazji Rosji na Ukrainę.
Piętno wojny
– Trwająca wojna, która wywróciła do góry nogami rynki energii, zwłaszcza w Unii Europejskiej, gdzie obowiązuje zakaz importu rosyjskiego węgla, i szybko zmieniająca się polityka energetyczna wpłynęły na rynek wszystkich nośników energii. Ceny węgla osiągnęły rekordowe poziomy. Przystępność cenowa i bezpieczeństwo dostaw energii mają stać się nadrzędnymi celami politycznymi dla wielu krajów na całym świecie, zwłaszcza w obliczu rosnących obaw przed protekcjonizmem. Dla UE oznaczało to częściowy powrót do węgla, ale w zdecydowanej mierze jeszcze większy nacisk na odnawialne źródła energii, niezależnie od ich kosztów – podsumowali miniony rok autorzy raportu.
Jak wskazali, globalna produkcja węgla kamiennego w 2022 r. wzrosła o ponad 5 proc. do rekordowego poziomu 7,9 mld t. Nowy rekord – na poziomie około 10 300 TWh – osiągnęła również energetyka węgla, a silne wzrosty odnotowano tu w Indiach i krajach Unii Europejskiej. Autorzy raportu odwołali się do prognoz Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA), które mówią, że popyt i podaż na węgiel w ciągu kolejnej dekady nie będą spadały, ale będą się utrzymywały na dotychczasowych wysokich poziomach.
Jeśli chodzi o Unię Europejską, to w minionym roku podaż węgla wzrosła o 8,3 proc. do 476 mln t, przy czym import węgla skoczył aż o 18,4 proc. – w 2022 r. wyniósł 126,8 mln t, wobec 107,2 mln t rok wcześniej. Mimo wysokiego popytu produkcja węgla kamiennego w Unii Europejskiej spadła jednak o 4,5 proc. – z 57,2 mln t w 2021 r. do 54,6 mln t w 2022 r. Natomiast produkcja węgla brunatnego wzrosła o 7,1 proc. – z 274,7 mln t w 2021 r. do 294,3 mln t w 2022 r.
Program REPowerEU
Jak przypominają autorzy raportu, odpowiedzią na kryzys energetyczny wywołany agresją Rosji na Ukrainę jest program REPowerEU, który ma zapewnić niezależność energetyczną od Rosji. Jak piszą, inicjatywa ta doprowadziła do propozycji legislacyjnych i zmiany zasad pomocy państwa na korzyść odnawialnych źródeł energii i zielonego wodoru.
– W swoim planie REPowerEU Komisja Europejska oczekuje, że Unia Europejska zużyje o 41 proc. więcej węgla do produkcji energii elektrycznej w 2030 r., niż wcześniej oczekiwano w scenariuszu Fit for 55, generując dodatkowo ok. 105 TWh – można przeczytać w raporcie Euracoal.
Jedynymi producentami węgla kamiennego w Unii Europejskiej są Polska i Czechy. W minionym roku produkcja węgla kamiennego w Polsce wyniosła 52,8 mln t, co oznacza spadek o 4 proc. w stosunku do roku poprzedniego. Jak wskazali autorzy projektu, próby zwiększenia produkcji – na tle procesu likwidacji kopalń, który reguluje umowa społeczna – były utrudnione. Zwrócili również uwagę na fakt, że Polska jako jedna z pierwszych wprowadziła zakaz importu rosyjskiego węgla. W efekcie – ponieważ popyt w dużym stopniu przekraczał podaż – do Polski w 2022 roku zaimportowano łącznie 20,1 mln t węgla – 17,1 mln t węgla energetycznego i 3 mln ton węgla koksowego.
Natomiast jeśli chodzi o Czechy, to w 2022 r. wydobycie węgla kamiennego było o 18 proc. niższe niż w 2021 r. i wyniosło 1,8 mln t, z czego 0,86 mln t to węgiel koksujący. Jedynym producentem węgla za naszą południową granicą pozostaje spółka OKD, która zdecydowała o wydłużeniu wydobycia na kolejne trzy lata do 2025 r. – w tym czasie spółka planuje wyprodukować 3,6 mln t węgla, który w większości został już zakontraktowany.
Największy konsument
Choć Niemcy nie produkują już węgla kamiennego, to są wciąż jednym z jego największych konsumentów (po Polsce). W 2022 r. zużycie węgla kamiennego w Niemczech wzrosło – import wyniósł 39,9 mln t, co oznacza więcej o 3,1 proc. w stosunku do 2021 r. (obejmował 28,4 mln t węgla energetycznego i 11,5 mln t węgla koksowego).
Jeśli chodzi o pozostałych europejskich producentów węgla kamiennego (spoza UE), to w 2022 r. w Ukrainie wyprodukowano 20,4 mln t (spadek o 11,2 proc. w porównaniu do 2021 r.), Turcji – 1,4 mln t (wzrost o 13,8 proc.), Wielkiej Brytanii – 0,7 mln t (spadek o 38,2 proc.) oraz Norwegii – 0,1 mln t (spadek o 3 proc.).
Wśród czołowych europejskich producentów węgla brunatnego były: Niemcy – 130,8 mln t (wzrost o 3,6 proc. w porównaniu do 2021 r.), Turcja – 80,9 mln t (wzrost o 11,3 proc.), Polska – 54,6 mln t (wzrost o 4,3 proc.), Bułgaria – 35,5 mln t (wzrost o 25,5 proc.), Serbia – 35,1 mln t (spadek o 3,5 proc.), Czechy – 33,4 mln t (wzrost o 14 proc.) oraz Rumunia – 18,2 mln t (wzrost o 2,4 proc.).
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
