Monumentalne instalacje hutnicze, plątanina rurociągów, wieża szybowa dawnej kopalni. Tylko pogratulować tym, którzy wpadli na pomysł zagospodarowania tego ogromnego terenu przemysłowego, który jeszcze 30 lat temu tętnił życiem. W ubiegłym tygodniu wybraliśmy się do morawskiej Ostrawy, aby pójść tamtejszym szlakiem postindustrialnych zabytków techniki.
W rolę naszego przewodnika wcielił się Bogusław Krzyžanek, były zastępca redaktora naczelnego „Głosu Ludu” (obecnie „Głos”), gazety Polaków w Czechach, a następnie dziennikarz tygodnika „Hornik”, odpowiednika naszej „Trybuny Górniczej”, miłośnik historii i śląskich tradycji.
Naszą wycieczkę rozpoczęliśmy od Dolnych Vitkovic, miejsca wyjątkowego. Jeszcze 25 lat temu znajdował się tu jeden z największych w Europie kompleksów przemysłowych. Na 500 hektarach powierzchni pełną parą pracowały kopalnia, koksownia oraz huta, założona w 1828 r. przez arcyksięcia Rudolfa Jana, arcybiskupa ołomunieckiego. Trzy lata później hutę przejął wiedeński bankier Salomon Rothschild. Stała się ona pierwszym zakładem na terenie Cesarstwa Austriackiego, który do wyrobu żelaza wykorzystywał koks. Piec odlewniczy zaprojektował prof. F.X. Riedl z Politechniki Wiedeńskiej. W 1843 r. teren huty tworzyły już dwa wielkie piece, odlewnia, walcownia i kotłownia. W Vitkovicach produkowano elementy mostów, zwrotnice kolejowe, wagony oraz szyny, służące m.in. do budowy Kolei Północnej cesarza Ferdynanda z Wiednia do Bogumina. W 1857 r. w pobliżu huty uruchomiono kopalnię Hlubina jako źródło paliwa dla wielkich pieców i od tego czasu cały ciąg technologiczny został połączony w jeden kompleks przemysłowy.
Kombinat kolos
Przenośniki taśmowe, urządzenia załadowcze i pomosty transportowe zapewniły połączenie pomiędzy poszczególnymi częściami produkcji. Podczas II wojny światowej wszedł w skład zakładów Hermann-Goering-Werke. Ostatni spust surówki nastąpił w 1998 r. Podobno przez wszystkie lata działania w zakładzie wyprodukowano ponad 90 mln t surówki! Tuż przed aksamitną rewolucją na terenie kompleksu pracowało 40 000 osób!
– Z jego historią wiąże się wiele ciekawych wydarzeń, również tych mrożących krew w żyłach – zwraca uwagę Bogusław Krzyžanek.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
