Coroczny obowiązek rozliczenia deklaracji PIT obejmuje miliony osób fizycznych w Polsce. Mnogość formularzy i zapisów prawnych nie ułatwia jednak tego zadania. W poprawnym wypełnieniu dokumentów pomocą służy ten poradnik. Dzięki niemu wybór właściwego druku oraz uwzględnienie wszystkich ewentualnych ulg stanie się znacznie prostsze.
Kto zobowiązany jest rozliczyć PIT?
PIT to rodzaj deklaracji podatkowej przeznaczonej do rozliczeń osób fizycznych z urzędem skarbowym właściwym dla miejsca zameldowania. Obowiązek jego przedłożenia organom państwowym spoczywa więc na każdym podatniku, który w roku poprzednim osiągnął dochody z tytułu wykonywania pracy najemnej (a więc np. na etacie lub w ramach umowy cywilnoprawnej, zwanej także zleceniem), prowadzenia działalności gospodarczej, otrzymywanej emerytury oraz sprzedaży nieruchomości i instrumentów finansowych. Warto mieć na względzie, że rozliczenie PIT dotyczy również osób pracujących za granicą, ale mających polską rezydencję podatkową lub jednego z państw, z którym Rzeczpospolita Polska podpisała stosowną umowę.
Deklarację podatkową PIT należy dobrać do sposobu uzyskiwania dochodów. Do prawidłowego uregulowania podatków w urzędzie skarbowym niezbędna jest również wiedza o możliwych przysługujących ulgach i odliczeniach. Pomocą w wyborze odpowiedniego formularza służą strony internetowe z poradami, takie jak https://www.pit.pl/pit/ oraz witryny rządowe. Warty uwagi serwis prowadzi ponadto Ministerstwo Finansów. Można w nim znaleźć przykłady dokumentów PIT-28, PIT-36, PIT-37 oraz PIT-38.
Dobrą informacją dla podatników jest dostępna od kilku lat możliwość wypełnienia deklaracji podatkowej przez internet. Niezbędne jest jednak posiadanie profilu zaufanego. Istnieje kilka metod jego założenia, spośród których najwygodniejsza to uruchomienie rachunku w jednym z banków. Co ważne, nie wszystkie udostępniają taką usługę. Z tego względu przed podpisaniem umowy o prowadzenie rachunku na witrynie profilu zaufanego trzeba sprawdzić, które banki są ujęte w rządowym wykazie.
Rodzaje formularzy PIT
Na potrzeby różnych typów rozliczeń Ministerstwo Finansów stworzyło kilkanaście rodzajów deklaracji PIT. Ryzyko kar pieniężnych grożących za niezłożenie odpowiedniego dokumentu sprawia, że każdy podatnik powinien wiedzieć, który formularz należy wypełnić. Najczęściej jest nim PIT-37, czyli druk przeznaczony dla osób, które w poprzednim roku osiągnęły dochód z tytułu pracy na umowie o pracę lub cywilnoprawnej.
Rozliczenie przy pomocy PIT-37 obowiązuje ponadto podatników otrzymujących emerytury, renty i stypendia. Kolejną grupą osób, która podlega obowiązkowi wypełnienia tej deklaracji, są twórcy osiągający korzyść finansową wynikającą z posiadania praw autorskich. Ostatnia grupa podatników, którą obejmuje oświadczenie PIT-37 są osoby zgłaszające dochód przyznany z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Funduszu Pracy.
Kolejnym rodzajem formularza jest PIT-28. Ta deklaracja podatkowa obejmuje właścicieli działalności gospodarczych, którzy zdecydowali się na ryczałtowe opodatkowanie od przychodów ewidencjonowanych. PIT-28 trzeba wypełnić także w przypadku uzyskiwania korzyści finansowych z tytułu najmu lub podnajmu prywatnego, który został opodatkowany ryczałtowo. Jeżeli działalność gospodarcza ma charakter pozarolniczy, ale podatnik wybrał rozliczanie się według skali podatkowej, czyli na zasadach ogólnych, powinien wybrać druk PIT-36.
Uregulowaniu podlegają ponadto dochody osiągnięte nie tylko wskutek wynagrodzenia lub zysku z prowadzonej działalności. Jednym z przykładów jest sprzedaż nieruchomości. W tym przypadku należy wypełnić formularz PIT-39. Z kolei kwoty zarobione w wyniku transakcji na giełdzie wpisać należy w dokument PIT-8c. Nie dotyczy on jednak osób, które sprzedały papiery wartościowe, akcje w spółkach mających osobowość prawną oraz osiągnęły dochód z tytułu obrotu kryptowalutami. Tacy płatnicy zobowiązani są do wypełnienia PIT-38.
PIT – ulgi i odliczenia
Polskie prawo przewiduje dwa typy ulg podatkowych: od dochodu oraz odliczane od podatku. Dla osób, które nie ukończyły jeszcze 26 lat, korzystny jest tzw. zerowy PIT dla młodych. Dzięki niemu nie muszą one odprowadzać podatków od dochodów uzyskanych ze stosunku pracy. Przywilej ten dotyczy płatników pracujących na umowie o pracę lub cywilnoprawnej oraz wykonujących pracę nakładczą albo w ramach spółdzielczego stosunku pracy. Z tej ulgi można skorzystać także w przypadku przychodów z praktyk absolwenckich, stażu uczniowskiego i stosunku służbowego. Ostatni sposób zarobku obejmuje stanowiska piastowane w urzędach państwowych oraz organach administracji samorządowej.
Mniejsze podatki płacą również osoby starsze, które zrezygnowały z przysługujących im świadczeń emerytalnych lub renty rodzinnej. Innymi słowy, płatnik mający 60 lat (w przypadku kobiet) lub 65 lat (mężczyźni), pracujący dalej w ramach umowy o pracę, cywilnoprawnej czy wykonujący pozarolniczą działalność gospodarczą jest zwolniony z podatku. Warunkiem jest jednak nieprzekroczenie w skali roku kwoty 85 528 zł. Powyżej niej urząd skarbowy rozlicza płatnika na zasadach ogólnych, czyli w skali podatkowej. Wówczas, jeśli dochód wyniósł między 85 528 zł a 115 528 zł stawka to 12%. Powyżej tej sumy rośnie ona do 32%.
Co ważne, tzw. ulga dla pracujących seniorów, czyli PIT-0 przysługuje wyłącznie tym podatnikom, których pracodawca (lub oni sami w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej) zgłosił do ubezpieczenia społecznego. Oznacza to, że dochody uzyskane wskutek wykonywania obowiązków na umowie o dzieło, praw autorskich, najmu, zasiłku chorobowego podlegają opodatkowaniu. Zasada ta dotyczy także ostatniego miesięcznego wynagrodzenia przed przejściem na emeryturę, nagrody od pracodawcy oraz odprawy emerytalnej. Niestety, bezwzględne kryterium wieku wyklucza z ulgi osoby, które przeszły na emeryturę wcześniej, np. pracowników służb mundurowych i wykonujących czynności służbowe w trudnych warunkach. Do tej grupy należą m.in. niektórzy pracownicy fizyczni tacy jak górnicy i hutnicy.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
