- Nasze rządy, i to bez względu na opcję polityczną, postępują zgodnie z unijnymi wytycznymi, zgodnie z polityką dekarbonizacyjną. Gdyby nie to – dzisiaj problemów z węglem by nie było, bo przecież mamy własny, świetny surowiec. W pewnym momencie światło zgaśnie. Taki dzień jest coraz bliżej. Czy wtedy oprzytomniejemy? - powiedział w rozmowie z portalem netTG.pl Władysław Mielczarski z Instytutu Elektroenergetyki Politechniki Łódzkiej.
- Na szczęście mieliśmy wyjątkowo ciepły październik i początek listopada, ale chłody w końcu nadejdą. I to szybciej, niż się nam wydaje. Ceny energii i surowców są absolutnie rekordowe. Czeka nas ubóstwo energetyczne. Jaka będzie skala tego zjawiska?
- To, co nas czeka, można rozpatrywać od strony ubóstwa, ale wolałbym na to spojrzeć w szerszym aspekcie, jakim jest bezpieczeństwo energetyczne. Ono ma dwa filary. Pierwszy to techniczny, czyli zapewnienie ciągłości dostaw paliw i energii. Drugi zakłada, że przemysł i społeczeństwo musi być stać na zakup energii. No niestety, naruszyliśmy nasze bezpieczeństwo energetyczne we wszystkich możliwych obszarach. Na ten zakup energii nie stać i społeczeństwa, i firm. Samorządy próbują oszczędzać wygaszając miasta, szpitale oszczędzają na pacjentach. To naruszenie elementu ekonomicznego. Jeśli chodzi o ten drugi – techniczny, też nie jest dobrze. Węgla brakuje już teraz, a za chwilę może nam zabraknąć również gazu. Co jest przyczyną tego stanu rzeczy? Wojna Putina, jak słyszymy najczęściej w mediach? To myślenie prymitywne. Winowajcą jest tak naprawdę polityka klimatyczna.
- Proszę rozwinąć tę myśl.
- Brakuje nam węgla, jakieś 5-10 mln t. Sprowadzamy jakieś błoto z Kolumbii, które nie chce się palić, a wcześniej zlikwidowaliśmy kopalnię Makoszowy, w której pod ziemią zostało 170 mln t bardzo dobrego węgla, idealnie nadającego się do spalania w gospodarstwach domowych. Wystarczyłoby go im na 20 lat. Krupińskiego zasypaliśmy gruzem, gdzie złoża węgla są co najmniej dwukrotnie bogatsze. Jako inżyniera boli mnie serce, to barbarzyństwo. Za to wszystko odpowiada polityka klimatyczna, która każe nam likwidować źródła krajowe. Nasze rządy, i to bez względu na opcję polityczną, postępują zgodnie z unijnymi wytycznymi, zgodnie z polityką dekarbonizacyjną. Gdyby nie to – dzisiaj problemów z węglem by nie było, bo przecież mamy własny, świetny surowiec. W pewnym momencie światło zgaśnie. Taki dzień jest coraz bliżej. Czy wtedy oprzytomniejemy?
- Co pan sądzi o udostępnieniu do sprzedaży dla klientów indywidualnych i instytucji węgla brunatnego?
- To nie ma sensu. Pozwolę sobie przytoczyć pewną historię sprzed lat. Byłem w grupie trzech profesorów nadzorujących działania na rzecz Banku Światowego, który miał udzielić pożyczki dla Kosowa na budowę nowej elektrowni. To państwo powstało w sposób sztuczny, nie mieli ogrzewania, elektrociepłownia nie działała. W związku z tym mieszkańcy radzili sobie jak mogli. Powstawiali do mieszkań w blokach kozy, ich rury wystawiali przez okna. Palili w nich węglem brunatnym z oddalonej o 50 km kopalni. Dostawali go za darmo. Byłem tam zimą. Nie dało się oddychać. To było coś strasznego. Węgiel brunatny jest tani i dostępny, świetny do spalania i produkcji energii, ale w instalacjach wielkoskalowych, wyposażonych w skuteczne i niezwykle drogie filtry wyłapujące większość zanieczyszczeń. Spalanie tego surowca w małych instalacjach: domowych i przemysłowych, powinno być absolutnie zakazane. Trujemy w ten sposób siebie i sąsiadów.
- Ten węgiel energetyczny, który sprowadzamy obecnie z całego świata, pod względem jakości też pozostawia wiele do życzenia. Czy samorządy poradzą sobie z jego dystrybucją?
- Samorządy nie są od tego. Ten węgiel powinien być dystrybuowany poprzez profesjonalną sieć pośredników, czyli składy węgla. My ją w Polsce mamy naprawdę dobrze rozwiniętą. Błędne decyzje administracji wprowadziły zamieszanie. Na dodatek sprzeczne informacje na temat węgla z importu, jego jakości i ilości – wprowadzają zamęt w głowach kupujących. Ten surowiec z importu pozostawia wiele do życzenia. Cały kraj widział w telewizji, że nie udała się nawet próba podpalenia go za pomocą gazu na łopacie. Składów mamy setki, a w nich tysiące pracowników, którzy wiedzą, jak to robić. Zostawmy dystrybucję właśnie im. Samorząd w tej układance jest zupełnie zbędnym elementem.
- Na szczęście właściciele składów za pośrednictwem Izby Gospodarczej Sprzedawców Polskiego Węgla deklarują współpracę z samorządami. Zależy im na tym, bo same mają problemy finansowe i udział w dystrybucji węgla z importu dla wielu z nich to kwestia „być albo nie być”.
- Najlepiej byłoby po prostu pozwolić im robić swoją robotę. Działają od kilkudziesięciu lat i nigdy nie słyszeliśmy o jakichś większych problemach. Skoro wypracowaliśmy dobrą, profesjonalną drogę zaopatrzenia ludzi w węgiel, to z niej korzystajmy. Jedyne, czym trzeba się zająć, to stworzyć dobrą drogę przepływu paliwa do poszczególnych części kraju z portów na wzór dawnego przepływu węgla z Rosji.
- Kiedy rozmawialiśmy wiosną na temat polskiego atomu, był pan bardzo sceptyczny. Czy te ostatnie informacje płynące z rządu to powód do optymizmu? Zbudujemy ten atom czy nie?
- Mam nadal wątpliwości. Jesteśmy w Unii Europejskiej, obowiązują nas zasady. Polegają one na tym, że trzeba podejmować działania, zwłaszcza inwestycyjne, przestrzegając ściśle określonych procedur. Oczywiście można powiedzieć, że energetyka to bezpieczeństwo i te procedury ograniczyć, ale trzeba wcześniej to uzgodnić z Komisją Europejską. Czesi już 11. czy 12. miesiąc przygotowują samą procedurę przetargową w sprawie budowy nowej elektrowni atomowej. Nie można po prostu powiedzieć: „Zawarłem umowę”. Jak to się ma do procedury przetargowej? Unia to związek krajów, które mają wpływ na jej decyzje. Jednym ze starych krajów jest Francja, która oferuje nawet lepszą niż Amerykanie technologię EPR. Francuzi zostali pominięci. Nie mieli nawet szansy wystartować w przetargu. Spodziewam się, że wystosują skargę do Komisji Europejskiej na to, że Polska złamała procedury. KE nie ma prawa wydawania wyroków, ale ma prawo do podejrzeń i złożenia pozwu do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Ten z kolei po rozpatrzeniu sprawy może nałożyć dotkliwe kary, z czym akurat jesteśmy obyci, bo już je płacimy od dłuższego czasu. Zostaniemy cofnięci ze ścieżki budowy elektrowni atomowej z Amerykanami.
- Trzeba będzie ogłosić przetarg?
- Tak, i to będzie trwało latami. Niestety, jak coś budujesz, to musisz spełnić wszystkie aspekty prawne. Sprawdzić, co i jak wolno ci zbudować. Musisz ogłosić przetarg, ale też zapewnić sobie finansowanie. Ten zapowiadany blok to koszt około 50 mld zł. Skąd je weźmiemy? Żadna polska firma nie ma takich środków. W związku z tym trzeba ustalić tzw. podatek atomowy, na wzór opłaty mocowej. Tyle że z tym trzeba pójść do KE, ona musi go zatwierdzić itd. To zaś też trwa kilka lat. Cudów nie ma, Francuzi, którzy mają świetną technologię, nie odpuszczą. Nie pozwolą na panoszenie się Amerykanów w Europie. Także Niemcy nie chcą mieć śmietnika atomowego bezpośrednio za płotem. Użyją swoich możliwości. W 2009 r. powołano do życia PGE EJ1, która miała nadzorować budowę polskiej energetyki jądrowej. Wydano na ten cel miliard złotych, a nadal nie wiemy na pewno, gdzie elektrownia zostanie wybudowana. Wskazywane są lasy w Choczewie, ale nie przeprowadzono jeszcze wszystkich studiów. Nie wiemy, co z wodą, czy grunt pozwoli na usadowienie elektrowni, bo to piaski. To wymaga lat badań. Poza tym Polska potrzebuje energii, ale najbardziej na linii Kraków-Katowice-Opole-Wrocław, a nie w Choczewie i okolicach, które zamyka się w październiku i trwa w letargu do wiosny.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
