- W 2022 r. niekorzystnie na produkcję wpływać mogą niedobory surowców, materiałów i półproduktów – mówi w rozmowie z portalem netTG.pl Gospodarka i Ludzie MICHAŁ DYBUŁA, główny ekonomista Banku BNP Paribas.
Czy tegoroczna popandemiczna wysoka tendencja wzrostowa polskiej gospodarki utrzyma się w 2022 roku?
Według zaktualizowanych prognoz ekonomistów Banku BNP Paribas gospodarka Polski urośnie w przyszłym roku o 4,5 proc.. Choć dynamika wzrostu Produktu Krajowego Brutto będzie niższa niż w tym roku (5,3 proc.), to jego poziom zbliży się do przedpandemicznego trendu. Oznacza to, że gospodarka będzie kontynuować odrabianie, spowodowanych przez pandemię, strat.
Jak na przyszłoroczną gospodarkę będzie miała wpływ pandemia?
Zakładamy, że pandemia w 2022 roku nie będzie silnie wpływać na aktywność gospodarczą na świecie, a globalna gospodarka będzie szybko się rozwijać. Zaznaczamy jednak, że wciąż nie wiadomo jak dużym zagrożeniem będzie niedawno odkryty wariant Omikron, więc z tego powodu prognozy obarczone są niepewnością.
W odniesieniu do sytuacji pandemicznej w Polsce przewidujemy, że wprowadzone przez rząd ograniczenia nie powinny mocno wpływać na tempo wzrostu gospodarczego w 2022 roku, nawet jeśli okres ich obowiązywania miałby się przedłużać. Ogłoszone jak dotąd restrykcje są dużo mniej dotkliwe dla koniunktury, zwłaszcza, że podmioty gospodarcze, a także konsumenci, w coraz większym stopniu przystosowują się do nowej rzeczywistości.
Niektórzy ekonomiści prognozują, że w 2022 r. dotknie nas aż 10 proc. inflacja.
Inflacja w przyszłym roku będzie pozostawać na bardzo wysokim poziomie. Przewidujemy, że średniorocznie inflacja CPI wyniesie w 2022 r. 8,2 proc. , a jej szczyt przypadnie na czerwiec, kiedy tempo wzrostu cen konsumpcyjnych zbliży się do 10 proc.
Według naszej prognozy, dynamika cen konsumpcyjnych zwolni pod koniec przyszłego roku do około 6,5 proc., jednak do pasma odchyleń od celu inflacyjnego NBP (2,5 proc. +/- 1 p.p.) powróci dopiero w połowie 2023 roku.
Co jest przyczyną wysokiej inflacji?
Za wysoką inflacją w przyszłym roku stać będzie kilka czynników. Wiemy już, że istotnie zwiększą się taryfy za prąd i gaz. Drożeć będzie też żywność, na co wskazują wysokie ceny surowców rolnych na światowych rynkach, a także rosnące koszty zakupu nawozów. Spodziewamy się też przyspieszenia inflacji bazowej(czyli z wyłączeniem cen energii, paliw i żywności), która według naszych szacunków średniorocznie wyniesie 5,8 proc.
Szybko poprawiająca się sytuacja na rynku pracy będzie napędzać dynamikę wynagrodzeń, co przy wyższych kosztach importu przełoży się na szybki wzrost cen „bazowych” towarów i usług.
Jak na poziom inflacji wpływają wysokie ceny węgla, koszty dekarbonizacji i emisji CO2?
Wysokie ceny energii elektrycznej są istotnym bezpośrednim i pośrednim czynnikiem wzrostu cen, zarówno producentów, jak i inflacji CPI. Po ogłoszonych w ubiegły piątek podwyżkach cen prądu dla gospodarstw domowych, szacujemy że dodadzą one około 1pp do inflacji CPI. Ale równie duży wpływ będzie miało przerzucenie wyższych kosztów energii ponoszonych przez przedsiębiorstwa na konsumentów.
Drogi prąd, z kolei, jest efektem rosnących cen surowców energetycznych, takich jak węgiel i gaz. Ze względu na nasz oparty na węglu miks energetyczny ponosimy również wyższe koszty środowiskowe. Przykładowo wzrost cen certyfikatów na emisję dwutlenku węgla z 55 euro za tonę do ponad 80 euro za tonę w ostatnich 12 miesiącach zwiększył, według naszych szacunków, koszt produkcji energii elektrycznej o około 130 zł za megawatogodzinę.
Czy ograniczająco na tempo wzrostu cen konsumpcyjnych wpływać będzie ogłoszona niedawno przez Rząd tarcza antyinflacyjna?
Wprowadzone zmiany obniżą dynamikę inflacji CPI o około 1,3 p.p. w pierwszym kwartale przyszłego roku. W założeniu jednak tarcza ma być rozwiązaniem tymczasowym, co oznacza, że jej dezinflacyjny wpływ całkowicie wygaśnie do połowy 2022 roku.
A jak duży popyt na towary, będzie miał wpływ na poziom inflacji?
Ekonomiści Banku BNP Paribas wskazują, że dla perspektyw inflacji na świecie kluczowa będzie siła popytu na towary w kolejnych miesiącach. Utrzymanie się tak dużego, jak w ostatnich kwartałach zapotrzebowania na dobra trwałe, może w dalszym ciągu podsycać ceny surowców i materiałów prowadząc do utrwalenia się presji inflacyjnej. Jeśli natomiast popyt wyraźnie osłabnie dynamika cen może znacząco wyhamować, choć krótkoterminowo tempo wzrostu cen na świecie pozostanie podwyższone.
Co w przyszłym roku będzie napędzać polską, europejską i światową gospodarkę?
W nadchodzących miesiącach głównym czynnikiem napędzającym wzrost gospodarczy będzie popyt krajowy, w tym zwłaszcza konsumpcja gospodarstw domowych. Choć wysoka inflacja będzie znacząco ograniczała tempo wzrostu realnego funduszu płac, gospodarstwa domowe wciąż posiadają spory bufor oszczędności zakumulowanych w trakcie pandemii.
Sądzimy, że przynajmniej w części te oszczędności przeznaczone zostaną na wydatki konsumpcyjne w przyszłym roku. Korzystnie na spożycie powinna oddziaływać także polityka gospodarcza. Zmiany w klinie podatkowym w ramach Nowego Ładu mają przynieść konsumentom dodatkowe 15 mld zł, choć trzeba zaznaczyć, że wpływ wzrostu dochodów z tego tytułu będzie w pewnym stopniu równoważony przez wzrost stóp procentowych, które zwiększą płatności odsetkowe gospodarstw domowych.
Jak inwestycje przedsiębiorstw i państwa wpłyną na wzrost polskiej gospodarki?
Patrzymy dość optymistycznie na perspektywy inwestycji przedsiębiorstw, choć niewiadomą pozostaje, kiedy uruchomione zostaną środki w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Przewidujemy, że wraz z silnym ożywieniem gospodarczym, a w konsekwencji poprawą przychodów i wyników firm, będą one zwiększać wydatki na zakup środków trwałych.
Jednocześnie niepewnością obarczone są inwestycje rządowe. Negocjacje na temat Krajowego Planu Odbudowy trwają i nieznany jest termin ich zakończenia. Otrzymanie funduszy w ramach KPO mogłoby zmniejszyć spadek inwestycji rządowych związany z przejściem na wykorzystywanie funduszy unijnych z nowej perspektywy finansowej – choć spadek ten będzie najprawdopodobniej mocniej widoczny dopiero pod koniec 2022 i w 2023 r.
W ocenie specjalistów szybki realny wzrost gospodarczy będzie w przyszłym roku możliwy, gdyż choć produktywność pracy po pandemii pozostaje relatywnie niska, to może ona przyspieszyć.
Ale z drugiej strony niekorzystnie na produkcję wpływać mogą niedobory surowców, materiałów i półproduktów, na które skarży się coraz więcej przedsiębiorstw w polskim sektorze przetwórczym. Rynek pracy bardzo szybko odrodził się po szoku pandemicznym i zbliża się do stanu pełnego zatrudnienia. Liczba pracujących w polskiej gospodarce w trzecim kwartale 2021 roku była wyższa niż pod koniec 2019 roku o blisko 300 tys. osób, wyraźnie wzrósł także współczynnik aktywności zawodowej.
Czekają nas kolejne podwyżki stóp procentowych?
W świetle szybkiego wzrostu PKB oraz wysokiej inflacji, które zwiększają ryzyko utrwalenia się podwyższonego tempa wzrostu cen, spodziewamy się, że Rada Polityki Pieniężnej będzie dalej podnosić stopy procentowe w przyszłym roku. W naszym scenariuszu bazowym spodziewamy się, że stopa referencyjna NBP osiągnie latem przyszłego roku poziom 3,50 proc. i przynajmniej do połowy 2023 roku pozostanie niezmieniona.
Analizując przewidywaną ścieżkę inflacji oraz wskazania prezesa NBP, że kolejne decyzje Rady będą zależne od napływających danych, nie wykluczamy, że po styczniowym posiedzeniu, na którym spodziewamy się podwyżki o 50 pb, Rada może zmniejszyć skalę podwyżek na poszczególnych posiedzeniach do 25 pb i kontynuować cykl zacieśniania polityki pieniężnej do lipca. Dlatego oczekujemy, że stopa referencyjna NBP osiągnie latem 3,50 proc., choć w zależności od rzeczywistej koniunktury gospodarczej i inflacji w przyszłym roku podwyżek stóp procentowych może być nieco mniej lub więcej.
Pewnym dodatkowym czynnikiem niepewności dla perspektyw stóp procentowych w Polsce jest zbliżający się koniec kadencji większości członków RPP. W 2022 r. dojdzie do zmiany przynajmniej ośmiu członków Rady – w tym siedmiu już w pierwszym kwartale. To może wpłynąć również na zmianę nastawienia wobec zacieśniania polityki pieniężnej w Polsce.
Jakie są prognozy dla polskiej złotówki?
W przypadku kursu walutowego spodziewamy się, że przy przewidywanym przez nich zaostrzeniu warunków monetarno-finansowych, złoty powinien wykazywać lekką tendencję aprecjacyjną. W ostatnim czasie kurs złotego charakteryzował się podwyższoną zmiennością.
Na notowania polskiej waluty wpływ miało zarówno otoczenie zewnętrzne, jak i czynniki krajowe, w tym przede wszystkim pogarszające się saldo na rachunku bieżącym, przedłużające się negocjacje w sprawie Krajowego Planu Odbudowy, jak i decyzje Rady Polityki Pieniężnej. Sądzimy, że jeżeli RPP zdecyduje się na podwyższenie stopy referencyjnej w przyszłym roku o 175 pb, to taka skala zacieśnienia powinna być wystarczająca, by ograniczyć presję na osłabienie złotego wynikającą z gorszego bilansu wymiany handlowej z zagranicą.
Czy przyczyni się to do umocnienia waluty, w dużej mierze zależeć będzie od kształtowania się pozostałych czynników, w tym zwłaszcza wyniku negocjacji z UE, jednak prognozujemy, że kurs EUR/PLN powinien na przestrzeni przyszłego roku nieco się obniżyć, choć raczej w drugiej jego połowie.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
Ekonomia jest ważna, ale najważniejsze jest zdrowie i dobrego zdrowia oraz by pandemia odeszłą w siną dal, życzę wszystkim Rodakom