„TU rodziła się Solidarność” to tytuł wystawy, przygotowanej przez Instytut Pamięci Narodowej z okazji 40. rocznicy powstania NSZZ Solidarność. W ciągu wakacji zostanie ona zaprezentowana w 53 miejscach w całym kraju.
W poniedziałek, 29 czerwca dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach dr Andrzej Sznajder podczas konferencji prasowej zaprosił na uroczyste otwarcie wystawy, które w woj. śląskim zaplanowano na 1 lipca o godz. 12.00 na rynku w Tarnowskich Górach.
Miejsce wybrano nie przez przypadek. Jak przypomniał szef katowickiego oddziału IPN, pierwsza w regionie – 21 sierpnia 1980 r. – podjęła strajk solidarnościowy z Wybrzeżem właśnie tarnogórska Fabryka Zmechanizowanych Obudów Ścianowych Fazos.
Załoga przedsiębiorstwa od miesięcy zwracała się do kierownictwa z problemami płacowymi i socjalnymi. Niespełnienie postulatów doprowadziło do przerwy w pracy, która przerodziła się w regularny strajk. Postulaty strajkujących odnosiły się do spraw pracowniczych i ogólnospołecznych. 22 sierpnia załoga Fazosu wróciła do pracy. Dyrekcja zakładu zawarła 3 września porozumienie z przedstawicielami tworzących się niezależnych związków zawodowych.
- Chcemy pokazać te miejsca, w których trwały strajki podczas tego gorącego lata 1980 roku. Dziś te miejsca pozostają bardzo często zapomniane, a nierzadko nawet nie istnieją. Tu na naszym terenie zakłady pracy, fabryki, kopalnie, huty fizycznie przestały istnieć – mówił dr Andrzej Sznajder.
Ekspozycja będzie dostępna dla zwiedzających w Tarnowskich Górach do 15 lipca 2020 r. Zaprezentowana zostanie również m.in. w Bielsku-Białej, Jastrzębiu-Zdroju i Dąbrowie Górniczej. Prezentacja cyklu wystaw będzie skoordynowana tworząc w całej Polsce „Biało-czerwony szlak: Tu rodziła się Solidarność". Trasy wszystkich wystaw regionalnych zbiegną się 28 sierpnia na wernisażu w Warszawie.
Jak przypomina IPN, strajk w Fazosie można uznać za punkt zwrotny w rozwoju sytuacji w regionie tarnogórskim i ówczesnym województwie katowickim. Na przełomie sierpnia i września pracownicy z kilkunastu tarnogórskich zakładów przekazali dyrekcjom swoje postulaty socjalne i płacowe. 4 września w Hucie Cynku Miasteczko Śląskie zawiązała się Zakładowa Komisja Pracowników, która przedstawiła dyrekcji 26 postulatów. Wobec ich niespełnienia 6 września ZKP ogłosiła strajk na czas nieokreślony. Trwał on 5 dni (do 10 września) i zakończył się zawarciem porozumienia.
Fazos nawiązał kontakty z gdańskim MKS, jego pracownicy pierwsi zaczęli tworzyć nowe związki – Zakładową Komisję Robotniczą. Kontakty z Fazosem nawiązywały załogi innych zakładów z Tarnowskich Gór i okolic. W październiku przedstawiciele zakładowych struktur Solidarności powołali w mieście Międzyzakładową Komisję Koordynacyjną NSZZ Solidarność.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
