Ministerstwo Środowiska zaniepokojone prognozowaniem - przez media, ekspertów i opozycję - konsekwencji wprowadzenia całkiem nowego Prawa wodnego (PW) postanowiło wyjaśnić na swojej stronie internetowej, ile w tych analizach jest "prawdy, a ile to tylko straszenie?ˮ. Wpływy z opłat za korzystanie z wody mają służyć poprawie gospodarki wodnej oraz bezpieczeństwu przeciwpowodziowemu. Te podatki mają więc służyć finansowaniu szczytnych celów.
Przede wszystkim nie jest tak, że rząd zmienił diametralnie PW, bo poprzez zmiany chciał mieć dodatkowe źródło przypływu pieniędzy do budżetu. Zmiany wymogła konieczność wdrożenia unijnych przepisów, tj. Ramowej Dyrektywy Wodnej ( z roku 2000; ma porządkować i koordynować istniejące europejskie ustawodawstwo wodne dla ochrony wody przed zanieczyszczeniem u jej źródła). Z dyrektywami unijnymi jest tak, że państwo członkowskie, które ich nie wprowadza, musi liczyć się z ogromnymi karami finansowymi i - w omawianym przypadku- zablokowaniem dotacji unijnych w latach 2014 -2020 na gospodarkę wodną. .
Zmiany dotyczą producentów
Ministerstwo Środowiska podkreśla, że "projektowana regulacja nie zakłada obciążenia wprost obywateli dodatkowymi opłatami, podatkami czy innymi daninami publicznymiˮ. Wprost nie, a pośrednio? Wiceminister środowiska Mariusz Gajda podkreśla, wprowadzane opłaty za wodę będą dotyczyły wyłącznie jej gospodarczego wykorzystania, a więc użycia na potrzeby energetyki wodnej, wytwarzania energii cieplnej lub elektrycznej, nawadniania wodami powierzchniowymi użytków rolnych i gruntów leśnych oraz na potrzeby chowu lub hodowli ryb. Pytanie: czy jednostki gospodarcze wnoszące nowe opłaty (podatki) zabsorbują je czy też przeniosą koszty na końcowego odbiorcę?
"W przypadku zwykłego korzystania z wód na potrzeby gospodarstwa domowego, małego gospodarstwa rolnego, turystyki indywidualnej i innych sposobów korzystania z wód w ilościach nieprzekraczających 5 m sześc. na dobę bezzwrotnego poboru wody nie przewidziano opłatˮ.
Prąd raczej nie zdrożeje
A jednak coś tam więcej obywatel zapłaci z tytułu tego, że trzeba wprowadzić w Polsce wspomnianą dyrektywę unijną. Przyznaje to resort środowiska. "Opłaty za kranówkę mogą wzrosnąć, ale nie będzie to znacząca podwyżka. Ministerstwo Środowiska szacuje, że cena za 1 m sześc. wody wzrośnie od 5 groszy w gminach wiejskich, do 50 groszy w dużych miastach. To znaczy, że miesięcznie cena dla gospodarstwa domowego nie powinna wzrosnąć o więcej niż złotówkę. W skali roku rachunek za wodę przeciętnego Kowalskiego nie zwiększy się bardziej niż o 11,5 zł na osobęˮ - uspokaja resort. I ma rację, gdyby owe 11,5 zł na osobę było jedynym dodatkowym wydatkiem w ciągu roku wynikającym ze podwyżki obciążeń fiskalnych i ogólnego wzrostu kosztów życia.
Skoro opłaty za wodę będzie musiała wnosić energetyka, to czy Kowalski będzie płacił za prąd więcej? "Raczej nie wzrosną nam rachunki za prąd - wprowadzone opłaty będą stanowić niewielką część ceny megawatogodziny, a więc regulacja nie powinna wpłynąć na wzrost cen na rynku sprzedaży energiiˮ - uważają w Ministerstwie Środowiska. Wiedząc, że powszechną praktyką jest przenoszenie dodatkowych kosztów poniesionych przez producenta na konsumenta, należy wierzyć, że w tym przypadku będzie inaczej.
Mineralna oraz woda dla rolników
0,3 grosza na litrze napojów i wód butelkowanych wyniesie obciążenie dla ich producentów wynikające z nowego PW (3 zł za metr sześc.). W tym przypadku Ministerstwo Środowiska nie prognozuje, czy owe grosze opłaty pokryje producent, czy kupujący towar. W tym miejscu przypomnijmy, że choć są to grosze, to per saldo chodzi o niemałe pieniądze. Dość powiedzieć, że w Polsce butelkuje się rocznie 250 mln m sześc. samej tylko wody mineralnej.
Resort mocno akcentuje, że "opłaty za wodę nie będą też dotyczyły rolników, którzy korzystają wyłącznie z wody dostarczanej wodociągami i którzy już ponoszą opłaty z tego tytułu. Rolnicy, którzy zaplanowali magazynowanie wody deszczowej, systemy melioracji i naturalnego nawadniania gruntów, nie będą ponosili opłat za wykorzystanie wód, jeśli nie będzie wiązało się to ze sztucznym nawadnianiem i mechanicznym poborem wodyˮ.
To z jednej strony. Z drugiej jednak Ministerstwo Środowiska uczciwie informuje, że "wprowadzona opłata będzie dotyczyć wyłącznie gospodarstw rolnych, które sztucznie pobierają wodę w ilościach przekraczających 5 m sześc. na dobę (średniorocznie), a więc nie powinna objąć niewielkich gospodarstw rolnych, a jedynie gospodarstwa wysokotowaroweˮ. I ponownie trzeba postawić pytanie: kto za to zapłaci: producent czy odbiorca?
"Ta opłata ma wynieść 0,30 zł za 1 m sześc. pobranej wody podziemnej i 0,15 zł za 1m sześc. pobranej wody powierzchniowej. Nawadnianie za pomocą urządzeń pompowych objęte zostanie opłatą w wysokości 0,15 zł za 1 m sześc. pobieranej wody podziemnejˮ.
Opłaty pójdą na zbożny cel
Pomińmy kwestię z czyjego portfela będą płacone nowe podatki. Wpływy z nich mają być celowe, to znaczy "pozyskane z opłat środki sfinansują działania, które poprawią stan wód, zmniejszą ryzyko powodziowe i poprawią retencję w skali kraju, co będzie szczególnie istotne w okresach susz i powodzi jakie występują w Polsce...ˮ.
Zasoby słodkiej wody w Polsce są ograniczone. Nie mamy jej wiele. Resort podaje, że są one "porównywalne do Egiptuˮ. Z danych Eurostatu (z 2012 r.) wynika mieszkańca Polski przypada 1,7 tys m sześc. odnawialnej wody słodkiej. To mniej nawet niż w gorącej Hiszpanii, gdzie zasoby te wynoszą 2,4 tys. (najwięcej słodkiej wody ma Finlandia - w tym słabo zaludnionym ludnym i bogatym w jeziora kraju przypada aż 20,7 tys. na jednego mieszkańca tego państwa). Całkowite zasoby wód płynących Polski wynoszą średnio 61,9 mld mm sześc. w ciagu roku i naturalną koleją rzeczy zależą m.in. od pogody.
"Zmieniając prawo, chcemy zapewnić odpowiednią ilość wody dla mieszkańców i wszystkich sektorów gospodarki. Wprowadzone zmiany pomogą nie tylko nie dopuścić do sytuacji takich, jak wymienione wyżej, ale również mądrzej gospodarować zasobami, które mamyˮ - wyjaśnia resort. I tłumaczy, że wprowadzenie opłat za korzystanie z wody, przysłuży się także "bezpieczeństwu przeciwpowodziowemu, a nowe prawo umożliwi kompleksowe zarządzanie nimˮ.
Teraz nadzór nad wałami przeciwpowodziowymi w imieniu państwa mogą spełniać: marszałek województwa, regionalne zarządy gospodarki wodnej albo inne jednostki samorządu terytorialnego. Wraz z nowym PW ma być wprowadzona w życie zasada: jedna rzeka, jeden właściciel. W nowym systemie majątkiem Skarbu Państwa będzie administrowało Państwowe Gospodarstwo Wodne "Wody Polskie" (podobnie jak Lasy Państwowe lasami lub GDDKiA autostradami i drogami krajowymi). "To pozwoli na lepsze zarządzanie nie tylko wałami przeciwpowodziowymi, ale także urządzeniami melioracyjnymi. A to w efekcie zwiększy bezpieczeństwo przeciwpowodziowe obywateliˮ - przekonuje resort środowiska.
Teraz tylko do tych wyjaśnień powinni się przekonać ci, którzy w rzeczonej sprawie mieli wątpliwości...
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
"Trzy grosze na litrze napojów i wód butelkowanych wyniesie obciążenie dla ich producentów wynikające z nowego PW (3 zł za metr sześć)" Czy koś z Państwa przeczytał to przed drukiem? A ile litrów mieści się w metrze sześciennym - sto? 3 zł za metr sześc to trzy grosze za litr? Bardzo ciekawe. Z poważaniem Konrad Myślik Rzecznik Prasowy Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie.