Cały blok drży, okna trzeszczą, z sufitu leci tynk, a ze ścian odpadają kafelki. - Boimy się - mówią mieszkańcy powiatu chrzanowskiego. Węgiel w ZG Janina w Libiążu kopie się coraz głębiej, a konsekwencje są coraz poważniejsze. - Ograniczenie wstrząsów górniczych oraz zmniejszenie ich wpływu na funkcjonowanie lokalnych społeczności uznajemy za fundamentalne - zapewniają przedstawiciele Południowego Koncernu Węglowego, do którego należy kopalnia.
Powiat chrzanowski ze snu budzą potężne wstrząsy. Mieszkańcy podkreślają, że „Janina” trzęsie coraz częściej i mocniej. To największy zakład górniczy w powiecie. Zatrudnia około 2 tys. osób. W ubiegłym roku wstrząsy z obszaru działania kopalni nasiliły się i były mocno odczuwalne m.in. w gminie Chrzanów i Babice. Co pewien czas mają siłę ponad 3 stopni w skali Richtera.
Ludzie mają dość wstrząsów i związanych z nimi obaw. Piszą, interweniują, ale czują się bezradni. Oczekują od Południowego Koncernu Węglowego, będącego właścicielem „Janiny”, jak i władz samorządowych konkretnych działań. Choć do tej pory nie odnotowano poważniejszych szkód, mieszkańcy po raz kolejny zwracają uwagę na długofalowe skutki działalności górniczej dla bezpieczeństwa budynków i komfortu życia. Coraz częściej pojawiają się głosy, że potrzebna jest konkretna ocena wpływu eksploatacji na cały region, a także skuteczniejsze działania minimalizujące skutki drgań.
Miesięcznie średnio 60 wstrząsów
6 sierpnia o godzinie 12.37 mieszkańcy powiatu chrzanowskiego i okolic dosłownie poczuli ziemię drżącą pod stopami. To efekt kolejnego wstrząsu z obszaru ZG Janina w Libiążu. Tym razem siła wstrząsu wyniosła 2,95 w skali Richtera. Taką informację przekazał Główny Instytut Górnictwa w Katowicach.
Ten wstrząs był wyjątkowo silny, ale bywają mocniejsze. Drgania odczuwalne były nie tylko w Libiążu, Chrzanowie i Babicach, ale także w bardziej oddalonych miejscowościach, takich jak Trzebinia, Alwernia, a nawet Oświęcim. Wstrząs był na tyle mocny, że wyraźnie odczuli go również ci, którzy przebywali na zewnątrz. W wielu miejscach poruszyły się zaparkowane samochody. W sieci zaroiło się od wpisów mieszkańców pytających, czy ktoś jeszcze to poczuł i co właściwie się wydarzyło.
61 wstrząsów pochodzących z kopalni Janina odnotowano w lipcu. Według informacji Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego w Chrzanowie, najwięcej było ich 28 lipca, bo 5. Najmocniejszy, o sile 3,05 w skali Richtera, był 28 lipca.
W czerwcu wstrząsów było 66. Najwięcej – aż 7 - 17 czerwca. Po 5 zanotowano 13 i 16 czerwca. Jeden z czerwcowych wstrząsów - z 25 czerwca - miał 3,10 w skali Richtera.
16 czerwca o godz. 15.48 Centrum Geozagrożeń PIG-PIB odnotowało zjawisko sejsmiczne w rejonie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, na terenie Zakładu Górniczego Janina w Libiążu. Zdarzenie to miało charakter antropogeniczny, a więc nie było trzęsieniem ziemi pochodzenia naturalnego, lecz wstrząsem związanym z działalnością górniczą - wyjaśnia PIG. Państwowa służba geologiczna otrzymała zgłoszenia z Chrzanowa, Libiąża, Zagórza oraz Żarek.
14 maja mieszkańcy okolic Libiąża też poczuli bardzo silny wstrząs. Informacje uzyskane z Zakładu Geologii i Geofizyki Głównego Instytutu Górniczego w Katowicach przekazało Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego w Chrzanowie. Jego magnituda wyniosła 3,05 w skali Richtera. Wstrząs był odczuwalny m.in. w: Wygiełzowie, Babicach, Mętkowie, Olszynach, Chrzanowie, Trzebini oraz w Chełmku.
Seria silnych wstrząsów nawiedziła też okolice kopalni pod koniec kwietnia. Wówczas najsilniejszy z nich, odczuwalny o 9.44 rano 24 kwietnia, miał magnitudę 3,05.
Południowy Koncern Węglowy: Prowadzimy szereg działań, żeby ograniczyć skutki wstrząsów
Geologia sprawia, że w tej małopolskiej kopalni, inaczej niż w kopalniach na Górnym Śląsku, duża część energii ze wstrząsów idzie nie do wewnątrz, a na powierzchnię. Bezpieczniej dla załogi, gorzej dla mieszkańców, a im wydobycie schodzi niżej, tym wstrząsów więcej. Kopalnia Janina od lat prowadzi eksploatację na dużych głębokościach, co niesie za sobą ryzyko tzw. wstrząsów górotworu – czyli nagłego uwolnienia energii w skałach. Takie zjawiska są szczególnie odczuwalne w rejonach zabudowań. „Janina” mocniej i częściej trzęsie okolicą od 2023 roku, odkąd zaczęła fedrować w nowym miejscu. Wydobycie prowadzone jest w pokładzie 207 pod Żarkami.
Przedstawiciele Południowego Koncernu Węglowego przekonują, że zagadnienia związane ze wstrząsami pochodzącymi z obszaru górniczego ZG Janina są dla spółki "istotnym wyzwaniem". - Ograniczenie wstrząsów górniczych oraz zmniejszenie ich wpływu na funkcjonowanie lokalnych społeczności uznajemy za fundamentalne w kontekście działalności spółki prowadzonej w powiecie chrzanowskim - przekonuje Paulina Mikołajczyk, rzeczniczka PKW.
Jak dodaje, spółka podejmuje szereg działań mających na celu "ograniczanie skutków wstrząsów górotworu". - Inwestujemy w nowoczesne systemy monitoringu aktywności sejsmicznej górotworu, wprowadzamy rozwiązania techniczne zmniejszające uciążliwość eksploatacji oraz prowadzimy stały dialog z lokalną społecznością i władzami samorządowymi na tym terenie. Na bieżąco prowadzona jest aktywna profilaktyka przeciwtąpaniowa, w ramach której wykorzystywane są wszelkie znane i możliwe do zastosowania z punktu widzenia technologii górniczej metody. Eksploatacja prowadzona jest pod nadzorem kopalnianego Zespołu ds. Tąpań, a roboty górnicze są cyklicznie kontrolowane przez Okręgowy Urząd Górniczy w Katowicach, który nie stwierdził nieprawidłowości w tym zakresie - wylicza rzeczniczka PKW.
***
Z danych Wyższego Urzędu Górniczego wynika, że co roku na obszarze działania polskich kopalń węgla kamiennego notowanych jest ok. 1,5 tys. wstrząsów zaliczonych do kategorii wysokoenergetycznych (o magnitudzie powyżej 1,7). Przeważająca część wstrząsów, nawet jeżeli są odczuwalne na powierzchni, nie wywołuje negatywnych skutków. Te, które powodują uszkodzenia w infrastrukturze pod ziemią lub na powierzchni, nazywane są tąpnięciami.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
