Pół wieku temu z krajobrazu Górnego Śląska znikła oficjalnie kopalnia Barbara-Wyzwolenie. Od 1970 r., po połączeniu z kopalnią Chorzów, funkcjonowała jako KWK Barbara-Chorzów. Jednak jej poprzednią nazwę zapamiętał na całe życie Franciszek Pieczka. Aktor znany z roli Gustlika w serialu Czterej Pancerni i Pies właśnie w Barbarze-Wyzwoleniu spędził w młodości rok, drążąc przekopy w kamieniu.
Urodzony w 1928 r. w podraciborskim Godowie przyszły artysta filmowy pochodził z górniczej rodziny. Jego ojciec do pracy na kopalnię chodził dwanaście kilometrów piechotą. Gdy przez dłuższy czas pozostawał bezrobotnym, wówczas rodzina żyła z uprawy roli i hodowli kur, królików oraz krowy. To właśnie za namową ojca młody Franek zdecydował się w latach 50. XX w. na pracę w chorzowskiej kopalni. Ojciec argumentował, że pod ziemią przez okrągły rok jest ciepło, nie pada śnieg ani deszcz.
Pracę załatwił mu kolega ojca. Franciszek Pieczka zjeżdżał więc na szychtę, robił przekopy w kamieniu, uczestniczył przy wierceniu otworów strzelniczych i wrzucaniu brył łopatą-sercówą do wagoników. Była to praca na akord, wynagrodzenie zespołu zależało od liczby przekopanych metrów.
O niebezpieczeństwach takiej roboty przekonał się na własnej skórze. Raz oberwał bryłami kamienia, które odspoiły się od ściany. Dostał w głowę, na której miał skórzany kask. Dzięki pomocy kolegi został uratowany. Gdyby go nie zauważono, zginąłby pod odstrzelonymi kamieniami. - To ocalenie zawdzięczam modlitwie. Mama zawsze mnie uczyła: "Ty so godej: Święty Antoniczku, dej mi na chodniczku" - mówił niedawno aktor w jednym z wywiadów.
Oprócz pracy w kopalni, Franciszek Pieczka miał jeszcze krótki, miesięczny epizod studiów elektronicznych na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. Zrezygnował z nich jednak i zdał egzamin do szkoły teatralnej. Wybór okazał się trafny. Aktor w swym dorobku ma sporo ról w filmach, m.in. Kalosze szczęścia, Hydrozagadka, Chłopi, Potop, Quo Vadis, a także w serialach telewizyjnych, m. in. Przyjaciele wesołego diabła i Czterej pancerni i pies.
Czy kariera Franciszka Pieczki, od górnika w kopalni węgla po znamienitego aktora, możliwa była tylko w realiach ustroju komunistycznego? Przykłady zza oceanu pokazują, że niekoniecznie.
- Wielu aktorów amerykańskich wyrosło z klasy ludowej i z wielkiej biedy, dotyczy to zwłaszcza dzieci imigrantów, pierwszego pokolenia rodzącego się w Stanach, często w rodzinach zapracowanych i słabo zarabiających rzemieślników. Taki był los na przykład Kirka Douglasa i Jamesa Cagneya. Ogromnym wysiłkiem wybijali się oni z dołów, by sięgnąć po sukces. Nie wiem nic konkretnego o życiorysie górniczym, choć film "Córka górnika" z Sissy Spacek opowiada o gwieździe country Loretty Lynn, która wychowała się w rodzinie górnika z Kentucky - opowiada dr Michał Oleszczyk, filmoznawca, pracownik naukowy na wydziale "Artes Liberales" Uniwersytetu Warszawskiego.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
