Gilowice: dużo gazu z pokładu węgla w projekcie Geo-metan

Przez 9 miesięcy testowego - pilotażowego wydobycia metanu ze złoża węgla kamiennego w projekcie PGNiG i Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB udało się osiągnąć bardzo obiecujące wyniki. Z odwiertu wydobyto prawie 800 tys. m sześc. bardzo czystego metanu a każdej doby z półkilometrowego odcinka w pokładzie 510, który wcześniej zeszczlinowano, uchodzi pod naturalnym ciśnieniem ok. 5 tys. m sześc. gazu.

Po podobnych próbach w kopalni Mysłowice-Wesoła przed kilku laty ilości metanu nie były imponujące, bo doszło do zaciśnięcia jednej z sekcji podziemnego odwiertu i uwięzienia głowicy. Zmieniono metodę szczelinowania górotworu i postanowiono spróbować ponownie w Gilowicach w gminie Miedźna w powiecie pszyczńskim. Kilka lat wcześniej odwiert w tym miejscu wykonała australijska firma Dart Energy, która liczyła na metan z węgla bez żadnych dodatkowych zabiegów. Z pionowego otworu uzyskała jednak zaledwie 180 m sześc. gazu na dobę i wycofała się.

PGNiG obudowało otwór GH (schodzi 940 m w głąb ziemi, zakrzywia się, pczecina z otworem pionowym G1 i biegnie dalej poziomo w węglu na odcinku ok. 600 m). Pięciokrotnie wpompowano do niego pod ciśnieniem łącznie 2,5 tys. l wody z domieszką kilkuset ton piasku, żeby powstałe szczeliny nie zacisnęły się pod naporem skał i odbierały migrujący z węgla metan.

Rezultat przeszedł oczekiwania. Na początku otwór podawał pona 10 tys. m sześc. metanu na dobę. Najwiażniejsze jednak, że po zredukowaniu ciśnienia strumień gazu okazał się trwały i stabilny - na poziomie 5,2-5,4 tys. m sześc. każdego dnia. 

– To dużo jak na pokład węgla. Wyniki są bardzo zachęcające. Jest to dobra wiadomość dla Polski, dla mieszkańców Śląska i PGNiG – ocenił Piotr Woźniak, prezes PGNiG SA, który w poniedziałek współnie z ministrem energii Krzysztofem Tchórzewskim oraz Januszem Jureczką - dyrektorem Oddziału Górnośląskiego PIG - PIB poinformowali w Gilowicach o efektach prób.
W spotkaniu uczestniczyli m.in. wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Roman Wójcik, dyrektor naczelny Głównego Instytutu Górnictwa Stanisław Prusek, wiceprezes Wyższego Urzędu Górniczego Piotr Wojtacha, Artur Dyczko - wiceprezes JSW ds. strategii i rozwoju, Tomasz Śledź - wiceprezes JSW ds. technicznych, Łukasz Kroplewski - wiceprezes PGNiG ds. rozwoju, a także wójt 15-tysięcznej gminy Miedźna Bogdan Taranowski.    

Na podstawie doświadczeń z Wesołej wiadomo, że szczelinowanie śląskiego węgla nie przeszkadza w późniejszej eksploatacji ścianowej. W Mysłowicach poddany szczelinowaniu hydraulicznemu pokład 510 był całkowicie urabialny.

– Odmetanowanie kopalń wpłynie zasadniczo na poprawę bezpieczeństwa pracy górników. Pozwoli też ograniczyć emisję metanu, agresywnego gazu cieplarnianego, do atmosfery. W przyszłości metan z pokładów węgla może być ważnym elementem bezpieczeństwa energetycznego kraju w oparciu o eksploatację własnych zasobów węglowodorowych. – wyliczał prezes Woźniak. 

Minister energii Krzysztof Tchórzewski szacował, że gdyby projekt odmetanowania pod nazwą Geo-metan powiódł się i objął czynne pola wydobywcze w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, to rentowność wydobycia węgla wzrosłaby o 20-25 proc. Kopalnie ponosiłyby mniejsze nakłady na odmetanowanie w trakcie wydobycia, a tempo eksploatacji ścian mogłoby znacząco przespieszyć, windując wydajność. 

– Projekt w Gilowicach to pierwszy krok do rozwoju technologii wydobycia metanu z pokładów węgla w znacznie szerszej skali – powiedział minister energii Krzysztof Tchórzewski.
– Chcemy, aby upowszechnienie tej technologii skutkowało zwiększeniem potencjału wydobywczego gazu w Polsce nawet o miliard metrów sześciennych gazu rocznie – zapowiedział minister.

Janusz Jureczka, szef Oddziału Górnośląskiego PIG - PIB zauważył, że metanu w górnictwie przybywa lawinowo. - Wydobycie węgla w ciągu 20 lat zmalało o połowę z poziomu 130 mln t, a metanu nie tylko nie ubyło, ale jest go nawet więcej - mówił.   

W tej chwili bezużytecznie ulatania się z kopalń węgla ok. 750 mln t metanu rocznie, a wykorzystuje się zaledwie 170 mln t. Gaz ziemny z pokładów węgla jest wyjątkowo wartościowy (95-98 proc. zawartości czystego metanu). Może trafiać z odwietu niemal wprost do sieci, albo do silnika gazowego, który wyprodukuje z metanu prąd elektryczny na sprzedaż i ciepło. Na obecnym etapie testów metan z węgla po prostu spala się w świecy gazowej.

PGNiG chce wykonać kolejne etapy projektu Geo-metan. W ciągu 2-3 lat wykonano by w skali demonstracyjnej kilka nowych otworów a w trzecim, końcowym etapie, którego trwanie obliczono na 5-7 lat, nastąpiłoby już przemysłowe wdrożenie w czynnym polu górniczym, w pracującej kopalni.    

Według szacunków Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB wydobywalne zasoby metanu w złożach węgla w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym wynoszą ok. 170 mld m sześc.

– To bardzo duży, do tej pory praktycznie niewykorzystany, potencjał. Większy niż udokumentowane zasoby polskich złóż gazu ziemnego. Produkcja metanu z węgla metodami wiertniczymi  powinna być ważnym uzupełnieniem krajowego bilansu energetycznego. Liczymy na współpracę z kopalniami i całym sektorem węgla kamiennego – powiedział Janusz Jureczka, dyrektor Oddziału Górnośląskiego PIG-PIB.

PGNiG ma na razie koncesję na wydobycie metanu z węgla na terenie 19 km kw. w gminach Miedźna, Bojszowy, Pszczyna i Brzeszcze.

Projekt badawczy PGNiG w konsorcjum z PIG-PIB odbywa się w ramach Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, przyjętej przez rząd polski 14 lutego 2017 r.

W galerii: spotkanie prasowe przy odwiercie PGNiG G1 w Gilowicach, poniedziałek 6 listopada 2017 r. (zdjęcia Witold Gałązka - Trybuna Górnicza, portal nettg.pl)

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.