Rozmowa z dr. inż. JERZYM KICKIM, przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego XXXIV Szkoły Eksploatacji Podziemnej
Żyjemy w okresie wielkich zmian, które dotykają energetykę i górnictwo. Jaką rolę odgrywa Szkoła Eksploatacji Podziemnej? Jak przygotowuje i wyposaża w wiedzę oraz umiejętności uczestników tych zmian?
Przede wszystkim od trzydziestu czterech lat staramy się naszych uczestników zapoznać z aktualnymi wynikami i trendami oraz kierunkami rozwoju w poszczególnych obszarach wiedzy górniczej. Przez systematyczną organizację corocznych spotkań stwarzamy okazję do nawiązania kontaktów i szerokiej wymiany poglądów. Wiele wskazuje na to, że nasi uczestnicy przywiązują dużą wagę do wymiany doświadczeń. Są wśród nich tacy, którzy byli lub są z nami już kilkanaście lat.
Szkoła Eksploatacji Podziemnej niezmiennie od lat cieszy się uznaniem i wysoką frekwencją uczestników. Jak się sprawa przedstawia w tym roku?
Aktualna liczba zgłoszeń to już prawie 500 osób. Przed nami zatem ważne wydarzenie, tradycyjnie z liczną frekwencją, podobnie jak w ostatnich latach. Wysłuchamy ponad 250 wystąpień, w przeważającej liczbie osób związanych z kopalniami i spółkami górniczymi, w 19 sesjach tematycznych.
Jakie skutki niesie transformacja energetyczna dla górnictwa?
Przede wszystkim należy podkreślić, że transformacja energetyczna przyspiesza i coraz bardziej widoczny jest mało realistyczny program likwidacji kopalń węgla kamiennego i coraz gorsza sytuacja samego górnictwa. Będzie ono przedmiotem sesji plenarnej poświęconej strategii transformacji energetyki i górnictwa. Strategicznym problemem, jaki rodzi transformacja w działalności spółek, jest jej przebieg będący pokłosiem polityki krytykowanego Zielonego Ładu, sztandarowego projektu UE. Nie ma głosów na temat rezygnacji z Zielonego Ładu, nie ulega jednak wątpliwości, że korekty są niezbędne, i mówi o tym coraz więcej osób. Wiele z nich krytykuje jedno z narzędzi, których Unia używa do walki ze zmianą klimatu, a mianowicie ETS, czyli system handlu uprawnieniami do emisji CO2. Warto przytoczyć słowa prof. Jerzego Buzka, wygłoszone na Europejskim Kongresie Gospodarczym: Unia nie wycofuje się z Zielonego Ładu, choć jak stwierdził, będą korekty. Pytaniem otwartym jest, jakie i jak głębokie korekty miał na myśli przewodniczący Europejskiego Forum Energii.
Jak należy zatem określić przyszłość branży i co to oznacza dla działań podejmowanych przez Szkołę?
Jak wspomniałem, sygnały płynące z otoczenia wskazują, że rola górnictwa węgla kamiennego i jego znaczenie w produkcji energii będą malały. W 2024 r. udział odnawialnych źródeł energii wyniósł 29 proc., udział węgla spadł przy tym do najniższego poziomu w historii i wyniósł 57 proc. Nic dobrego nie wróży fakt, iż na przestrzeni ostatnich 10 lat górnictwo odnotowało spadek sprzedaży węgla kamiennego niższy rocznie o prawie 50 proc. przy spadku zatrudnienia o niewiele ponad 20 proc. Mamy zatem do czynienia z dramatycznym spadkiem wydajności. Nieciekawie wygląda przyszłość. Aktualny projekt opublikowanego Krajowego Planu Energii i Klimatu przewiduje, że zużycie węgla kamiennego energetycznego w 2030 r., a więc w perspektywie kilku lat, nie przekroczy 22 mln t. Stąd podejmowane działania Szkoły, obejmujące takie sesje, jak „Likwidacja kopalń i co dalej?” czy też zagadnienie bioróżnorodności.
W tej sytuacji Szkoła coraz częściej sięga po tematykę związaną z otoczeniem górnictwa i szeroko rozumianą gospodarką surowcami mineralnymi. I ta zbliżająca się Szkoła jest tego najlepszym przykładem. Tradycyjnie wśród kilkunastu sesji i debat o tematyce górniczej wysłuchamy referatów i wystąpień na temat surowców krytycznych, transformacji energetyki i jej skutków dla górnictwa, cyberbezpieczeństwa. Nasze działania polegają na przeniesieniu ciężaru debat na cały sektor surowców mineralnych, co powoli czynimy od kilku lat. Uważamy, że ma to głęboki sens. Spójrzmy chociażby na obszar pozostawianych odpadów, coraz częściej nazywanych złożami antropogenicznymi i często poddawanych ponownej eksploatacji.
Szkoła będzie obradowała pod patronatem prezydencji polskiej w Radzie UE. Jak bardzo istotny jest dla Szkoły ten właśnie fakt?
Jest to dla nas ważne wyróżnienie. Polska prezydencja w Radzie UE ma najważniejszy temat: konkurencyjność europejskiej gospodarki. Poprawa konkurencyjności wiąże się ze wspomnianą korektą Zielonego Ładu. Czy nam, Europejczykom, starczy odwagi, aby dokonać zmian, które odmienią dzisiejszy obraz gospodarki światowej z tak bardzo niekorzystnym obrazem naszej w niej obecności? To tylko jedno z licznych pytań, jakie staje przed nami. Tym bardziej, że sam komunikat wycofania się USA z porozumienia paryskiego, ogłoszony przez prezydenta Donalda Trumpa, nie ma aż tak wielkiego znaczenia. Ten fakt to jednak impuls do przemyślenia dotychczasowej polityki i dyskusji nad narzędziami do walki ze zmianami klimatu, o których już wspominałem.
Warto również zwrócić uwagę na liczne apele ze strony Donalda Trumpa. Przed laty ogłosił on hasło: ,,Trump wydobywa węgiel i przywraca miejsca pracy górnikom”. Wydobycie spadło o ponad 200 mln t, a liczba miejsc pracy o kilkanaście tysięcy. Jedna z jego ostatnich decyzji dotyczyła wstrzymania rozwoju projektów morskiej energetyki wiatrowej na wodach federalnych. Tymczasem, jak zwrócił uwagę Jakub Wiech, komentator, redaktor naczelny portalu Energetyka24.com, morskiej energetyki wiatrowej w USA praktycznie nie ma.
Szkoła to też wiele innych działań od lat budujących siłę wydarzenia. Jak przebiegają przygotowania do nich?
Rozpocznę od gali w Teatrze im. Juliusza Słowackiego, na której prezentowane są raporty o stanie górnictwa węgla, górnictwa miedzi, bezpieczeństwa pracy, które uzupełni raport o stanie cyberbezpieczeństwa. Środowisko trzech uczelni, kształcące kadry dla potrzeb górnictwa, przygotowuje się do rywalizacji studentów w ramach Turnieju Wiedzy Górniczej, organizowanego po raz dziewiętnasty. Prezentowane raporty poprzedzone będą też innymi ciekawymi działaniami Szkoły.
Mam nadzieję, że z zainteresowaniem wysłuchamy dyskusji ekspertów w dwóch panelach: pierwszym, prezentującym drogę naszej energetyki od węgla do – miejmy nadzieję – skutecznie realizowanej energetyki atomowej, będącej po 2035 r. strategicznym elementem miksu energetycznego Polski. Drugi panel poświęcony będzie surowcom krytycznym, a więc tej grupie surowców, na których brak w związku ze zmianami klimatu i realizowanym programem dekarbonizacji, tak bardzo cierpimy.
Zawsze Szkole towarzyszyło wydarzenie artystyczne. Domyślam się, że i tym razem będzie podobnie
Owszem. Tradycyjnie wystąpią młodzi artyści, największe talenty muzyczne Małopolski związane z Fundacją Pro Musica Bona, którą wspieramy od lat.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
