W obliczu rosnących kosztów energii oraz globalnych dążeń do redukcji emisji dwutlenku węgla, coraz więcej osób i firm decyduje się na inwestycje w energetykę prosumencką. Ale czym właściwie jest energetyka prosumencka? To model, w którym konsumenci energii (domy, mieszkania, firmy) stają się również jej producentami, korzystając z odnawialnych źródeł energii (OZE), takich jak fotowoltaika, elektrownie wiatrowe czy biogazownie. Prosument nie tylko zmniejsza swoje rachunki za prąd, ale również buduje niezależność energetyczną i przyczynia się do ochrony środowiska.
Rozwój technologii oraz dostępność dofinansowań sprawiają, że rozwiązania prosumenckie stają się coraz popularniejsze. W artykule dowiesz się, jak możesz stać się prosumentem, jakie korzyści to przynosi oraz jakie kroki formalne musisz podjąć, by zyskać niezależność energetyczną.
Sprawdź ofertę partnera: Budownictwo przemysłowe Prochem.
Jak zostać prosumentem?
Instalacja fotowoltaiczna
Zasada działania
Fotowoltaika to system, który przekształca energię słoneczną na energię elektryczną. Kluczowym elementem instalacji są panele fotowoltaiczne, inwerter (przetwornica) oraz systemy monitoringu. Promienie słoneczne padające na panele generują prąd stały, który inwerter przekształca na prąd zmienny, wykorzystywany w gospodarstwach domowych.
Koszty inwestycji i zwrot z inwestycji
Koszt instalacji fotowoltaicznej zależy od mocy systemu, rodzaju paneli i kosztów montażu. Przeciętna instalacja dla domu jednorodzinnego kosztuje od 20 do 40 tys. zł. Zwrot z inwestycji zwykle następuje po 6-10 latach, ale ten czas może być krótszy dzięki dofinansowaniom oraz możliwości sprzedaży nadwyżek energii do sieci.
Dostępne dofinansowania
Programy takie jak "Mój Prąd" czy "Czyste Powietrze" pozwalają uzyskać dotacje na zakup i montaż instalacji. Wysokość dofinansowania może wynosić nawet 50% kosztów inwestycji, co znacząco przyspiesza zwrot z inwestycji.
Magazyny energii
Jak działają?
Magazyny energii pozwalają przechowywać nadwyżki energii produkowanej przez fotowoltaikę, co umożliwia jej wykorzystanie w późniejszym czasie (np. nocą). Magazynuje się energię w postaci prądu stałego, a po przekształceniu przez inwerter można ją ponownie wykorzystać w gospodarstwie domowym.
Dlaczego warto je mieć?
Dzięki magazynom energii prosument może lepiej zarządzać produkcją i zużyciem energii, zmniejszając uzależnienie od sieci publicznej i zabezpieczając się przed przerwami w dostawach prądu. Ponadto w systemie net-billingu posiadanie magazynu energii umożliwia większe korzyści finansowe.
Rodzaje magazynów energii
Najpopularniejsze magazyny to akumulatory litowo-jonowe, które cechuje długa żywotność i wysoka wydajność. Alternatywnie stosuje się akumulatory kwasowo-ołowiowe, choć są mniej efektywne. Nowoczesne systemy pozwalają na inteligentne zarządzanie energią, zwiększając efektywność wykorzystania zasobów.
Pompy ciepła
Zasada działania
Pompy ciepła pobierają energię cieplną z powietrza, gruntu lub wody, a następnie ogrzewają nią budynek i wodę użytkową. Proces ten opiera się na pracy czynnika chłodniczego, który krąży w systemie, pobierając ciepło z otoczenia i przekazując je do wnętrza budynku.
Zastosowanie w gospodarstwach domowych
Pompy ciepła są świetnym rozwiązaniem dla domów jednorodzinnych, ponieważ pozwalają znacząco obniżyć koszty ogrzewania. W połączeniu z fotowoltaiką mogą całkowicie uniezależnić dom od dostawców energii zewnętrznej.
Wspólnoty energetyczne
Jak działa wspólnota energetyczna?
Wspólnota energetyczna to zrzeszenie osób, które wspólnie inwestują w odnawialne źródła energii i wspólnie korzystają z wytworzonej energii. Wspólnoty mogą składać się z mieszkańców bloków, wspólnot mieszkaniowych lub nawet lokalnych społeczności.
Korzyści dla uczestników
Uczestnicy mogą obniżyć koszty energii, czerpać zyski ze sprzedaży nadwyżek oraz korzystać z dofinansowań na wspólne inwestycje. Wspólnoty energetyczne umożliwiają budowanie lokalnej niezależności energetycznej i minimalizują koszty operacyjne.
Przykłady udanych projektów
Przykładem są wspólnoty energetyczne w Niemczech, gdzie mieszkańcy całych osiedli wspólnie inwestują w panele fotowoltaiczne, zmniejszając koszty prądu nawet o 40%. W Polsce pierwsze wspólnoty zaczynają powstawać, a programy wsparcia finansowego zachęcają do ich tworzenia.
Aspekty prawne i formalności
Net-billing
Net-billing to system rozliczeń, w którym prosument sprzedaje nadwyżki energii do sieci, a następnie odkupuje je, gdy potrzebuje prądu. Różnica między wartością sprzedanej i zakupionej energii jest kluczowym elementem bilansowania kosztów.
Ulgi podatkowe
Prosument może skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej, obniżając koszty inwestycji. Ulga ta pozwala odliczyć koszty instalacji OZE od podstawy opodatkowania.
Stan energetyki prosumenckiej w Polsce w 2024 roku
Rok 2024 to czas dynamicznego rozwoju energetyki prosumenckiej w Polsce, duży przyrost odnotowało także budownictwo w energetyce. Na wzrost popularności tego modelu wpływ mają zarówno zmiany w prawie, jak i większa świadomość ekologiczna społeczeństwa. Kluczowe czynniki wpływające na rozwój prosumeryzmu w Polsce w 2024 roku to:
* Zmiany w przepisach prawnych
Od 2022 roku w Polsce funkcjonuje system net-billingu, który zastąpił wcześniejszy system opustów. W 2024 roku wprowadzono kolejne zmiany mające na celu ułatwienie rozliczania nadwyżek energii oraz zwiększenie opłacalności inwestycji w odnawialne źródła energii. Rząd zapowiada dalsze wsparcie finansowe dla prosumentów, w tym rozszerzenie możliwości korzystania z ulg podatkowych oraz uproszczenie procedur administracyjnych związanych z przyłączaniem mikroinstalacji do sieci.
* Wzrost liczby instalacji prosumenckich
W 2024 roku liczba prosumentów w Polsce przekroczyła 1,5 mln, co oznacza ponad 20-procentowy wzrost w porównaniu do roku poprzedniego. Rosnąca liczba instalacji fotowoltaicznych na dachach domów, firm i wspólnot mieszkaniowych świadczy o rosnącym zainteresowaniu niezależnością energetyczną. Coraz więcej Polaków decyduje się na zakup magazynów energii, aby uniezależnić się od rosnących cen prądu i ograniczyć uzależnienie od dostawców energii zewnętrznej.
* Dofinansowania i programy wsparcia
Programy takie jak "Mój Prąd 5.0" i "Czyste Powietrze" odgrywają kluczową rolę w popularyzacji energetyki prosumenckiej. W 2024 roku zwiększono dostępność środków dla nowych prosumentów, a wysokość dotacji na instalacje fotowoltaiczne, magazyny energii oraz pompy ciepła wzrosła. Dzięki tym zmianom, zwrot z inwestycji jest szybszy, a korzyści finansowe dla prosumentów stają się bardziej widoczne.
* Rozwój wspólnot energetycznych
W 2024 roku coraz większą popularność zyskują wspólnoty energetyczne, które umożliwiają wspólne inwestowanie w instalacje OZE przez mieszkańców bloków, wspólnot mieszkaniowych czy lokalne społeczności. Udział w takiej wspólnocie pozwala na dzielenie się nadwyżkami energii oraz obniżanie kosztów inwestycji dzięki ekonomii skali. W Polsce powstają pierwsze pilotażowe projekty wspólnot energetycznych, które mogą stanowić wzór do naśladowania dla innych regionów.
* Zwiększona dostępność technologii
Spadek cen paneli fotowoltaicznych, magazynów energii oraz pomp ciepła sprawił, że inwestowanie w energetykę prosumencką stało się bardziej dostępne dla przeciętnego obywatela. Firmy instalacyjne oferują kompleksowe usługi – od doradztwa technicznego, przez montaż, aż po pomoc w uzyskaniu dofinansowania i dopełnieniu formalności.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
