Pod rządami obecnego Prawa geologicznego i górniczego wiele zwojować się nie da

Już w przyszłym roku zakończy eksploatację węgla bytomska kopalnia Bobrek. W kolejnych latach likwidacja czeka kolejne śląskie zakłady górnicze. Tymczasem brakuje jednolitej koncepcji zagospodarowania tego, co zakłady górnicze pozostawią po sobie. To ostatni dzwonek, aby podejmować konkretne decyzje, bo czasu na to jest coraz mniej. Dyskusję o tym „co po węglu” zainicjował przed kilkoma tygodniami Główny Instytut Górnictwa, zapraszając do rozmowy naukowców i przedsiębiorców.

Nie ma wątpliwości co do tego, że terenów pogórniczych będzie szybko przybywać, bo w ciągu najbliższych lat skończą fedrować kolejne kopalnie. Nie można powiedzieć, że brakuje pomysłów na zagospodarowanie terenów, które po sobie zostawią. W kręgu zainteresowania specjalistów są zwłaszcza szyby. Na przeszkodzie stoją jednak przepisy prawa, brak funduszy oraz szybkich decyzji. Od czego zatem zacząć, aby rozwiązać problemy? Zdaniem Sławomira Dykasa z Wydziału Ochrony Środowiska i Energetyki Politechniki Śląskiej, od wypracowania konkretnej koncepcji działania.

– Na razie takiej spójnej koncepcji nie ma. Kopalnie mają swoje problemy związane z wydobyciem, bezpieczeństwem i zatrudnieniem, a zatem temat restrukturyzacji jest odkładany. Otwarta jest także sprawa finansowania tego rodzaju przedsięwzięć. Obecnie restrukturyzacją terenów pogórniczych zajmuje się Spółka Restrukturyzacji Kopalń, lecz podmiot ten związany jest ograniczeniami ustawowymi, co zawęża znacznie jego kompetencje. Uporządkowania wymaga wiele spraw. Z pewnością Politechnika Śląska posiada kompetencje, aby w tym procesie uczestniczyć – zapewniał przedstawiciel Politechniki Śląskiej w trakcie drugiego spotkania, jakie odbyło się 29 sierpnia br. w GIG.

Na pierwszy ogień muszą pójść kwestie legislacyjne. Pod rządami obecnego Prawa geologicznego i górniczego wiele zwojować się nie da.

– Trzeba ten problem przedyskutować i właśnie m.in. po to się spotykamy. Niestety nie dysponujemy konkretnymi funduszami, które celują w tego typu przedsięwzięcia. To kolejny problem wymagający rozwiązania. Wśród ekspertów opinie, w jaki sposób to zrobić, są podzielone. Nakładają się bowiem na siebie zagadnienia związane z energetyką, górnictwem, ekologią, a więc z bardzo różnych dziedzin. Liczymy na współpracę samorządów, ale także szerokiego grona naukowców. Mamy ich na Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim wielu. Nie chcielibyśmy, aby problemy Śląska rozwiązywał ktoś spoza regionu i bez nas – zauważył Zbigniew Kawalec, ekspert z dziedziny restrukturyzacji.

Z Krakowa dotarli przedstawiciele Akademii Górniczo-Hutniczej zajmujący się zagospodarowaniem infrastruktury związanej z szybami górniczymi.

– Z pewnością infrastrukturę energetyczną i maszynową pozostałą po szybach można wykorzystywać do magazynowania energii. Liczymy na to, że nasze projekty się przydadzą. Wszystko jednak jest uzależnione od przepisów w tym względzie. Należy je zmienić. No i oczywiście kluczowe będą środki finansowe – podkreślił dr inż. Tomasz Siostrzonek z Wydziału Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej.

Wielu uczestników spotkania akcentowało konieczność wyłączenia szybów zlikwidowanych kopalń spod prawa geologicznego i górniczego, aby zaistniała możliwość prowadzenia tam działalności innej niż górnicza.

– Sprawa brzmi jednoznacznie. Szyby należy wyłączyć spod prawa górniczego, aby można było tam prowadzić inną działalność niż wydobywcza. Jeśli mają spełniać funkcje energetyczne, magazynów energii, muszą funkcjonować w innym reżimie. Eksperci przekonują, że Prawo geologiczne i górnicze jest najdroższe. Utrzymanie szybu w trybie energetycznym może być trzy razy tańsze, tak twierdzą. Oczekuję więc informacji, które ustawy i w jakim zakresie należałoby zmienić. Jeśli ma się zamiar wnieść inicjatywę legislacyjną, to muszą pojawić się konkretne zapisy zmieniające istniejące prawo – podkreśliła Joanna Sekuła, senator RP.

Kto miałby wziąć na siebie to zadanie? Bez wątpienia naukowcy z Głównego Instytutu Górnictwa, a także eksperci reprezentujący Wyższy Urząd Górniczy. Chociażby z uwagi na fakt, że obie te instytucje posiadają w tym zakresie najszersze kompetencje i kadrę najwyższej klasy specjalistów.

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.