Nikt nie straci pracy

- Z naszych szacunków wynika, że pracownicy, którym zostało mniej niż 8 lat do emerytury, ten okres dopracują na Bobrku, natomiast pozostała grupa będzie musiała zostać alokowana na inne kopalnie zgodnie z nadrzędną zasadą, że nikt nie straci pracy – mówi w rozmowie z Górniczą GRZEGORZ WACŁAWEK, prezes Węglokoksu Kraj – spółki, do której należy kopalnia węgla kamiennego Bobrek.

Decyzja o wyłączeniu z eksploatacji pola Bobrek-Miechowice 1 i przyspieszeniu zamknięcia kopalni wzbudziła wiele kontrowersji. Jak wyglądały prowadzone tam roboty górnicze?
Zacznijmy od tego, że eksploatację tego rejonu zaczęliśmy kilka lat temu. Od początku zdawaliśmy sobie sprawę z tego, że ten rejon to duża niewiadoma, a praca tam będzie trudna. W tym czasie udało nam się tam wybrać dwa pokłady leżące 100 m wyżej – 503 i 504. Teraz zaczęliśmy przygotowywać pokład 510 do eksploatacji, którego pierwsza warstwa miała odprężać pokłady 507 i 509. Te plany pokrzyżowało jednak silne tąpnięcie, które miało miejsce w marcu.

Tąpania na Bobrku to jednak nie nowość...
Tak, mamy bardzo duże doświadczenie tąpaniowe. Bobrek to jedna z kopalń najbardziej tąpiących. Ostatni taki poważny wypadek miał miejsce 31 lat temu, co pokazuje, że nasze działania i profilaktyka się sprawdzały.

Jak wyglądają te działania? To głównie strzelanie profilaktyczne?
To m.in. strzelania wstrząsowe, kamufletowe i urabiające, ale też profilaktyka dotycząca metod urabiania czy też prac zabezpieczających. Ogromne znaczenie ma tutaj też sama praca górnicza. Chodzi o dokładność wykonania roboty. Nasi ludzie mają świadomość, że pracują w strefie dużego zagrożenia, więc przykładają się do codziennych obowiązków, od których zależy ich bezpieczeństwo. Jeśli chodzi o rejon Bobrek-Miechowice 1, to w ostatnich latach zespoły i komisje złożone ze specjalistów wydały łącznie 17 zaleceń dotyczących profilaktyki. Zrobiliśmy już wszystko, postępowaliśmy zgodnie z najlepszą wiedzą i dostępną techniką w tej kwestii. Bez fałszywej skromności mogę powiedzieć, że gdyby nie bardzo dobra robota górnicza naszych pracowników, szczególna dbałość i staranność w tej sprawie, to skutki marcowego tąpnięcia mogłyby być o wiele bardziej tragiczne.

Na czym dokładnie polegały prace, które prowadziliście wtedy w tym rejonie?
Przygotowywaliśmy ścianę M1, która miała pracować w tzw. filarze miechowickim. To miejsce, w którym znajdowały się dwa szyby główne dawnej kopalni Miechowice. Wszystko wokół tego filaru zostało już wcześniej wybrane. Gdy drążyliśmy przekopy do pokładów w kamieniu, to miały miejsce słabsze wstrząsy, ale do tragedii doszło, gdy rozpoczęliśmy drążenie w węglu. Nie jestem geologiem czy hydrogeologiem, ale nie bez znaczenia jest również to, że wcześniej musieliśmy odwodnić cały filar, co na pewno miało wpływ na zmniejszenie stabilności w tym rejonie. Zdaniem fachowców to, co nas spotkało w chodniku, to niestety przedsmak tego, co stałoby się, gdyby ruszyła ściana – to wywołałoby wstrząs o jeszcze większej energii. Warto w tym miejscu wrócić do 2015 roku, kiedy przejmowaliśmy kopalnie Bobrek i Piekary. Kompania Węglowa nie pozbywała się wtedy sreber rodowych. Dostaliśmy dwa zakłady ze schyłkowym złożem, które były nierentowne i mówiło się, że są do zamknięcia. A i tak udało nam się kopalni Bobrek przedłużyć życie o kolejne 10 lat. I to w sposób rentowny. Nasza firma nie ma złotówki zadłużenia, nie ma żadnych długów publicznoprawnych, pożyczek itp. A po dotacje budżetowe sięgnęliśmy dopiero w maju tego roku w wyniku bardzo dużych spadków cen i nadpodaży węgla.

Co się dzieje w kopalni po wyłączeniu rejonu Bobrek-Miechowice 1? Ludzie mają co robić?
Absolutnie tak. Tak jak powiedziałem, wyłączony rejon to była nasza przyszłość, ale wciąż mamy teraźniejszość w polu Północnym. I z tego nic nie straciliśmy. Fedrujemy tutaj dwoma ścianami. Pierwsza z tych ścian skończy swój bieg w tym roku, a druga w końcu przyszłego roku. Ściana M1 w polu Bobrek-Miechowice 1 miała ruszyć we wrześniu tego roku, więc będzie miała wpływ na tegoroczną produkcję, którą planujemy na poziomie ponad 900 tys. t. Oprócz tego przygotowujemy do uruchomienia jeszcze dwie mniejsze ściany, więc pracujemy pełną parą. Podkreślam, że to, co się da wybrać efektywnie w polu Północnym, to wybierzemy do końca. Przygotowujemy się też do uruchomienia chodników wydobywczych w przyszłym roku. Można powiedzieć, że te chodniki będziemy drążyć tylko w celu pozyskania dodatkowego węgla. Zrobimy to tam, gdzie nie możemy prowadzić eksploatacji ścianami. W efekcie tych wszystkich działań przyszłoroczne wydobycie planujemy na poziomie 750 tys. t.

Po zakończeniu wydobycia rozpocznie się likwidacja. Ile potrwa i jak będzie wyglądał ten proces?
Likwidacja potrwa kilka lat. Zacznie się od likwidacji infrastruktury dołowej. Mówiąc potocznie – musimy wyciągnąć te rzeczy, które mają jakąś wartość oraz to wszystko, co może stanowić zagrożenie dla środowiska, a także zabezpieczyć wyrobiska. Rozpoczynamy właśnie przygotowywanie planu likwidacji – dokumentu, który szczegółowo będzie określał m.in., w jakiej kolejności odcinać poszczególne rejony, co zrobić z zagrożeniem wodnym itd. Ważne jest to, że to wszystko będziemy robili siłami załogi. To ludzie, którzy doskonale się na tym znają, znają swoją kopalnię, więc lepiej ich do tego zatrudnić, bo zrobią to efektywniej i bezpieczniej niż firmy zewnętrzne. I co ważne, w ten sposób częściowo rozwiązujemy problem społeczny, jakim jest likwidacja jednego z największych przedsiębiorstw w mieście.

O jaką dokładnie liczbę osób chodzi?
Obecnie kopalnia zatrudnia około 1850 osób. Natomiast biorąc pod uwagę naturalne odejścia w tym i w przyszłym roku, ta liczba spadnie do około 1680 osób. Już teraz wiemy, że spośród tej liczby ze świadczeń socjalnych w momencie rozpoczęcia likwidacji będzie mogło skorzystać około 280 osób. Chodzi tutaj o tzw. urlopy górnicze i przeróbkarskie oraz jednorazowe odprawy pieniężne – według wstępnych ustaleń prawdopodobnie z tego ostatniego instrumentu mogłyby skorzystać osoby, które mają więcej niż rok i mniej niż 3 lata do emerytury. To oznacza, że likwidację na początku 2026 roku będziemy rozpoczynali z 1400 pracownikami. Część z nich będzie mogła dopracować do końca w kopalni Bobrek, uzyskując w czasie tych kilku lat uprawnienia emerytalne lub uprawnienia do świadczeń socjalnych, o których mówiłem. W ten sposób złagodzimy problem społeczny, jaki wywoła zamknięcie kopalni. Z naszych szacunków wynika, że pracownicy, którym zostało mniej niż 8 lat do emerytury, ten okres dopracują na Bobrku, natomiast pozostała grupa będzie musiała zostać alokowana na inne kopalnie zgodnie z nadrzędną zasadą, że nikt nie straci pracy.

Ten temat budzi sporo emocji wśród pracowników. Ludzie chcą wiedzieć, czy będą alokowani do PGG i PKW, czyli spółek objętych umową społeczną, czy również do JSW?
Alokacje będą się odbywały do wszystkich spośród tych spółek. Pracujemy wspólnie z Ministerstwem Przemysłu nad tym, żeby ten proces był jak najbardziej efektywny. Dla alokowanych górników ważne będzie też to, aby w docelowej kopalni dotrwać już do emerytury bez konieczności przenoszenia do kolejnych zakładów. To również chcemy uwzględnić. Te wszystkie kwestie będziemy szczegółowo omawiać z naszymi partnerami ze spółek górniczych. Mamy świadomość, że podczas likwidacji Bobrka wszystkie oczy będą skierowane na nas, bo będziemy jako pierwsi testowali zapisy umowy społecznej. Mam nadzieję, że uda nam się wzorcowo i modelowo przeprowadzić ten proces. Żeby tak się jednak stało, musimy najpierw przeprowadzić pewne zmiany legislacyjne. Tzw. ustawa okołogórnicza nie nadąża za zapisami umowy społecznej. Jest skrojona pod rozwiązanie, kiedy to Spółka Restrukturyzacji Kopalń przejmowała i przeprowadzała likwidację kopalń. Natomiast my zgodnie z zapisami umowy społecznej chcemy to robić sami własną załogą. Zmian będą wymagały również zapisy dotyczące świadczeń socjalnych. Chcielibyśmy móc korzystać z nich bardziej elastycznie. Propozycje wszystkich zmian legislacyjnych mamy już wstępnie przygotowane. Jeśli wszystkie te kwestie dobrze i mądrze przygotujemy, to pozostałe spółki i kopalnie będą miały dobre narzędzie do wykorzystania w kolejnych latach.

Co się stanie ze spółką po zakończeniu likwidacji kopalni?
Likwidacja kopalni wcale nie musi się równać z likwidacją spółki. Mamy też tutaj swoje plany, które doskonale wpisują się w program transformacji Śląska, a w szczególności terenów pogórniczych i pogórniczego majątku. Szkoda byłoby dziś zmarnować tę przewagę konkurencyjną w postaci chociażby wydrążonych szybów. Być może mogłyby być doskonałym miejscem na budowę pompy ciepła albo magazynu energii. Rozmawiamy w tej sprawie z resortem przemysłu oraz potencjalnymi partnerami. Ważnym elementem jest tutaj międzynarodowy projekt GreenJobs, którego jesteśmy partnerem. Projekt jest realizowany w ramach Europejskiego Funduszu Badawczego, a jego celem jest wdrożenie modelu funkcjonowania kopalń po zakończeniu wydobycia. Mamy kilka pomysłów, ale to na razie plany, więc nie chciałbym tu zdradzać szczegółów. Mam jednak ogromną nadzieję, że nawet po zakończeniu likwidacji uda się w ten sposób zapewnić pracę 100, a może nawet kilkuset osobom. Chciałbym też podkreślić, że w nasze działania mocno angażuje się miasto. Zaczęliśmy w tej sprawie rozmowy i jedna rzecz, która mnie bardzo cieszy, to to, że miasto wciąż widzi na terenie kopalni tereny przemysłowe i nie chce zmieniać planu zagospodarowania przestrzennego. To jest coś, co nie udało nam się w Piekarach Śląskich.

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.