Czy wieża wyciągowa szybu Dąbrówka stanie w lesie oddzielającym północną i południową część Pustyni Błędowskiej? Takie plany od ma od kilku lat lokalny samorząd. Jak się jednak okazuje, finalizacja sprawy nie nastąpi zbyt szybko.
– Na chwilę obecną nie będziemy stawiać tej wieży - poinformowano nas w Urzędzie Gminy Klucze.
Likwidowany szyb Dąbrówka zlokalizowany jest w południowo-zachodniej części Obszaru Górniczego Pomorzany III w gminie Bolesław w powiecie olkuskim. Jego użytkownikiem były Zakłady Górniczo-Hutnicze Bolesław, które z końcem 2020 r. zaprzestały podziemnej eksploatacji rud cynku.
W okresie użytkowania szyb Dąbrówka był szybem materiałowo-zjazdowym, wdechowym o średnicy 7,5 m i głębokości 154,96 m. Głębienie szybu rozpoczęto w 1971 r. a zakończono w 1972 r. Szyb budowano metodą mrożeniową. Obudowa szybu wykonana była z betonu o grubości 60 cm. Obecnie szyb jest w trakcie likwidacji, rura szybowa została zasypana.
Szyb Dąbrówka był wyposażony w wyciąg klatkowy posiadający dwie klatki dwupiętrowe. W szybie znajdował się też przedział drabinowy z pomostami spoczynkowymi co 8 m, cztery rurociągi odwadniające Ø 600, rurociąg sprężonego powietrza Ø400, kable energetyczne, teletechniczne i sprężonego powietrza.
Rzędna terenu, na której wykonano szyb, to około +339 m n.p.m. Wloty do szybu znajdowały się na pięciu poziomach:+258 m n.p.m., +197,6 m n.p.m., +195,1 m n.p.m, +180 m n.p.m.(poziom wydobywczy) oraz +164,7 m n.p.m., gdzie znajdowała się tylko wnęka.
– Do czasu zakończenia procesu likwidacji zakładu górniczego obiekt jest pod nadzorem Prezesa WUG. Ostatnia kontrola miała miejsce w dniach 21-22 listopada 2023 r., a dotyczyła procesu likwidacji zakładu górniczego, w tym obiektów budowlanych. Ostatnia kontrola stanu technicznego „Szybowej wieży wyciągowej szybu Dąbrówka zrealizowana przez służby kopalniane miała miejsce w dniu 17 maja 2023 r.. W dokumentacji kontroli odnotowano: wieża szybowa #Dąbrówka przeznaczona jest do likwidacji, występują ogniska korozji" - informuje Anna Swiniarska-Tadla, rzecznik prasowy Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego.
Urząd Gminy Klucze prowadził już rozmowy z ZGH Bolesław w sprawie pozyskania wieży. Przeniesienie wieży szybowej w pobliże Pustyni Błędowskiej wymaga jednak także porozumienia z organami odpowiedzialnymi za ochronę przyrody. Pustynia Błędowska to nie tylko użytek ekologiczny, lecz także obszar ochrony Natura 2000. Gmina Klucze z tego względu pismem z dnia 21 kwietnia 2022 r. wystąpiła do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie o uzgodnienie projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Klucze – część A i C.
– Zasadniczym celem zmiany planu miejscowego było skorygowanie ustaleń dotyczących infrastruktury turystycznej w rejonie Pustyni Błędowskiej, m. in. wieży widokowej. W projekcie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wprowadzono jako alternatywę dla dopuszczonej dotychczas wieży widokowej o wysokości do 25 m, możliwość realizacji wieży widokowej stanowiącej adaptację zabytkowego szybu górniczego Dąbrówka z likwidowanej kopalni Pomorzany. Dopuszczono przeniesienie istniejącej konstrukcji przekraczającej wysokość 25 m. Jednocześnie dla wieży widokowej stanowiącej adaptację zabytkowego szybu górniczego Dąbrówka z likwidowanej kopalni Pomorzany dopuszczono w obrębie podstawy możliwość realizacji parterowego obiektu recepcyjnego wkomponowanego w konstrukcję oraz wyposażenie wieży w windę nie wykraczającą poza obrys konstrukcji obiektu a także dopuszczono infrastrukturę techniczną dla obsługi obiektu wieży. Należy podkreślić, że dopuszczenia wieży widokowej stanowiącej adaptację zabytkowego szybu górniczego Dąbrówka zostało wskazane wyłącznie jako alternatywne w stosunku do wieży widokowej możliwej do realizacji w oparciu o ustalenia obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego - zaznacza Ada Słodkowska-Łabuzek, rzecznik prasowy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Krakowie.
Na terenie Obszaru Natura 2000 obowiązuje plan zadań ochronnych zatwierdzony zarządzeniem z dnia 31 lipca 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Pustynia Błędowska PLH120014 oraz zarządzeniem z dnia 29 sierpnia 2023 r. zmieniającym zarządzenie w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Pustynia Błędowska PLH120014. Z dokumentów tych nie wynika aby ustawienie wieży poza siedliskami przyrodniczymi chronionymi w obszarze nie było możliwe.
Dlaczego Urząd Gminy Klucze zdecydował się akurat na wieżę szybu górniczego w to miejsce?
– Pomysł wyniknął z pogórniczego charakteru pustyni. W pobliżu zresztą jest Staw Zielony, który jest wyrobiskiem pokopalnianym - mówi Kamil Wołek z Urzędu Gminy Klucze.
Początkowo pod uwagę brane były dwie wieże szybowe, pomiędzy którymi należało dokonać wyboru. Po konsultacjach z ZGH Bolesław zrezygnowano z wieży szybu Chrobry a zdecydowano się na wieżę szybu Dąbrówka, jako mniej wyeksploatowaną. Jest to wieża szybowa stalowa, kozłowa - dwuzastrzałowa o wysokości 52 m. Rozstaw zastrzałów na poziomie fundamentów to 66x16 m.
– Mamy zamiar przeniesienia tej wieży, tylko szukamy modelu finansowania. Koszt rozebrania i przeniesienia jej szacujemy na 13 do 14 milionów złotych - dodaje Kamil Wołek z UG Klucze.
Plan przewiduje, że wieża byłaby ustawiona na lewym brzegu Białej Przemszy, we wschodniej części lasku, rozdzielającego południową i północną część pustyni. Łatwe dojście do wieży prowadziłoby od strony ul. Rudnickiej w Kluczach i dalej leśną drogą obok Stawu Zielonego, lub od Róży Wiatrów. W obu przypadkach poprzez budowaną właśnie ścieżkę pieszo-rowerową wokół pustyni. Z punktu widokowego przy ul. Górnej na wzgórzu Czubatka w Kluczach wieża nie byłaby więc widoczna. Przewiduje się przebudowę trzonu wieży. Mają tam być schody oraz winda, umożliwiająca wjazd na taras widokowy na wysokości 36 m. Wyżej, na kolejny taras na wysokości 43 m, będzie można wejść tylko po schodach.
W Urzędzie Gminy Klucze rozważany jest jeszcze jeden pomysł. Gdyby udało się pozyskać dodatkowe środki finansowe, pod wieżą można by utworzyć np. płytkie pomieszczenia podziemne z ekspozycją o roboczym tytule Kopalnia wiedzy o cynku, ołowiu i piasku.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
