W grudniu 2023 r. pociągi pasażerskie zaczęły kursować odbudowaną linią kolejową nr 182 Tarnowskie Góry - Zawiercie. Na razie korzystają z niej Koleje Śląskie oraz składy towarowe wywożące dolomit z kopalni w Siewierzu i obsługujące jedną z siewierskich fabryk. Czy w przyszłości na tej trasie pojawią się pociągi przewożące rudę cynku i ołowiu?
Linia kolejowa nr 182 odbudowana została głównie z myślą o dowozie pasażerów i pracowników korzystających z lotniska w Pyrzowicach. Ale trasa może być wykorzystana w przyszłości przez hipotetyczną kopalnię rud cynku i ołowiu, jeśli taka powstanie w rejonie Zawiercia. Pod linią kolejową znajdują się bowiem udokumentowane złoża cynku i ołowiu. W złożach tych znajdują się ponadto inne metale ciężkie i szlachetne.
O złożach w rejonie Zawiercia usłyszano po raz pierwszy w 1955 r., gdy wykonano pierwsze odwierty geologiczne. Dopóki jednak trwało wydobycie rud cynku i ołowiu w Bytomiu, Trzebini i Olkuszu, sprawa uruchomienia kopalni pod Zawierciem nie była kwestią palącą. Na początku XXI wieku wróciła, gdy Zakłady Górniczo-Hutnicze Bolesław w Bukownie przedstawiły koncepcję zbudowania kopalni głębinowej.
W styczniu 2008 r. złożony został wniosek do władz miejskich w Zawierciu o stosowną zmianę w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania miasta Zawiercie. Spotkało się to ze sprzeciwem grupy radnych i mieszkańców, obawiających się obniżenia poziomu wód gruntowych i innych następstw powstania kopalni. Wydobycie nie zostało podjęte.
Rudy cynku i ołowiu znajdujące się wzdłuż linii kolejowej Tarnowskie Góry - Zawiercie nadal więc czekają na ewentualne podjęcie wydobycia. A właściwie na wznowienie, bowiem w pierwszej połowie XX wieku, na zachodnich peryferiach miasta Siewierz, funkcjonowała już kopalnia rudy cyku. Galman wydobywano tam w kopalni Wiktor Emanuel, której działalność ustała niedługo przed drugą wojną światową.
Złoża rud cynku i ołowiu w rejonie Zawiercia rozpoznane zostały pół wieku temu. Część z nich znajduje się pod samą linią kolejową nr 182. Częściowo zahacza o nią złoże Marciszów, w którym znajduje się 34 tys. ton cynku 13 tys., ton ołowiu w kategorii C2. Spąg tego złoża usytuowany jest na głębokości od 102 do 228 metrów. Jest ono zlokalizowane na terenie gmin Myszków, Poręba, Zawiercie i Włodowice.
Powierzchnię 170 ha zajmuje złoże Poręba, które na sporym odcinku w Porębie znajduje się pod linią kolejową nr 182. Jak wynika z danych geologicznych, zawartość cyku w tym złożu waha się od 0,7 proc. do 8,5 proc. a ołowiu od 0,1 proc. do 7 proc. Łączne zasoby geologiczne cynku wynoszą 29 tys. ton, a ołowiu 16 tys. ton. Głębokość spągu tego złoża usytuowana jest od 112 do 276 m pod powierzchnią.
Większą powierzchnię, ale mniejsze zasoby posiada złoże Siewierz, zajmujące 650 ha na terenie gmin Siewierz, Poręba i Łazy. Ono również znajduje się pod linią kolejową Tarnowskie Góry - Zawiercie. Zawartość cynku w złożu Siewierz zawiera się w przedziale od 0,8 proc. do 10 proc. i wynosi średnio 3 proc.; natomiast średnia zawartość ołowiu to 5,7 %. W złożu są też srebro i kadm. Zasoby tego złoża w kategorii D zawierają ponad 9 tys. ton cynku oraz 17,9 tys. ton ołowiu. Głębokość spągu wynosi od 90 do 255 m. W przypadku tego złoża nie ma co liczyć na łatwy zysk. Mamy tu do czynienia z rozproszoną mineralizacją w formie impregnacji i drobnych żyłek.
Pomiędzy nowym przystankiem kolejowym Zawiercie Kądzielów a stacją PKP Zawiercie tor kolejowy na krótkim odcinku przebiega nad fragmentem złoża Zawiercie-3, obejmującego powierzchnię 1257 ha. Oprócz cynku i ołowiu w rudzie stwierdzono obecność takich pierwiastków, jak np. gal, arsen, german, czy kadm. To akurat złoże posiada spore zasoby geologiczne cynku i ołowiu w kategoriach C1, C2, oraz D.
Dla porządku należałoby jeszcze dodać, że linia kolejowa nr 182 przecina na dwie części także niewielkie złoże piasków i żwirów Szeligowiec II. Miejsce to znajduje się pomiędzy Pyrzowicami a Siewierzem, na północ od miejscowości Niwiska.
Czy rudy cynku i ołowiu zalegające pod linią kolejową nr 182 w rejonie Poręby i Zawiercia doczekają się powstania kopalni? Trudno wyrokować. Warto jednak zauważyć, że jeszcze kilka lat temu mało kto podejrzewał, że częściowo rozebrana i zarośnięta linia kolejowa Tarnowskie Góry - Zawiercie doczeka się odbudowy. Pociągi pasażerskie zaczęły kursować nią 10 grudnia 2023 r. Może i tutaj nastąpi analogiczna sytuacja powrotu do dawno rozpoznanych złóż?
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
