W 2023 r. minęło pięć lat od uruchomienia programu Czyste Powietrze. W tym czasie z programu skorzystało już blisko 700 tys. beneficjentów w całym kraju, co daje blisko 18 mld zł ekoinwestycji. Tylko w województwie śląskim złożonych zostało 105 tys. wniosków o dotację na termomodernizację i wymianę kopciuchów.
Program to największa proekologiczna inicjatywa, która służy skutecznej walce ze smogiem oraz poprawie efektywności energetycznej jednorodzinnych budynków mieszkalnych. Budżet programu na lata 2018-2029 to 103 mld zł. Województwo śląskie jest liderem wykorzystywania tych środków, a Miedźna – jedną z gmin, które między 2019 a 2022 rokiem osiągnęły największą redukcję pyłu zawieszonego PM2,5, do czego przyczynił się właśnie program Czyste Powietrze.
– W naszej gminie punkt informacyjno-konsultacyjny działa od maja 2021 roku. Dzięki temu, że znajduje się on w Urzędzie Gminy Miedźna i mieszkańcy nie muszą nigdzie jeździć, złożonych zostało 226 wniosków w programie. Za pośrednictwem punktu udzielono ok. 1300 konsultacji mieszkańcom zainteresowanym uzyskaniem dofinansowania na wymianę kopciuchów i termomodernizację – powiedział Jan Słoninka, wójt Gminy Miedźna.
Siłą napędową programu są właśnie wspomniane gminne punkty konsultacyjno-informacyjne. Beneficjenci mogą tam otrzymać kompleksową pomoc w złożeniu wniosku o dofinansowanie wymiany kopciuchów i termomodernizację domów, mogą też liczyć na wsparcie w rozliczeniu przedsięwzięcia.
– Finansowanie przez NFOŚiGW działania takich miejsc przyczynia się do skutecznej walki ze smogiem i poprawy efektywności energetycznej jednorodzinnych budynków mieszkalnych – mówi Paweł Mirowski, wiceprezes NFOŚiGW, pełnomocnik prezesa Rady Ministrów ds. programu Czyste Powietrze i efektywności energetycznej budynków.
Pięć lat programu to bardzo dobra okazja do przypomnienia o pomocy finansowej dla wszystkich, którzy chcą się pozbyć starych kopciuchów, przeprowadzić termomodernizację domu jednorodzinnego, zadbać o środowisko, ale również i o własne finanse. Warto zauważyć, że to przekłada się zarówno na oszczędności za ogrzewanie, lepsze warunki życia w ocieplonych domach, jak i daje korzyści zdrowotne, bo emitując mniej pyłów do atmosfery, oddychamy czystszym powietrzem.
Z programu na termomodernizację i wymianę kopciuchów można dostać nawet 136,2 tys. zł bezzwrotnej dotacji. Tę szansę wykorzystało już ponad 105 tys. wnioskodawców na Śląsku. W skali kraju to już blisko 700 tys. Polaków, co daje blisko 18 mld zł ekoinwestycji.
Program Czyste Powietrze, pod nadzorem Ministerstwa Klimatu i Środowiska, realizowany jest od września 2018 r. przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) wraz z szesnastoma funduszami wojewódzkimi (WFOŚiGW). Partnerami są wybrane banki (Kredyt Czyste Powietrze) oraz gminy prowadzące w całej Polsce 2127 punktów konsultacyjno-informacyjnych programu czyli 86 proc. wszystkich gmin w Polsce.
– Od początku programu w naszym województwie mamy już ponad 105 tys. wnioskodawców zdecydowanych na udział w programie Czyste Powietrze. Współpracując ze 144 gminami, podpisaliśmy już około 95 tys. umów na ponad 1,8 mld zł dofinansowania. Bardzo mnie cieszy fakt, że coraz więcej gmin województwa śląskiego osiąga coraz lepsze wyniki, jeśli chodzi o jakość powietrza, jak np. gmina Goczałkowice, która znajduje się na czele rankingu gmin Polskiego Alarmu Smogowego – podkreślił Tomasz Bednarek, prezes WFOŚiGW w Katowicach.
Wnioskodawcy mają do dyspozycji trzy poziomy dofinansowania, przy czym im niższe są dochody, tym wyższa dotacja. Najwięcej, bo aż 135 tys. zł dotacji, obowiązuje przy miesięcznym dochodzie nie większym niż 1090 lub 1526 zł na osobę (dotyczy odpowiednio gospodarstw wieloosobowych i jednoosobowych), oraz dla tych, którzy mają ustalone prawo do jednej z czterech form zasiłku. Kolejny próg dochodowy – przy wsparciu do 99 tys. zł – wynosi odpowiednio: 1894 lub 2651 zł. Z kolei do 66 tys. zł mogą dostać wnioskodawcy, których roczny dochód nie przekracza 135 tys. zł. Dodatkowe pieniądze – maksymalnie 1,2 tys. zł – można uzyskać na wykonanie audytu energetycznego.
W trakcie ostatniego spotkania w Miedźnej zaprezentowano m.in. Uniwersyteckie Laboratoria Kontroli Atmosfery (ULKA), badające jakość powietrza na terenie województwa śląskiego. Od 2016 r. naukowcy i studenci Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach dysponują pierwszym w Polsce napowietrznym laboratorium umieszczonym w koszu załogowego balonu na ogrzane powietrze. Jednym z najważniejszych urządzeń znajdujących się na pokładzie badawczego statku powietrznego jest analizator nanocząstek (od 10 do 300 nanometrów).
Badania ich składu i wielkości odbywają się później w laboratoriach stacjonarnych. Kolejnym urządzeniem jest analizator pyłów, który potrafi określić stężenie mikrocząsteczek w przedziale od 0,3 do 10 mikrometrów. Pozwala także ustalić, jaki procent stanowią np. pyły respirabilne wnikające do układu oddechowego. Balon unosi także aspiratory służące do zasysania na odpowiednie filtry pyłów, które później trafiają do elektronowego mikroskopu skaningowego, gdzie ustala się ich rodzaj i wielkość. Laboratorium krąży nad miastami śląskiej metropolii na wysokości 4 km, zbierając kompleksowe dane na temat jakości powietrza, którym oddychają mieszkańcy, oraz kierunków przemieszczania się zanieczyszczeń.
W projekcie uczestniczą naukowcy wielu dyscyplin: meteorolodzy, klimatolodzy, mineralodzy, biolodzy, fizycy, chemicy i hydrolodzy.
– Balon nie emituje prawie wcale zanieczyszczeń. Dzięki temu badania wykonywane są wyjątkowo precyzyjnie. Wykonaliśmy już kilkanaście tysięcy pomiarów. Nie są to wyłącznie badania diagnostyczne, są to również materiały, które służą pracom naukowym, stanowią materiał opracowań. Wykorzystywane są też do tworzenia rozmaitych algorytmów, nie tylko dotyczących jakości powietrza, ale także zmian klimatycznych – zwraca uwagę prof. dr hab. Ryszard Koziołek, rektor Uniwersytetu Śląskiego.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
