Górnictwo: Ich system monitoruje zdarzenia mogące mieć wpływ na bezpieczeństwo obiektów krytycznych

W ruchu Bielszowice kopalni Ruda wprowadzono unikalny w swym rodzaju system wspierający cyberbezpieczeństwo. Jego twórcami są zatrudnieni w zakładzie specjaliści.

Zagrożenia pojawiające się w cyberprzestrzeni dotykają każdego dnia setek tysięcy firm i osób na całym świecie. W celu ochrony sieci informatycznych, urządzeń, programów i danych przed atakami, uszkodzeniami lub nieautoryzowanym dostępem angażowani są najlepsi fachowcy. Tak też dzieje się w Polskiej Grupie Górniczej, gdzie działa od lat Zakład Informatyki i Telekomunikacji. Istotne są również działania podejmowane w samych kopalniach będących przedsiębiorstwami kluczowymi dla naszej gospodarki. Działające w nich systemy informatyczne odpowiedzialne za bezpieczeństwo załóg i bieżącą produkcję wymagają ciągłego, profesjonalnego nadzoru.

– Opracowany przez nas system spełnia wszelkie rygory obowiązujących w kraju przepisów odnoszących się do cyberbezpieczeństwa ze szczególnym uwzględnieniem Ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa z dnia 5 lipca 2018 r. To efekt pracy naszego zespołu i sprzętu, który zapewnił Zakład Informatyki i Telekomunikacji PGG – wyjaśnia Mariusz Szyguła, główny specjalista ds. systemów dyspozytorskich w ruchu Bielszowice.

System monitoruje w czasie rzeczywistym różnego rodzaju zdarzenia mogące mieć wpływ na bezpieczeństwo obiektów krytycznych, takich jak: dyspozytornie, serwerownie, stacje tąpań, łączność oraz systemy zasilania. Oprogramowanie obejmuje m.in. monitoring wizyjny, w tym wejść i wyjść do i z krytycznych pomieszczeń, monitoring prawdopodobnych niebezpiecznych zdarzeń, np. pożarów lub zalań, a nawet zbicia szyb w pomieszczeniach, w których rozlokowana jest infrastruktura niezbędna dla właściwego funkcjonowania kopalni. W ten sposób minimalizowane jest potencjalne niebezpieczeństwo włamania i celowego uszkodzenia urządzeń. Integralną częścią systemu jest monitoring czynników środowiskowych, a więc pomiaru temperatury, wilgotności powietrza wraz z funkcjonowaniem sygnalizatorów dymu, czyli wszystko, co może być źródłem zagrożenia wywołanego zarówno poprzez przypadek, jak i celowe działanie. Na dodatek wprowadzone do użytku narzędzie kontroluje na bieżąco sprawność innych niezależnych systemów informatycznych działających na terenie kopalni.

– Pamiętajmy, że cyberbezpieczeństwo to nie tylko obrona przed celowo przeprowadzanymi atakami, lecz także bieżące utrzymywanie sprawności funkcjonowania systemów teleinformatycznych pod każdym względem. Sam termin „awaria” ma wiele znaczeń, chodzić może o zakłócenia transmisji danych, uszkodzenia serwera lub poszczególnych komputerów, jak i awarie sterowników przemysłowych. Do naszych zadań należy więc analiza, czy wszystkie te elementy działają prawidłowo, a w razie zakłóceń ustalanie, czy powód wystąpił samoistnie, czy ma znamiona czyjegoś celowego działania – tłumaczy Mirosław Tompalski, główny specjalista ds. systemów dyspozytorskich w ruchu Bielszowice, przywołując sytuację sprzed lat, kiedy to infrastruktura krytyczna czeskiej spółki węglowej OKD stała się celem ataku cyberprzestępców. Zniszczeniu uległa wówczas funkcjonalność sieci i wszystkich serwerów firmy. Ze względów bezpieczeństwa kierownictwo spółki natychmiast wstrzymało wydobycie i wycofało załogę z podziemnych wyrobisk.

Pracownicy Działu Energomechanicznego w ruchu Bielszowice kopalni Ruda obsługują sieci OT (Operational Technology). Są to wszelkie urządzenia i software (systemy) do zarządzania i monitorowania fizycznych urządzeń, takich jak maszyny produkcyjne, pompy czy transport. Na tym odcinku nie ma fizycznego dostępu do sieci internetowej. Systemy OT budowane są w zamykanych serwerowniach i pozbawione możliwości użycia w nich zewnętrznych nośników danych. Z kolei technologia informatyczna IT koncentruje się na zapewnieniu sieci komunikacyjnych, dostępu do baz danych, aplikacji wraz z ich zabezpieczeniem przed atakami cybernetycznymi z zewnątrz. Tu najważniejszą rolę do spełnienia mają inżynierowie informatycy z Zakładu Informatyki i Telekomunikacji Polskiej Grupy Górniczej. Pomiędzy tymi obszarami istnieje oczywiście ścisła współpraca.

Przy opracowaniu systemu nadzorującego wybrane aspekty cyberbezpieczeństwa współpracowali: Grzegorz Półtorak, kierownik działu energomechanicznego, Tomasz Skowronek, główny elektryk, oraz Karol Góra, nadsztygar ds. teletechniki, automatyki i gazometrii.

Aktualnie zespół pracuje nad wdrożeniem dodatkowego narzędzia umożliwiającego zastosowanie odpowiednich sterowników w rozdzielniach prądu celem ich stałego monitorowania. W przyszłości system obejmie także gazometrię.

Warto też przypomnieć, że bielszowiccy inżynierowie mogą pochwalić się wieloma wynalazkami w dziedzinie informatyki, które wsparły działalność rudzkiej kopalni. Scalili m.in. w jeden system informacje związane z parametrami bezpieczeństwa i urządzeniami łączności. Ich wynalazek usprawnił działanie służb dyspozytorskich, zwłaszcza w przypadku powstania zagrożenia i prowadzenia akcji ratowniczej. Z kolei system animowanej prezentacji rozpływu powietrza oraz monitorowania zagrożeń naturalnych w wyrobiskach górniczych Bryza, który opracowali, został wyróżniony w Ogólnopolskim Konkursie Poprawy Warunków Pracy, w kategorii „Rozwiązania techniczne i organizacyjne”.

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.