Jastrzębska Spółka Węglowa w pierwszej kolejności kojarzy się z kopalniami. Nie wolno jednak zapominać, że cała Grupa JSW to 18 spółek. W tym gronie jest JSW Koks, która jest jednym z największych europejskich producentów i eksporterów koksu. Dostarcza go do większości krajów Starego Kontynentu.
Pod koniec października w należącej do JSW Koks Koksowni Przyjaźń gościła grupa kilkudziesięciu inwestorów giełdowych zrzeszonych w Stowarzyszeniu Inwestorów Indywidualnych. Celem spotkania było zaprezentowanie inwestorom aktywów wytwórczych segmentu koksowego Grupy JSW. Goście mieli okazję zwiedzić koksownię, w tym budowę baterii nr 4 oraz najważniejsze węzły technologiczne produkcji koksu, węglopochodnych oraz energii elektrycznej. Przy takiej okazji warto pokazać szerzej spółkę, która odpowiada za produkcję koksu będącego obok węgla drugą silną nogą Grupy JSW.
Ważne ogniwo łańcucha
JSW Koks została powołana do życia na początku 2014 r. Powstała ona przez połączenie byłego Kombinatu Koksochemicznego Zabrze (Koksownia Dębieńsko, Koksownia Radlin, Koksownia Jadwiga) oraz Koksowni Przyjaźń z Dąbrowy Górniczej. Potem nastąpił dalszy proces integracji aktywów koksowniczych, bo do JSW Koks zostały także przyłączone Wałbrzyskie Zakłady Koksownicze Victoria, które ostatecznie w 2016 r. zostały sprzedane. Wraz z nimi JSW sprzedała także Spółkę Energetyczną Jastrzębie. Decyzje te były podyktowane trudną sytuacją ekonomiczną.
JSW Koks w GK JSW to obecnie najważniejszy element łańcucha wartości przetwórstwa węgla koksowego oraz dostaw koksu, produktów węglopochodnych, gazu koksowniczego, energii elektrycznej i ciepła. Firma zatrudnia ponad 2 tys. pracowników. Należące do spółki koksownie, czyli Przyjaźń, Radlin i Jadwiga, eksploatują łącznie sześć baterii koksowniczych, z czego cztery w pierwszej z wymienionych. W sumie w tych zakładach produkowanych jest rocznie ponad 3 mln koksu najwyższej jakości. W 2022 r. było to dokładnie 3,2 mln t. Natomiast w III kwartale br. Grupa JSW wyprodukowała 0,85 mln t koksu i utrzymała się na porównywalnym poziomie z II kwartałem. Natomiast sprzedaż w okresie lipiec-wrzesień br. wyniosła 0,81 mln t koksu i była niższa w porównaniu do II kwartału o 8,8 proc.
JSW Koks inwestuje i modernizuje swoje urządzenia wytwórcze, podnosząc stale jakość wyrobów, a także ekonomiczność produkcji oraz gospodarcze wykorzystanie odpadów produkcyjnych. Najważniejszym obecnie realizowanym projektem jest budowa nowej baterii koksowniczej nr 4 w Koksowni Przyjaźń. W dąbrowskim zakładzie powstaje 75 proc. koksu wytwarzanego w Grupie JSW. Zdolność produkcyjna nowej baterii ma wynieść 611 tys. t rocznie. Będzie ona posiadać 74 komory. Założenia projektowe przyjęte w przypadku baterii nr 4 zakładają jej wykonanie w tzw. technologii wsadu ubijanego, co daje możliwość ograniczenia zużycia węgli o bardzo dobrych parametrach jakościowych (typu 35) na rzecz węgli typu 34 (gazowo-koksowych), a w konsekwencji daje możliwość osiągnięcia efektu ekonomicznego w postaci redukcji kosztów produkcji koksu przy jednoczesnym utrzymaniu wysokich parametrów jakościowych. Dla koksu produkowanego w tej baterii użyta zostanie metoda suchego gaszenia, co pozwoli na osiągnięcie maksymalnego efektu ekonomicznego przy jednoczesnym utrzymaniu wysokich parametrów jakościowych koksu. W procesie budowy baterii zastosowane zostaną najnowocześniejsze oraz innowacyjne rozwiązania techniczne (zgodne z BAT), co spowoduje, że będzie ona w pełni przyjazna dla środowiska i spełni wszelkie unijne wymagania środowiskowe. Modernizację baterii rozpoczęto w 2021 r. Zadanie do tej pory finansowane jest ze środków własnych JSW Koks oraz z kredytów i pożyczek preferencyjnych, w tym: 200 mln pożyczki z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz 70 mln nieumarzalnej pożyczki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
Trzy koksownie
Koksownia Przyjaźń, jak możemy przeczytać na stronie JSW Koks, kontynuuje najlepsze tradycje koksownictwa i hutnictwa w regionie, sięgające końca XVIII w. Zakład ten jest następcą i sukcesorem Zakładów Koksowniczych Przyjaźń. Produkcja w nich została uruchomiona 27 stycznia 1987 r. Wtedy miało miejsce pierwsze wypchnięcie koksu z baterii nr 1. Dwa i pół roku później zakład wydzielony został ze struktur Kombinatu Metalurgicznego Huty Katowice i stał się samodzielnym przedsiębiorstwem. Początek 2003 r. to kolejna ważna data w historii Przyjaźni. Wtedy w wyniku procesów restrukturyzacyjnych i prywatyzacyjnych Zakłady Koksownicze Przyjaźń zostały wniesione do spółki Koksownia Przyjaźń Sp. z o.o. W 2007 r. uruchomiona bateria nr 5, posiadająca zdolność produkcyjną 750 tys. ton koksu rocznie. Ponad rok później – po ponad 20-letniej pracy – wygaszono baterię koksowniczą nr 1, rozpoczynając jej modernizację odtworzeniową. W 2011 r., po okresie przerwy spowodowanej światowym kryzysem gospodarczym, modernizację „jedynki” zakończono. W lipcu 2015 r. w dąbrowskim zakładzie uruchomiono nowoczesny blok energetyczny o mocy 71 MWe.
Kolejna koksownia to Radlin. Początki zakładu to rok 1911. Wówczas zakład produkcji koksu działał jako oddział kopalni Emma. Przedsiębiorstwo usamodzielniło się dziewięć lat później, jednak zachowało dawną nazwę Koksownia Kopalni Emma. Pierwsze dwie baterie I i II uruchomiono w Radlinie w 1911 r., dwa lata później wybudowano kolejną numer III, a w 1915 uruchomiono też baterię numer IV. Dwie następne V i VI powstały w latach 1928-29. W 1938 r. produkcja koksu w zakładzie wyniosła 540 tys. ton, co stanowiło aż 23,3 proc. całkowitej wielkości produkcji kraju. W okresie okupacji Niemcy prowadzili bardzo intensywną eksploatację baterii. Oficjalne przejęcie zakładu przez polskie władze nastąpiło 1 kwietnia 1945 r., po którym natychmiast przystąpiono do remontów baterii, zatrzymując przy tym baterię nr IV. W roku 1951 koksownia już jako przedsiębiorstwo państwowe otrzymała nazwę Zakład Koksochemiczny Radlin.
W latach 1952-53 zatrzymano baterię nr II, a baterie nr III, V, VI zmodernizowano. W roku 1966 wybudowano zaprojektowaną przez zabrzański Koksoprojekt baterię typu PTU-57, która zastąpiła baterię nr III. W 1970 roku uruchomiono kolejną baterię typu PTU-57, która stanęła na miejscu wyłączonych wcześniej baterii nr I i II. Uruchomienie tych dwóch baterii koksowniczych pozwoliło osiągnąć w 1971 r. maksymalną w historii zakładu roczną produkcję koksu wynoszącą 863 589 t. W 1980 r. koksownia trafiła w struktury Kombinatu Koksochemicznego Zabrze. 26 sierpnia 1994 r. władze Radlina zatwierdziły dwuetapowy plan modernizacji koksowni. Pierwszy etap polegał na wybudowaniu instalacji odsiarczania gazu koksowniczego. Drugi etap modernizacji obejmował m.in. budowę nowej baterii koksowniczej. Uroczysty rozpał nowej baterii nr I-bis miał miejsce w czerwcu 2008 r. W 2017 r. oddano do użytku zmodernizowaną benzolownię wraz z oddziałem węglopochodnych. W chwili obecnej koksownia posiada jedną baterię, produkuje najwyższej jakości koks wielkopiecowy eksportowany na rynki Europy Zachodniej, głównie do Austrii i Niemiec.
Zakład produkcji koksu, który był protoplastą Koksowni Jadwiga, został uruchomiony w 1884 r. przy Hucie Borsiga w Zabrzu. Do 1929 r. zdolności produkcyjne koksowni wynosiły 750 t koksu na dobę. W tym roku przeprowadzono modernizację zakładu, w ramach której m.in. wybudowano nową baterię oraz wyremontowano oddział węglopochodnych, dzięki czemu w koksowni oprócz gazu Koksowniczego zaczęto produkować: siarczan amonu, wodę amoniakalną, benzol, toluen, ksylen i naftalen. W okresie drugiej wojny światowej Koksownia Jadwiga pracowała w miarę normalnie, produkując 790 t koksu na dobę. Aby ochronić obiekty przemysłowe przed nalotami bombowymi, na terenie Koksowni Jadwiga utworzono obóz jeńców alianckich.
W styczniu 1945 r., gdy zbliżał się front, koksownia została zatrzymana. Uruchomiono ją ponownie dopiero trzy lata później. Do roku 1968 w koksowni uruchomiono dwie nowe baterie, z których jedna, typu „ja-65” według projektu Koksoprojektu, o zdolności produkcyjnej 250 tys. koksu rocznie, jest eksploatowana do dziś. W 1980 r. Koksownia Jadwiga weszła w skład Kombinatu Koksochemicznego Zabrze. Lata 1990-2009 są okresem szczególnego rozwoju zakładu. Zakład od 30 lat eksportuje koks głównie na rynek austriacki, słowacki i niemiecki.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
Zero komentarzy to gdzie nasze komentarze ? Emeryci JSW SA ? Brzydko się bawicie chłopcy i dziewczynki !