Kopalnię tę zwiedzali już niewidomi i osoby z niesprawnością ruchową. Do podziemnych wyrobisk zjechali też Hindusi w kaskach nałożonych na turbany. Teraz odwiedzać je będą najmłodsi w wieku od 7 do 9 lat. Mają wcielać się w role geologów, mierzyć temperaturę skał, a nawet odłupywać resztki rud galeny pozostawionych przez dawnych górników. Dzięki pasjonatom górnictwa i zabytków kultury przemysłowej tarnogórska Zabytkowa Kopalnia Srebra doczekała się kolejnej odsłony. Stanie się teraz ośrodkiem edukacji wczesnoszkolnej.
Dzieci ze świata online przeniosą się do świata offline – na początek brzmi ciekawie.
– Pierwsze chwile mogą być trudne, ale po chwili będzie wejście w inny świat, tak bardzo na poważnie, wielozmysłowo, z dotykiem, zapachem i słuchem – przyznaje Adam Kałucki, miłośnik postindustrialu, ekspert z dziedziny turystyki kulturowej i szlakowej oraz współpomysłodawca przedsięwzięcia.
Jego zdaniem nie ma środowiska, które potrafi tak skutecznie wyciszyć człowieka, jak właśnie kopalnia z całym swym bogactwem podziemnej infrastruktury.
– Chodnik, przez który poprowadzimy nasze pociechy, ma 150 metrów. Tę odległość przejdą w około 90 minut. Dzieci zaczną chłonąć kopalnię zmysłami. Ta wędrówka chodnikiem jedynie z pozoru będzie krótka. Nic złego się nie wydarzy, jeśli dzieci za rok nie będą pamiętać o tym, co to jest galena, ale jestem święcie przekonany, że na długo zapamiętają emocje i doświadczenia tego miejsca – co czuły, gdy zapadła zupełna ciemność, jaka w dotyku była galena, i że było można coś namalować na kartce. Owszem, mogą do końca nie zapamiętać konkretnego miejsca, które odwiedziły, ale to jest już sprawa drugorzędna – przekonuje Adam Kałucki.
Projekt zakłada, że najmłodsi w trakcie tej niezwykłej wycieczki edukacyjnej wyposażeni zostaną w długi i płaski ołówek stolarski i intuicyjną mapę całej trasy. Ich zadaniem będzie odnajdywanie się na tej mapie.
Zbigniew Pawlak, prezes SMZT zapewnia, że zabytkowa kopalnia srebra otwarta jest na wszelkiego rodzaju pomysły, także edukacyjne. Fot: Kajetan Berezowski
– Spróbują wskazać, gdzie mogą się aktualnie znajdować, na przecięciu chodników, a może gdzieś dalej. Najbardziej zaawansowanymi urządzeniami, które poznają, będą dalmierz służący do mierzenia odległości i termometr. Poza tym dzieciaki dostaną do rąk pyrlik i żelazko. Tak wyekwipowane pójdą do przodka. Tam czeka ich niesamowite doświadczenie. Oj, zrobi się gwarno. Każdy uczestnik wyprawy będzie mógł wydłubać trochę skały dolomitowej i zabrać ją ze sobą do domu na pamiątkę – opisuje dalej pomysł przykładowej lekcji Adam Kałucki.
A zatem koniec z żelazną zasadą panującą w każdym muzeum: „nie dotykać eksponatów”. W Zabytkowej Kopalni Srebra w Tarnowskich Górach po prostu nie będzie obowiązywać!
A przewodnicy? Też nie będą zwyczajni. Otrzymali nie lada zadanie. Muszą wcielić się w rolę edukatorów. Przeszli nawet specjalne szkolenie. Na bok wyuczone formułki. Ich miejsca zajmą pytania otwarte, w rodzaju: „Jak się czujecie?”, „Jesteście pod ziemią, jakie wrażenie robi na was to miejsce?”. Padnie mnóstwo różnych odpowiedzi, na które będą musieli odpowiednio reagować.
Kałucki nie kryje, że przed kilkoma laty turystyką postindustrialną zainspirowali go członkowie Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, z którymi zjechał do podziemnych wyrobisk kopalni.
– Zaprowadzili mnie do miejsc bardzo odległych od szybu, gdzie turyści nie mają dostępu, nieoświetlonych. Musiałem ubrać się po szyję. Spędziłem tam cztery godziny. Dla mnie to były niezapomniane chwile, dlatego wciąż powtarzam, że kopalnia wycisza. Osobiście tego doświadczyłem. Z dołu wyjeżdża się zupełnie innym człowiekiem. Dlatego jestem przekonany, że podziemne zajęcia edukacyjne uwrażliwią najmłodszych na otaczającą przestrzeń, na odkrywanie zupełnie nowych wrażeń i pomogą rozwinąć inteligencję emocjonalną – dodaje.
Ciekaw pierwszych efektów nowego przedsięwzięcia jest Zbigniew Pawlak, prezes zarządu Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, również wielki miłośnik kultury postindustrialnej.
Adam Kałucki jest przekonany, że pomysł podziemnej edukacji najmłodszych wypali w stu procentach. Fot: Kajetan Berezowski
– Tarnogórska kopalnia została wpisana na listę UNESCO, co jest jednocześnie zaszczytem i zobowiązaniem do ochrony naszego dziedzictwa. A jak chronić, to edukować młodsze pokolenia. To one po nas będą pielęgnować tradycje i dbać o te miejsca, a co za tym idzie, ocalać od zapomnienia. Ciekawostką niech będzie fakt, że Chodnik Okrężny zamieni się w pracownię badawczą wypełnioną rekwizytami, a całość zagadnień będzie kręciła się wokół czterech żywiołów – zauważa.
Należy też podkreślić fakt, że wspomniany Chodnik Okrężny wykorzystywany był do tej pory do oprowadzania turystów… niepełnosprawnych.
– Nie oznacza to, że rezygnujemy z ich dalszych wizyt. Nic w tym rodzaju. Nie mamy też w planie ograniczać komukolwiek wizyt w podziemiach zabytkowej kopalni srebra. Kiedyś gościliśmy grupę niewidomych. Przemierzyli tylko 50-metrowy odcinek trasy. Pamiętam, jak chłonęli wrażenia wszystkimi innymi zmysłami, dotykali skał, wsłuchiwali się w ciszę. Swego czasu przyjechali do nas Hindusi. Na głowach mieli turbany. Ze względu na wyznawaną religię nie zgodzili się ich ściągnąć na czas zwiedzania podziemi, a przecież u nas istnieje konieczność założenia hełmu ochronnego. Znalazły się jakieś większe hełmy i wycieczka się odbyła. Staramy się o każdego gościa, a o dzieciaki postaramy się w szczególny sposób – zapewnia Zbigniew Pawlak.
Innowacyjna trasa edukacyjna dla najmłodszych to efekt współpracy Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, spółki Locativo oraz Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, które zarządza jedynym w regionie światowym dziedzictwem kultury postindustrialnej. Scenariusz trasy został przygotowany w ramach Textour Project. W tym nowatorskim projekcie bierze udział w sumie jedenaście krajów, w tym Polska. Celem jest wzmocnienie turystyki kulturowej na obszarach z dużym potencjałem. Ponadto w najbliższych miesiącach uruchomiony zostanie internetowy kalendarz kulturalny Miast Gwarków i zakończą się prace nad scenariuszem wycieczek z przewodnikiem po Rezerwacie Segiet oraz Hałdzie Popłuczkowej.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
