W niedzielę 3 września, w Jastrzębiu-Zdroju uczczono 43. rocznicę podpisania Porozumienia Jastrzębskiego. W czasie uroczystości - które odbyły się na placu im. Tadeusza Jedynaka znajdującym się przed kopalnią Zofiówka - przypomniano o fundamentach Solidarności i postulatach z 1980 r. Głos zabrali premier Mateusz Morawiecki oraz przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ Solidarność Piotr Duda. Ponadto list do uczestników uroczystości skierował prezydent Andrzej Duda.
Pod pomnikiem Porozumienia Jastrzębskiego nie zabrakło silnej reprezentacji sektora wydobywczego. Był m.in. wiceminister aktywów państwowych Marek Wesoły, szef nadzoru górniczego Adam Mirek, menadżerowie spółek węglowych oraz liderzy górniczych związków zawodowych.
Uroczystości rozpoczęły się od mszy św. w kościele pw. Najświętszej Marii Panny Matki Kościoła w Jastrzębiu-Zdroju. Nabożeństwu przewodniczył arcybiskup senior Archidiecezji Katowickiej Wiktor Skworc. Potem uczestnicy zgromadzili się na placu przed kopalnią. Tam przywitał ich Roman Brudziński, szef Solidarności w Jastrzębskiej Spółce Węglowej, do której należy ruch Zofiówka kopalni Borynia-Zofiówka. Jako pierwszy przemówienie wygłosił premier Mateusz Morawiecki.
- Solidarność to z jednej strony wszyscy, którzy w tamtych pamiętnych dniach, tygodniach strajkowali i walczyli o niezależne samorządne związki zawodowe, a tak naprawdę w sercach mieli niepodległą, wolną Rzeczpospolitą praworządną, demokratyczną i solidarną. Solidarność to wszystkie zakłady na czele tutaj z Zofiówką, która wtedy inaczej się nazywała (wówczas KWK Manifest Lipcowy – red.) a która tu, w Jastrzębiu, stanęła jako pierwsza - powiedział szef rządu.
Stwierdził także, że jastrzębscy górnicy byli twórcami historii współczesnej Polski i Europy.
– Z tego miejsca dziękuje szczególnie górnikom z Jastrzębia-Zdroju, którzy żyją jeszcze wśród nas i tym którzy odeszli, bo to wasza odwaga, wola walki doprowadziła do tego, że mogła powstać Solidarność. Pamiętamy w tych dniach o Porozumieniach Sierpniowych, w Gdańsku, Szczecinie, ale za mało mówimy o Jastrzębiu-Zdroju, o Katowicach i wszystkich kopalniach, które stanęły i doprowadziły do wielkiego przełomu, doprowadziły do powstania jednego z największych ruchów społecznych w historii świata – wskazał.
Premier wspomniał także, że rozmawiał z członkami Solidarności o przyspieszeniu prac nad stworzeniem pawilonu Porozumienia Jastrzębskiego. Zasygnalizował by współtwórcą tego obiektu byłą także JSW.
Szef rządu w swoim wystąpieniu odniósł się także do sytuacji Ślaska, który odczuł skutki rosyjskiej agresji w Ukrainie oraz unijnej polityki klimatycznej uderzającej w energochłonne gałęzie przemysłu. Przyznał, że rozważane jest powołanie specjalnego resortu mającego zająć się właśnie transformacją.
- Jeśli wyborcy pozwolą i będziemy mogli dalej pełnić swoją misję, to rozważymy powołanie specjalnego resortu, który zajmie się transformacją energetyczną całego wielkiego przemysłu wydobywczego, ale także całej polskiej energetyki – powiedział.
Dodał, że te zmiany organizacyjne będą służyły temu, aby lepiej zarządzać tym dialogiem, który został zawarty w umowie społecznej.
- Chcę podkreślić, że ta umowa społeczna z przedstawicielami przemysłu wydobywczego jest dla nas obowiązująca, ważna - jest porozumieniem, które czasami wbrew Komisji Europejskiej staramy się realizować. Przeznaczamy miliardy złotych z naprawionego budżetu państwa polskiego na sprawiedliwszą transformację przemysłu, transformację energetyczną w szerokim rozumieniu tego słowa – powiedział Morawiecki. Dodał, że chce spotkać się z sygnatariuszami tej umowy, którą – jak dodał - rzad traktuje z pełną powagą.
- My, poprzez trudne negocjacje z Europą, chcemy utrzymać w mocy naszą umowę społeczną i utrzymamy tę umowę społeczną – zadeklarował.
Potem głos zabrał szef NSZZ Solidarność Piotr Duda, który nawiązał do postulatów z 1980 r.
- Fundamentem podpisanych porozumień sierpniowo-wrześniowych był najważniejszy postulat - powołanie niezależnej reprezentacji pracowniczej, która będzie dbała o interesy pracowników, kopalń, hut i tysięcy zakładów w naszym kraju. To było marzenie w 1980 roku, aby ktoś ich reprezentował, aby dbał o warunki pracy, o bezpieczeństwo i higienę pracy, ale przede wszystkim, żeby traktował pracowników w sposób podmiotowy. To wola setek tysięcy strajkujących w prawie 700 zakładach w naszym kraju. To była siła z którą komuniści musieli się liczyć - przypomniał Piotr Duda.
Zawarte 3 września 1980 r. Porozumienie Jastrzębskie było trzecim, po gdańskim i szczecińskim, dokumentem podpisanym wówczas między władzą a strajkującymi robotnikami. W porozumieniu potwierdzono ustalenia gdańskie, zniesiono czterobrygadowy system pracy w górnictwie, który oznaczał konieczność pracy przez 7 dni w tygodniu. Władze zobowiązały się też do przedstawienia projektu ustawy obniżającej wiek pracy w górnictwie. Kluczowym ustaleniem była również zapowiedź wprowadzenia od stycznia 1981 roku wszystkich sobót i niedziel wolnych od pracy. Przedstawiciele rządu zgodzili się także na realizację wielu postulatów socjalno-bytowych, m.in. wprowadzenie pylicy płuc do wykazu chorób zawodowych.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
Jak zwykle... jest CUDNIE.....