Obchodzimy 43 rocznicę zawarcia porozumień sierpniowych między opozycją demokratyczną a rządem komunistycznym, które otworzyły drogę do demokracji. Dzisiaj są uznawane są za jeden z przełomowych momentów na polskiej drodze do obalenia komunizmu. Uroczystości z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy odbyły się w Szczecinie.
- Porozumienia sierpniowe to efekt pragnienia prawdziwej wolności, które było wtedy w Polakach. Była to także forma protestu wobec otaczającej rzeczywistości - podkreślił prezydent w przemówieniu przed bramą główną Stoczni Szczecińskiej.
Na początku lipca 1980 r. na skutek m.in. podwyżki cen mięsa wybuchły spontaniczne strajki w zakładach pracy na południu i wschodzie kraju. 14 sierpnia 1980 r. w Stoczni Gdańskiej rozpoczęto strajk w obronie zwolnionej z pracy Anny Walentynowicz, działaczki WZZ Wybrzeża. Na jego czele postawiono Lecha Wałęsę, który przed kilkoma laty sam z przyczyn politycznych stracił pracę w Stoczni. Strajk szybko rozlał się na inne zakłady. 16 sierpnia udało się wypracować wstępne porozumienie. Władze zapowiedziały podwyżkę płac i przyznanie dla stoczniowców specjalnego dodatku do pensji.
Komitety strajkowe powstały także w Elblągu i Szczecinie. Rozpoczęły się strajki na Dolnym Śląsku, a 29 sierpnia stanęły kopalnie na Górnym Śląsku. W ich efekcie władze PRL zgodziły się na powstanie niezależnych związków zawodowych.
Podpisano wówczas: porozumienie w Szczecinie – 30 sierpnia 1980, sygnowane przez Mariana Jurczyka (z ramienia rządu przez Kazimierza Barcikowskiego); porozumienie w Gdańsku – 31 sierpnia 1980, sygnowane przez Lecha Wałęsę – w sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina, charakterystycznym wielkim długopisem (z ramienia rządu przez Mieczysława Jagielskiego); porozumienie w Jastrzębiu-Zdroju – 3 września 1980, sygnowane przez Jarosława Sienkiewicza z MKS przy KWK Manifest Lipcowy (z ramienia rządu przez Aleksandra Kopcia); porozumienie w Hucie Katowice (Dąbrowa Górnicza) – 11 września 1980, sygnowane przez Zbigniewa Kupisiewicza (z ramienia rządu przez Franciszka Kaima).
W pierwszym punkcie porozumień szczecińskich i gdańskich stwierdzano, że działalność związków zawodowych nie spełniła nadziei i oczekiwań pracowników, dlatego uznaje się za celowe powołanie nowych, samorządnych związków zawodowych, które byłyby autentycznym reprezentantem klasy pracującej. Na podstawie tego punktu dopuszczono do zarejestrowania NSZZ „Solidarność”.
W dalszej części rząd zobowiązał się m.in. do wniesienia do Sejmu ustawy o ograniczeniu cenzury. Władze zobowiązały się do ponownego zatrudnienia osób zwolnionych z pracy po wydarzeniach 1970 i 1976. W kwestii gospodarczej władze zobowiązały się do opublikowania podstawowych założeń reformy i umożliwienia nad nią publicznej dyskusji. Reforma miała opierać się na zwiększonej samodzielności przedsiębiorstw i udziale samorządu robotniczego w zarządzaniu.
17 września 1980 roku powołano do życia ogólnopolski Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”, którego członkami zostało prawie dziesięć milionów osób.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
