- Zużycie węgla rośnie i będzie nadal rosło, bo świat potrzebuje taniego surowca energetycznego - powiedział w rozmowie z Trybuna Górnicza prof. WŁADYSŁAW MIELCZARSKI, ekspert z Politechniki Łódzkiej.
Najnowszy raport Międzynarodowej Agencji Energetycznej pokazuje, że węgiel na świecie trzyma się mocno. Mieliśmy jego rekordowe zużycie w 2022 r. Wyniosło 8,3 mld ton, a prognozy mówią, że ten trend utrzyma się na podobnym pułapie w następnych latach. Wzrost zużycia w Azji przewyższa spadki w Unii i Stanach Zjednoczonych. Jak to pan skomentuje?
Te wszystkie pytania o to, dlaczego zużycie węgla nie maleje, są mało logiczne, bo są stawiane z punktu widzenia eurocentrycznego, unijnocentrycznego. Świat nie zajmuje się dekarbonizacją, świata nie interesuje ograniczenie zużycia węgla. Świat obchodzi rozwój, wzrost zamożności społeczeństw. Dlatego nadal używają węgla jako paliwa. Świat nie bierze pod uwagę ideologii antywęglowej, traktuje ją jako propagandę. Zresztą tak naprawdę nie ma niezbitych dowodów i wyliczeń na to, że to akurat węgiel jest odpowiedzialny za zmiany klimatu. Być może jest wiele innych, poważniejszych powodów tego stanu rzeczy. Świat tym się nie przejmuje, chce żyć w miarę godnie.
Czy wojna w Ukrainie, zaatakowanej przez armię Putina, ma na to wpływ?
Ta wojna ma pewien efekt uboczny, choć trudno jeszcze ocenić: pozytywny czy negatywny. Obserwujemy, jak następuje nowy rozkład sił na świecie. Kraje poza Unią Europejską nie słuchają tego, co chce im Europa przekazać, wmówić. Chcą żyć lepiej. Widzą, że Europa korzystała z węgla przez 250 lat i zbudowała na nim swoją potęgę, a teraz próbuje zabronić jego używania innym, którzy nadal do rozwoju dążą. To hipokryzja. Zużycie węgla rośnie i będzie nadal rosło, bo świat potrzebuje taniego surowca energetycznego.
Czyli mamy do czynienia z karbonizacją zamiast dekarbonizacji?
Nie do końca, bo tak to ujmując, mówimy niejako o pewnym „przedsięwzięciu”, a przecież w Indiach, gdzie zużycie węgla rośnie najszybciej, o dekarbonizacji nie ma mowy. Nie ma jej także w Brazylii, gdzie nikt się spalaniem węgla nie przejmuje. Tak naprawdę nie ma jej także w Chinach, które dyplomatycznie wspominają o możliwym odchodzeniu od węgla po 2060 roku. Także Stany Zjednoczone, cytując prezydenta Lecha Wałęsę, którego cenię za celne powiedzenia, są w kwestiach klimatycznych „za, a nawet przeciw”. Musimy w końcu zrozumieć, że kwestie węgla, dekarbonizacji – są problemem tylko u nas, w Europie. Pozostałe kraje świata go nie rozumieją i odpowiadają: „to jest wasza sprawa, nie nasza. My nie mamy dekarbonizacji. Mamy rozwój gospodarki w oparciu o najlepsze, najtańsze i najpewniejsze paliwo, jakie mamy do dyspozycji”.
Kraje zwiększające zużycie węgla to...?
Głównie Chiny, Indie, ale w zasadzie cała Azja. To też oczywiście kraje afrykańskie. Proszę zwrócić uwagę, że o dekarbonizacji mówią, ale w praktyce niekoniecznie to robią, także kraje unijne. Weźmy Niemcy, które nadal produkują na potęgę prąd z węgla brunatnego, a dekarbonizacja funkcjonuje tam głównie w sferze medialnej. Zresztą mają tam najgłębszą kopalnię odkrywkową na świecie – 450 m, nieporównywalnie głębsza eksploatacja niż nasz Turów. Spadek zużycia węgla w tym kraju wynikał w ostatnich latach głównie z mniejszej produkcji w czasie pandemii i po niej. Teraz gospodarka odbija, a wraz z nią wzrośnie zużycie kopalnego surowca energetycznego, bo nie mamy węgla czym zastąpić.
Co się dzieje z węglem rosyjskim, skoro nie trafia na rynek unijny?
Głównie zużywają go Indie, których potrzeby są ogromne i nadal niezaspokojone. Podejrzewam też, że niektóre kraje europejskie omijają zakazy, i to nie tylko w sferze węgla. Oficjalnie się odżegnują od handlu z Rosją, a tak naprawdę cały czas to trwa. Kolejny przykład to Stany Zjednoczone, które praktycznie są w stanie wojny z Moskwą, a w ubiegłym roku kupiły samego tylko paliwa jądrowego w Rosji niemal za miliard dolarów! Nie mają wyjścia, bo nie dysponują już swoimi surowcami tego typu.
Polska zaskarżyła do Trybunału Europejskiego UE rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE ustanawiające mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem CO2. To część pakietu Fit for 55. Ma on zastosowanie do towarów przewożonych na obszar celny Unii z państw trzecich. Jego istotą jest wprowadzenie opłat za emisje wbudowane gazów cieplarnianych w przywożonych towarach przez obowiązek nabycia przez importerów tzw. certyfikatów CBAM, wycenianych na podstawie średnich tygodniowych aukcji uprawnień do emisji CO2. Brzmi skomplikowanie, ale rzeczywiście jest bardzo dla naszej gospodarki niekorzystne. Zaskarżenie tych przepisów to dobra decyzja?
Dla mnie to piana przedwyborcza, gest bez znaczenia. Przecież my podpisaliśmy się pod tymi dokumentami, zaakceptowaliśmy je. Jak można zaskarżać coś, na co wyraziliśmy zgodę? Nikt nas nie zmuszał. Niestety jest to bardzo negatywne dla naszej gospodarki. Nie mam co do tego wątpliwości. Zresztą moim zdaniem te przepisy nie zostaną wdrożone. Już wielokrotnie bardzo się martwiliśmy różnymi kwestiami. Przez lata byłem ekspertem unijnych organów i wiem, jak wygląda to od kuchni.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
