Mówiąc o surowcach energetycznych wydobywanych w Polsce, na pierwszy plan wysuwają się oczywiście węgiel kamienny i brunatny. Nie możemy jednak zapominać o gazie ziemnym, którego zasoby także posiadamy. Daleko nam oczywiście do światowych potęg w tym względzie. Jednak jak podano w najnowszym „Bilansie zasobów złóż kopalin w Polsce” przygotowanym przez Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, na koniec 2022 r. w kraju mieliśmy 321 udokumentowanych złóż.
Gaz ziemny jest paliwem kopalnym pochodzenia organicznego, składającym się głównie z metanu oraz niewielkich ilości etanu, propanu, butanu, azotu, helu i innych związków organicznych i mineralnych. W warunkach naturalnych gaz ziemny może występować w złożach samodzielnie albo łącznie z ropą naftową – rozpuszczony w niej lub jako oddzielna frakcja. Gaz ziemny obok ropy naftowej stanowi fundament współczesnej gospodarki światowej. Wykorzystywany jest głównie jako paliwo do celów grzewczych, źródło energii w produkcji energii elektrycznej oraz jako paliwo do napędu silników samochodowych bądź maszyn przemysłowych. Gaz ziemny ma również szerokie zastosowanie w przemyśle chemicznym.
Głównym regionem występowania udokumentowanych złóż tego paliwa w naszym kraju jest Niż Polski (pas nizin między Morzem Bałtyckim na północy a Sudetami i pasem wyżyn na południu – red.). Jego obecność potwierdzono również na Przedgórzu Karpat. Niewielkie zasoby występują także w małych złożach obszaru Karpat oraz w wyłącznej strefie ekonomicznej RP na Morzu Bałtyckim. Największe znaczenie gospodarcze mają jednak złoża występujące na Niżu Polskim oraz na Przedgórzu Karpat. Dokładnie pokazują to liczby. Jak podaje PIG-PIB, w udokumentowanych złożach Niżu występuje obecnie 71,7 proc. wydobywalnych zasobów gazu ziemnego. Na Przedgórzu Karpat znajduje się 23,9 proc. tych zasobów. Natomiast w przypadku Bałtyku i Karpat jest to odpowiednio 3,3 proc. i 1,1 proc.
Jak czytamy w „Bilansie…”, w 2022 r. stan wydobywalnych zasobów gazu ziemnego wynosił 153,52 mld m sześc. i w porównaniu z rokiem poprzednim zwiększył się o 8,25 mld m sześc. W 2022 r. włączono do bilansu złoża: Rokietnica (udokumentowane wydobywalne zasoby bilansowe 1 178,10 mln m sześc.), Bajerze (433,58 mln m sześc.), Tuchola (327,92 mln m sześc.), Mielniki – Nowe Sioło (273,56 mln m sześc.), Kulno (220,00 mln m sześc.), Jastrzębiec (170,45 mln m sześc.), Korzeniówek (75,08 mln m sześc.), Chałupczyn (18,20 mln m sześc.). Największe przyrosty zasobów wydobywalnych odnotowano w złożach: Przemyśl, Lubiatów, Żuchlów, Mirocin. Ubytki zasobów spowodowane były głównie wydobyciem.
Zasoby wydobywalne zagospodarowanych złóż gazu ziemnego wynoszą 104,83 mld m sześc., co stanowi 68,3 proc. ogólnej ilości zasobów wydobywalnych. Natomiast zasoby przemysłowe złóż gazu ziemnego w 2022 r. wyniosły 77,96 mld m sześc. W bilansie ujęto również zasoby gazu ze złóż przeznaczonych na podziemne magazyny gazu ziemnego, pozostałe w nich zasoby gazu są traktowane jako poduszka gazowa (pojemność buforowa) i nie będą wydobyte w okresie istnienia magazynu.
Na magazyny podziemne przeznaczono złoża: Bonikowo, Brzeźnica II, Daszewo, Husów, Strachocina, Swarzów i Wierzchowice. Łączne zasoby gazu w poduszkach buforowych wynoszą 6 653,24 mln m sześc.
Warto dodać, że do magazynowania węglowodorów wykorzystuje się również złoża soli. Obecnie funkcjonują trzy kawernowe podziemne magazyny: podziemne magazyny gazu ziemnego Mogilno II i Kosakowo oraz podziemny magazyn ropy naftowej i paliw płynnych Góra. Łącznie na koniec 2022 r. obowiązywało 11 koncesji na podziemne bezzbiornikowe magazynowanie gazu ziemnego, ropy naftowej i paliw płynnych. W 2022 r. wydobycie gazu ziemnego ze złóż o zasobach udokumentowanych wynosiło 4 718,83 mln m sześc. i było o 143,77 mln m sześc. mniejsze niż w roku 2021. Eksploatacja krajowych złóż gazu ziemnego to przede wszystkim domena PGNiG z Grupy Orlen, którego produkcja w Polsce w 2022 r. wyniosła ok. 3,43 mld m sześc. Jak podała spółka w komunikacie, ubiegłoroczna produkcja gazu ziemnego w kraju pokryła ponad 1/5 zapotrzebowania na gaz ziemny w Polsce, a aktualnie realizowane w Grupie Orlen projekty mają pozwolić w ciągu najbliższych trzech lat zwiększyć krajowe wydobycie spółki do ok. 4 mld m sześc.
„Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce” ukazuje się od 70 lat, a Państwowy Instytut Geologiczny jest jego wydawcą nieprzerwanie od 1988 r. W jego najnowszym wydaniu, które pojawiło się pod koniec czerwca br., przedstawiono informację o ponad 14,7 tys. udokumentowanych złóż.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
