Węgiel brunatny wraz ze swoim kamiennym „bratem” tworzy podstawę polskiego miksu energetycznego. Jak wynika z danych Agencji Rynku Energii, w minionym roku z tych właśnie paliw pochodziło 69,1 proc. wyprodukowanej energii.
W przypadku węgla brunatnego było to 26,5 proc., co świadczy o jego wciąż pewnej pozycji w miksie. Przyjrzyjmy się zatem, jak wyglądają zasoby tego paliwa w naszym kraju. Pod lupę wziął je Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, który z końcem czerwca opublikował „Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce”. Dotyczy on stanu na koniec 2022 r.
Węgiel brunatny należy do grupy pierwotnych, nieodnawialnych źródeł energii. Zawiera od 58 do 78 proc. pierwiastka węgla. Pod względem uwęglenia jest utworem pośrednim między torfem a węglem kamiennym. Tworzy pokłady o miąższości od kilku do kilkudziesięciu metrów bądź przyjmuje formę soczew. W Polsce najczęściej występuje węgiel brunatny z młodszych okresów geologicznych, głównie z paleogenu i neogenu, a wykorzystywany jest w większości jako surowiec do produkcji energii elektrycznej i cieplnej, rzadziej w przemyśle chemicznym.
Według „Bilansu…” w Polsce na koniec 2022 r. mieliśmy 91 udokumentowanych złóż tego paliwa. Geologiczne zasoby bilansowe węgli brunatnych wynoszą 23 084,83 mln t, z czego większość, czyli 23 084,19 mln t, stanowią węgle energetyczne, pozostałe 0,64 mln t to węgle bitumiczne.
„Ponad 22 proc. (5 185, 33 mln t) bilansowych zasobów geologicznych złóż węgla brunatnego stanowią zasoby złóż w tzw. rowie poznańskim. Są to złoża: Czempin, Gostyń, Krzywin i Mosina, których potencjalna eksploatacja – ze względu na ochronę środowiska (powierzchni) i, na tym obszarze najlepiej w kraju rozwinięte, wysokotowarowe rolnictwo – jest przedmiotem sporów i konfliktów między społecznościami lokalnymi, organizacjami ekologicznymi i zwolennikami zagospodarowania złóż. Może to poważnie utrudnić w przyszłości ich zagospodarowanie” – czytamy w publikacji PIG-PIB.
Geologiczne zasoby bilansowe w złożach zagospodarowanych na koniec 2022 r. wyniosły 982,48 mln t, co stanowiło 4,26 proc. łącznych geologicznych zasobów bilansowych. Węgiel brunatny z tych złóż był eksploatowany w czterech kopalniach: Bełchatów, Turów, Konin i Sieniawa. W 2022 r. zakończono eksploatację złoża Drzewce (KWB Konin).
Geologiczne zasoby bilansowe węgla brunatnego według stanu na 31 grudnia 2022 r. wyniosły 23 084, 83 mln t i były mniejsze w stosunku do wcześniejszego roku o 58,09 mln t. Ubytek zasobów wynikał głównie z eksploatacji, ale i strat z nią związanych oraz wykazywanych w sprawozdaniach przedsiębiorców (operatach ewidencyjnych) ubytków/przyrostów z tytułu lepszego rozpoznania złoża. Natomiast zasoby przemysłowe według stanu na koniec 2022 r. wyniosły 819,39 mln t. W porównaniu z 2021 r. uległy one zmniejszeniu o 59,27 mln t (6,75 proc.). Było to wypadkową: wydobycia, ubytków zasobów z tytułu strat i rozpoznania złoża w trakcie eksploatacji, a także przeklasyfikowania części zasobów przemysłowych do nieprzemysłowych w złożach Bełchatów – pole Bełchatów, Bełchatów – pole Szczerców oraz Pątnów IV. W 2022 r. nie wykonano projektu zagospodarowania złoża ani dodatku do takiego projektu dla żadnego ze złóż.
Wydobycie węgla brunatnego w 2022 r., według materiałów przekazanych do bilansu przez użytkowników złóż, wyniosło 57 679 tys. t i było większe o 2 828 tys. t niż w roku poprzednim. Eksploatacja prowadzona była w 7 złożach. Większość krajowego wydobycia pochodziła z odkrywek eksploatowanych przez PGE GiEK, w szczególności ze złoża Bełchatów pole Szczerców (40 735 tys. t), co stanowiło 70,62 proc. wydobycia krajowego. W 2020 r. i 2021 r. udział wyniósł odpowiednio 71,16 proc. oraz 69,19 proc.
Stopniowe zwiększanie wydobycia z pola Szczerców kompensuje sczerpywanie złoża w polu Bełchatów i pozwala utrzymać na stabilnym poziomie wydobycie dla Elektrowni Bełchatów.
„Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce” ukazuje się od 70 lat, a Państwowy Instytut Geologiczny jest jego wydawcą nieprzerwanie od 1988 r. W jego najnowszym wydaniu, które pojawiło się pod koniec czerwca br., przedstawiono informację o ponad 14,7 tys. udokumentowanych złóż.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
