Ceny surowców energetycznych na światowych rynkach maleją, czy ceny za energię elektryczną w Polsce powinny być aż tak wysokie? W ostatnich dniach maja prezes URE odmówił zatwierdzenia taryfy Enei dla odbiorców z grupy taryfowej G. Jak wyjaśnił, wskazane przez spółkę koszty są nieuzasadnione i nie dają podstaw do podwyżki taryfy.
Produkcja prądu w 2022 r. aż w 70,7 proc. była oparta na źródłach węglowych. To było zaledwie 1,7 proc. mniej niż rok wcześniej i to mimo rozwoju zielonej energii. Po raz pierwszy produkcja z OZE przekroczyła 20 proc. miksu i wyniosła 36,8 TWh. Produkcja prądu z gazu ziemnego osiągnęła najniższy poziom od 2017 r. ze względu na rekordowo wysokie ceny gazu na światowych giełdach. Produkcja z fotowoltaiki podwoiła się względem 2021 r. i wyniosła 8,0 TWh.
Tym trendom przygląda się szczegółowo Forum Energii i wylicza, że produkcja z gazu ziemnego spadła o 4 TWh (-25 proc. r/r), a z węgla kamiennego o 4,7 TWh (-6 proc. r/r). Jest to wynik wysokich cen tych paliw oraz zwiększonej produkcji z OZE przy obniżonym zużyciu energii elektrycznej. Z kolei produkcja z węgla brunatnego wzrosła o 1,3 TWh (+3 proc. r/r). Wśród źródeł odnawialnych najbardziej dynamicznie rosła generacja energii elektrycznej z fotowoltaiki (+102 proc. r/r, +4 TWh), a największy spadek odnotowano w źródłach biomasowych (-11 proc. r/r, -0,5 TWh). Wynika to m.in. z odcięcia dostaw paliwa z Białorusi.
– Produkcja z farm wiatrowych zwiększyła się o 19 proc. r/r (+3,1 TWh). Jest to o 7 p.p. więcej niż wynikałoby z samego wzrostu mocy, dzięki korzystniejszym warunkom pogodowym w 2022 r. – wyliczają eksperci Forum Energii.
Dodają, że krajowa produkcja energii elektrycznej wyniosła 178,8 TWh brutto. To o 0,5 proc. mniej niż rok temu.
Warto przyjrzeć się, jak to wyglądało w dłuższej perspektywie. Na przestrzeni 10 lat generacja energii elektrycznej wzrosła o 8,7 proc. (ze 164,4 TWh w 2013 r.). Produkcja ze źródeł konwencjonalnych spadła o 4 proc. – ze 146,9 TWh w 2013 r. do 140,9 TWh w 2022 r. Spadki produkcji odnotowano z węgla kamiennego (-0,9 TWh, tj. -1 proc.) oraz brunatnego (-9 TWh, tj. -16 proc.), wzrosła natomiast produkcja ze źródeł gazowych (o 7,3 TWh, tj. o 169 proc.). Generacja z OZE wzrosła o 117 proc., z 17 TWh w 2013 r. do 36,8 TWh w 2022 r.
A jak zmieniała się produkcja prądu z OZE w ostatniej dekadzie? Eksperci wyliczyli, że w 2022 r. wyprodukowano 36,8 TWh energii elektrycznej z OZE – to o 20 proc. więcej niż w 2021 r. Za ponad połowę produkcji z OZE (53 proc.) w 2022 r. odpowiedzialna była energetyka wiatrowa, udział fotowoltaiki wyniósł 22 proc., a biomasy 12 proc. Największy wzrost, poza fotowoltaiką, odnotowano w generacji z elektrowni wiatrowych – o 222 proc. To wzrost z 6 TWh w 2013 r. do 19,4 TWh w 2022 r. Spadek odnotowano we współspalaniu biomasy (o 57 proc.) oraz w generacji wodnej (o 19 proc.).
A teraz przyjrzyjmy się cenom prądu – nie ma najmniejszych wątpliwości, że rok 2022 był najdroższym w historii na europejskich giełdach energii elektrycznej.
– W trzecim kwartale 2022 r. rekordowe poziomy cen wywołała napięta sytuacja w europejskich systemach elektroenergetycznych. Susza we Francji dodatkowo zredukowała, i tak niską ze względu na remonty, generację z reaktorów jądrowych. Wprowadzono embargo na rosyjski węgiel, a trzy z czterech nitek Nord Stream zostały zniszczone. W połączeniu z wcześniejszym wyłączeniem przesyłu gazu Jamałem, spowodowało to wzrost cen surowca na giełdzie TTF do ponad 340 euro/MWh – informują eksperci Forum Energii.
Spadek cen na giełdzie pod koniec 2022 r. wynika przede wszystkim ze spadku cen na europejskich giełdach cen gazu ziemnego, który w większości państw UE wyznacza ceny energii elektrycznej. Polska, posiadając mniejszy udział energetyki gazowej w swoim miksie, okazała się rynkiem tańszym niż większość sąsiadów, nie licząc Szwecji, która ma swój miks oparty na źródłach jądrowych i wodnych.
Od lat ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych w Polsce są jednymi z najniższych (nominalnie) wśród krajów sąsiednich. Uwzględniając wszystkie podatki i daniny, w trzecim kwartale 2022 r. cena energii elektrycznej w Polsce wynosiła 14,7 eurocenta/kWh, to o 55,8 proc. mniej niż w Niemczech i 16,2 proc. mniej niż w Słowacji.
– Cena energii elektrycznej dla gospodarstw domowych jest kształtowana w dużej mierze przez politykę podatkową i regulacyjną państwa. Nie jest prostym odzwierciedleniem hurtowych cen energii na giełdzie – informuje Forum Energii.
Po odliczeniu podatku VAT oraz wszystkich możliwych do odzyskania podatków i danin, średnia cena energii elektrycznej dla przemysłu w Polsce wynosiła 15,57 eurocenta/kWh. W 2022 r. po raz pierwszy cena dla odbiorców przemysłowych była w Polsce wyższa niż dla gospodarstw domowych. Wzrost cen dla przemysłu (kwartał do kwartału) wyniósł w Polsce 44,3 proc. To więcej niż w tradycyjnie drogich Niemczech (+15,2 proc.), jednak istotnie mniej niż w Czechach (+89,2 proc.) czy na Litwie (+148 proc.).
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
