Sposobem na drożyznę mają być regulowane ceny węgla. Rada Ministrów w zeszłym tygodniu przyjęła projekt ustawy, który przewiduje dopłaty do węgla kupowanego przez gospodarstwa domowe. Pomysł budzi jednak wiele pytań i wątpliwości.
Dopłaty do węgla to pomysł rządu na obniżkę cen tego surowca, których skokowy wzrost uderza w indywidualnych odbiorców. Rekompensata ma wynosić maksymalnie 750 zł brutto do każdej tony, przy nabyciu maksymalnie 3 ton, a pieniądze mają trafiać do zarejestrowanych podmiotów sprzedających węgiel klientom indywidualnym. Rząd liczy, że dzięki temu rozwiązaniu sprzedawcy korzystający z dopłat będą sprzedawać węgiel w cenie 996 zł brutto, czyli po tyle, ile według GUS wyniosła średnia cena tego surowca w ubiegłym roku. Przedstawiciele rządu oceniają, że ustawa zostanie przyjęta przez Sejm na początku sierpnia.
Pomysł dopłat do węgla wzbudził wiele pytań i wątpliwości. Zdaniem byłego wicepremiera i ministra gospodarki Janusza Steinhoffa samo wprowadzenie wsparcia jest uzasadnione z uwagi na drastyczny skok cen węgla, jednak jak zwykle diabeł tkwi w szczegółach.
– Nie kwestionuję potrzeby wsparcia odbiorców węgla opałowego, bowiem takie wsparcie otrzymują na przykład osoby, które opalają swoje domy gazem. Cena gazu dla odbiorców komunalnych jest regulowana przez Urząd Regulacji Energetyki, w rezultacie inne stawki płaci przemysł, a inne odbiorcy komunalni. W przypadku węgla ze względu na skokowe wzrosty cen w efekcie przyjętych regulacji dotyczących embarga na węgiel z Federacji Rosyjskiej trzeba przewidzieć podobny mechanizm – argumentuje Steinhoff.
Według byłego wicepremiera i ministra gospodarki zapowiedź sztywnych dopłat nie jest jednak dobrym rozwiązaniem.
Regulacje a rzeczywistość
– Nikt nie wie, jak będzie kształtowała się cena węgla na europejskich czy światowych rynkach za miesiąc czy za dwa miesiące. Może okazać się, że ta regulacja nie będzie przystawała do rzeczywistości. Już dzisiaj cena węgla w ARA sięga ponad 330 dolarów za tonę, co daje ok. 1,5 tys. zł. Natomiast dodatkowo trzeba jeszcze doliczyć koszty przywozu tego węgla do Polski, jego przeładunek i sortowanie. Dlatego wydaje mi się, że te regulacje powinny mieć bardziej ogólny charakter, a wielkości samych dopłat powinny być regulowane aktem wykonawczym do ustawy – wskazuje Steinhoff.
Jak dodaje, oprócz samej ceny głównym problemem może być pozyskanie odpowiedniej ilości węgla.
– Krytycznie odnoszę się do tych huraoptymistycznych zapowiedzi rządu, że węgiel już płynie. Nie mam przekonania, że sprowadzenie takiej ilości węgla drogą morską to rzeczywiście będzie taka prosta operacja, biorąc pod uwagę przepustowość naszych portów, kwestie logistyczne i konieczność odsiewania grubszych sortymentów, które byłyby przydatne jako paliwo opałowe. Czasu jest bardzo niewiele, natomiast ja nie byłbym tutaj taki optymistyczny. To nie jest prosta operacja, dlatego widziałbym tutaj możliwość włączania prywatnych importerów, którzy przecież mają swoje kanały dystrybucyjne i kontakty. Trzeba dołożyć wszelkich starań, żeby nie było problemów z dostępnością węgla tej zimy, natomiast jako realista przewiduję jednak problemy – mówi były wicepremier i minister gospodarki.
Bogusław Hutek, przewodniczący Solidarności w Polskiej Grupie Górniczej oraz szef całej górniczej Solidarności wskazuje, że wprowadzenie ceny gwarantowanej proponowanej przez rząd, powinno zostać najpierw poprzedzone wyjaśnieniem wielu niewiadomych.
– Zostało rzucone hasło i politycy już się chwalą, ale wciąż nie wiadomo, jak cały system miałby funkcjonować. Tym bardziej, że pomysł rodzi wiele pytań oraz wątpliwości. Chociażby kwestia cen naszego węgla, który sprzedajemy klientom indywidualnym bezpośrednio w kopalniach. Ich rozpiętość w zależności od rodzaju węgla waha się od 600 do 1200 zł za tonę. Czy to oznacza, że teraz te niższe ceny będziemy musieli podnieść do kwoty 996,6 zł, a wyższe obniżyć? Na to pytanie póki co jeszcze nie usłyszałem odpowiedzi. Rozumiem, że my, jako sprzedawca węgla, mamy również być objęci tymi dopłatami? – dzieli się wątpliwościami związkowiec.
Jak przypomina Hutek, zgodnie z wcześniejszym pomysłem rządu, cały dostępny węgiel (również ten importowany drogą morską) ma zostać przekierowany do sieci sprzedaży Polskiej Grupy Górniczej.
Wyjaśnić wątpliwości
– To rodzi kolejne pytania. Bo jeśli dziś w portach ten niesortowany węgiel kosztuje 2,2 tys. zł za tonę, to po jego przetransportowaniu i posortowaniu ta cena wzrośnie do 3 tys. zł. Jeśli rekompensata ma wynosić maksymalnie 750 zł za tonę, to jak osiągnąć tę cenę gwarantowaną przez rząd na poziomie ok. 1 tys. zł? Jeśli rzeczywiście dystrybucją i sprzedażą tego węgla miałaby się zająć PGG, to mielibyśmy do tego dopłacać? To rozwiązanie jest nie do zaakceptowania. Podobnie jak sam fakt, że mielibyśmy się w ogóle zajmować sprzedażą importowanego węgla – jego sortowaniem itd. Nie taka jest nasza rola. Jedyne, co możemy zrobić, to użyczyć naszego systemu sprzedaży. Dlatego tym bardziej, jak najszybciej chcielibyśmy poznać szczegóły tego programu i wyjaśnić wszelkie wątpliwości – wskazuje Hutek.
Jednoznacznie krytycznie do planowanego rozwiązania odnosi się natomiast Krzysztof Stanisławski, przewodniczący MZZ Kadra Górnictwo.
– Ten pomysł to kolejne szaleństwo, bo sytuacja na polskim rynku węgla od miesięcy jest chora. My jako Polska Grupa Górnicza od dłuższego czasu sprzedajmy węgiel grubo poniżej cen rynkowych – zarówno dla energetyki, jak i indywidualnych odbiorców. Mimo prób renegocjowania tych cen, nie było i nie ma na to zgody politycznej. W efekcie – mimo że na rynku węgla jest niespotykana od lat koniunktura – to my przez cały czas na każdej tonie węgla mamy stratę w wysokości 25 zł, a na plusie jesteśmy tylko dzięki budżetowym dopłatom. I w takim momencie słyszymy, że rekompensaty mają dostać firmy sprzedające węgiel? To jest ekonomia, która stoi na głowie. To przypomina czasy peerelowskie, kiedy też mieliśmy gospodarkę odgórnie regulowaną. Wszystko to skończyło się pod koniec lat 80. brakiem wszystkiego i inflacją na poziomie 1000 proc. Tym razem efekt będzie taki sam, bo jaki efekt może mieć wpompowanie na rynek kolejnych 3 mld zł, jak nie zwiększoną inflacją? – argumentuje związkowiec.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
