Siedemdziesiąt lat temu otwarto pierwsze w Polsce podziemne muzeum górnicze w kopalni soli Wieliczka. Wydarzenie miało wydźwięk propagandowy pierwotnym, a ekspozycja w pierwotnym miejscu zamknięta została już w następnym roku po otwarciu.
Jak przystało na czasy budowania socjalizmu, inwestycję przeprowadzono w imponującym tempie. Komitet Budowy Muzeum zawiązał się 29 marca 1950 r., a już kilkanaście miesięcy później, 2 grudnia 1951 r. fetowano otwarcie podziemnej ekspozycji. Usytuowano ją na trzecim poziomie kopalni, w znajdującej się na głębokości 122 m komorze Sienkiewicza. Komora ta znajduje się w końcowej części trasy zwiedzania kopalni.
Do powstania muzeum przyczynił się górnik Franciszek Krzeczowski, orientujący się w plątaninie podziemnych korytarzy wielickiej kopalni. To z opuszczonych zrobów przyniesiono stare sprzęty górnicze, porzucone przed laty a nawet przed wiekami przez dawnych górników. Jednak jako że był to w Polsce okres umacniania stalinizmu, podziemne muzeum musiało w swej wymowie akcentować walkę klas czy też strajki górników w czasach feudalnych. Oczywiście prócz tego w zasobach muzeum znalazły się eksponaty nie mające wiele wspólnego z kopalnianym ruchem robotniczym, jak np. schematy górniczych urządzeń czy uchwyty do opuszczania szybem koni pracujących w kopalni. Część eksponatów przywieziono do Wieliczki z kopalni soli w Bochni, niektóre zaś ze Związkowego Muzeum Górniczego w Sosnowcu.
W dniu otwarcia ekspozycji, usytuowanej w dawnej sali balowej, obejrzało ją trzy tysiące osób. Później jednak dyrekcja kopalni doszła do wniosku, że podziemne muzeum powinno znaleźć się w innym miejscu. Zamknięto je więc już w 1952 r. a eksponaty przeniesiono do innych komór. Muzeum na długie lata stało się niedostępne.
Wielicki przykład nie znalazł w Polsce szerszego oddźwięku. Specjalne podziemne pomieszczenia muzealna imitujące wygląd kopalni wykonano tylko w zboczu częstochowskiej Jasnej Góry metodą odkrywkową. Umieszczono w nich eksponaty pozostałe po kopalniach rud żelaza fedrujących w okolicy Częstochowy.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
