W tym roku wydamy 100 milionów złotych na modernizację lotnisk, co bezpośrednio wpływa na bezpieczeństwo w przestrzeni powietrznej

- W okresie świąt Bożego Narodzenia ruch lotniczy będzie zbliżać się do przedpandemicznych statystyk - mówi w rozmowie z portalem netTG.pl Gospodarka i Ludzie JANUSZ JANISZEWSKI, prezes Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej.

Przez ponad dekadę, rosło dynamicznie natężenie ruchu lotniczego, a liczba operacji lotniczych obsługiwanych przez kontrolerów w Polsce, wzrosło z 552 tys. w 2009 roku do 912 tys. w 2019 roku. Czy po pandemii zapełnia się już samolotami polskie niebo?
Zgodnie z optymistycznym wariantem 7-letniej prognozy Eurocontrol, ruch lotniczy, po największym kryzysie w historii lotnictwa, od zakończenia II Wojny Światowej, powinien wrócić do poziomu z 2019 roku, za nieco ponad półtora roku, w połowie 2023r. Oczywiście jest to uzależnione od sytuacji epidemicznej, skuteczności szczepionek i poziomu odporności populacyjnej. Gdyby ograniczenia w podróżowaniu w znacznej mierze zniknęły, wówczas tak optymistyczna prognoza byłaby realna do spełnienia.

Równocześnie, to samo opracowanie przewiduje, że w tym czasie ruch lotniczy w Polsce byłby 10 procent większy niż w 2019 roku. Jednak, w najgorszym wariancie prognozy – poziomy sprzed pandemii byłyby możliwe do osiągnięcia dopiero za 4 lata. Stałoby się tak wówczas, gdyby szczepionki okazały się nieskuteczne, a ograniczenia w podróżowaniu pozostałyby na wysokim poziomie. Od 1 stycznia do 18 października 2021r. było w Europie o średnio 13 procent więcej samolotów w powietrzu, niż w tym samym okresie 2020 roku, choć wciąż 48 procent mniej niż przed pandemią.

W Polsce te statystki są mniej optymistyczne, ale tendencja wzrostowa jest utrzymana. W tym samym przedziale czasowym tego roku, zanotowano w naszym kraju średnio 557 lotów dziennie, a więc 7 procent więcej niż w 2020 roku i 52 procent mniej niż w 2019r. Pasażerowie najchętniej wybierali podróż Polskimi Liniami Lotniczymi LOT, a także Ryanair, Wizzair i EnterAir.

Widać już oznaki optymizmu?
We wrześniu, liczba przylotów i odlotów na wszystkich polskich lotniskach była niższa o 28 procent w stosunku do 2019 roku, ale 50 procent wyższa niż rok temu. Z kolei wszystkich operacji lotniczych, włącznie z przelotami tranzytowymi nad Polską, było o 37 procent mniej niż przed pandemią, ale 62 procent więcej niż rok temu. W sierpniu mieliśmy rekordowy dzień – obsłużyliśmy wtedy blisko 2050 samolotów.

Do tej pory, w całym roku, był to najlepszy wynik, ale są prognozy, że podczas sezonów wysokich, ruch lotniczy będzie zbliżać się do przedpandemicznych statystyk, na przykład w okresie świąt Bożego Narodzenia. Będzie to jedynie sezonowy wzrost, ale też pierwsze przebicie covidowego sufitu w lotnictwie i ewidentny znak powrotu normalności na europejskie niebo.

Czy w czasie pandemii, z powodu mniejszej liczby operacji lotniczych, loty były bezpieczniejsze?
Bezpieczeństwo w naszej pracy jest najważniejsze i bez względu na liczbę operacji lotniczych standardy utrzymane są na jednym poziomie – najwyższym. Natężenie ruchu lotniczego nie jest tu wyznacznikiem bezpieczeństwa, tylko wyszkolenie, przygotowanie i predyspozycje kontrolerów. W związku z czym, czy był to rekordowy okres przed pandemią, czy teraz, pasażerowie mogą czuć się tak samo bezpieczni. Kontrolerzy ruchu lotniczego na każdym lotnisku i na każdym stanowisku operacyjnym są, pracują i czuwają na odpowiednią separacją między statkami powietrznymi.

Mamy również system koordynujący loty dronów, co jest kolejnym elementem składającym się na bezpieczeństwo w polskiej przestrzeni powietrznej. Z PansaUTM korzysta coraz więcej operatorów bezzałogowych statków powietrznych, którzy w tym roku zarejestrowali prawie dwa razy więcej operacji niż w 2020 roku. Z naszych rozwiązań zamierzają korzystać też inni. Podpisaliśmy miesiąc temu umowę z ARiMR oraz KOWR na wykorzystanie dronów w rolnictwie. Niedługo rozpocznie się też pilotażowy program dla gmin, gdzie system będzie testowany m.in. przez służby. W tej branży drzemie ogromny potencjał.

Na Europejskim Kongresie Gospodarczym w Katowicach, powiedział pan, że Polska, na mapie lotniczej świata, a szczególnie europejskiej, jest w wielu aspektach liderem. Powinniśmy wspólnie zaproponować Unii Europejskiej rozwiązania, które będą wyprzedzały obecne osiągnięcia. Jakie ma Pan na myśli rozwiązania?
Zaproponowałem wszystkim podmiotom lotniczym w Polsce wspólną dyskusję o kierunkach rozwoju w myśl zasady 3W – współpraca, wsparcie, współdziałanie. Kryzys wywołany pandemią koronawirusa pokazał, że potrzebne są nowe rozwiązania oraz, nie tyle odbudowa, co przebudowa lotnictwa.

Wspólna strategia da nam szansę na powrót do wcześniejszej kondycji, a przede wszystkim na rozwój. Mogę powiedzieć, że już jesteśmy liderami w tworzeniu i we wdrażaniu niektórych rozwiązań. To pomysły, które rozpędzą rynek i pozwolą nam wyprzedzić innych.

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej inwestuje w nowoczesne wieże kontroli lotów. W jakim zakresie poprawiają one bezpieczeństwo lotów i pracę kontrolerów ruchu lotniczego?
Właśnie podpisaliśmy umowę na rozbudowę Ośrodka Kontroli Ruchu Lotniczego w Gdańsku na blisko 25 milionów złotych. A w tym roku wydamy w sumie 100 milionów złotych na modernizację lotnisk, co bezpośrednio wpływa na bezpieczeństwo w przestrzeni powietrznej. Inwestujemy przede wszystkim w systemu takie jak ILS, czyli system wspomagający lądowanie samolotu, czy wyposażenie nawigacyjne, radary, systemy antenowe, modernizujemy oczywiście wieże i stanowiska operacyjne kontrolerów.

Oczywiście staramy się podnosić komfort pracy naszych kontrolerów, zapewniając najnowocześniejsze rozwiązania, nad którymi branża lotnicza nieustannie pracuje. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury w największym porcie lotniczym na północy Polski, to kolejna inwestycja Agencji w ostatnim czasie na lotniskach regionalnych. Niedawno zmodernizowaliśmy Ośrodki Kontroli Ruchu Lotniczego w Katowicach, Krakowie i Poznaniu.

Zanim został pan szefem PAŻP, był pan kontrolerem ruchu lotniczego. Czy polscy kontrolerzy to dobrzy fachowcy?
Ciągle jestem czynnym kontrolerem obszaru. Pracuję na stanowisku operacyjnym ponad 22 lata. Kontrolerzy nieustannie się szkolą i udoskonalają swoje umiejętności, a także wiedzę z zakresu przepisów prawa, czy nowych procedur. To jest ciągły proces. To, że zawód jest wyjątkowy, świadczy choćby odsetek ludzi, którym udaje się w pełni ukończyć kurs kontrolerski. Jest to garstka z tych niewielu, którym udało się przejść przez pełną rekrutację.

Rekrutacja jest wieloetapowa i ma na celu wstępną selekcję. Po niej rozpoczyna się kurs, który trwa około dwóch lat i podzielony jest na etapy. Każdy z nich kończy się, naprawdę trudnym, egzaminem. Tak, jak powiedziałem, do finału, a więc momentu zatrudnienia na stanowisku kontrolera, dociera niewiele osób. Nie trzeba spełniać wielu kryteriów, aby wystartować w naborze – trzeba mieć wykształcenie maturalne, znać biegle języki polski i angielski. Ale kluczowe są cechy osobowościowe i charakter. Tylko indywidualiści potrafiący pracować w zespole, mają szansę przebić się dalej.

W sierpniu 2020 roku Agencja podpisała kontrakt na budowę nowoczesnego systemu zarządzania ruchem lotniczym, który jest odpowiedzią na unijne oczekiwania stworzenia jednolitej przestrzeni powietrznej nad Europą. W jakim zakresie poprawi on bezpieczeństwo?
System iTEC v3, nad którym pracujemy to rozwiązanie rewolucyjne, oparte na sztucznej inteligencji, dużo bardziej precyzyjne, pozwalające m.in. znacznie wcześniej niż teraz wykryć potencjalne zagrożenie w powietrzu.

Cyfryzacja przestrzeni powietrznej pozwoli na szybsze przetwarzanie większej ilości danych, takich jak trajektoria lotu statku powietrznego, która będzie zobrazowana w 4D.Obecnie trwają testy tego systemu nowej generacji, wkrótce rozpocznie się faza wdrażania projektu, który odpowiada na zalecenia Komisji Europejskiej utworzenia Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej. Mam nadzieję, że za pięć lat będziemy mogli już w pełni z niego korzystać.

Docelowo, zastąpi on używany przez polskich kontrolerów system PEGASUS_21, który obejmuje przestrzeń powietrzną tylko nad terytorium Polski i kontrolowanym przez nasze służby obszarem Morza Bałtyckiego.

Dzięki wdrożeniu najnowszej generacji iTec, jako pierwsi w Europie, staniemy się platformą umożliwiającą dalszy rozwój systemu dla innych europejskich ANSP.
Polska jako pierwsza rozpoczęła fazę wdrażania takiego rozwiązania, ale iTEC v3 jest projektem tworzonym wspólnie z hiszpańskim liderem nowoczesnych technologii tworzony m.in. dla lotnictwa. Firma Indra stała się niedawno głównym wykonawcą programu Eurocontrol, unijnej organizacji dbającej o bezpieczeństwo na europejskim niebie, który zakłada budowę Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej i równocześnie jej cyfryzacji, a my jej partnerem.

Parę dni temu w Madrycie, podczas Światowego Kongresu ATM, podpisaliśmy z Hiszpanami umowę, w ramach której eksperci Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej będą wspierać tworzenie i wdrażanie projektu, jako przedstawiciele jedynej ANSP w Europie, zaangażowanej w przedsięwzięcie.

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.