Narastające na świecie napięcia gospodarcze, polityczne budzą coraz większe zaniepokojenie państw Zachodu możliwością zakłóceń na rynku dostaw surowców krytycznych.
Państwa Unii Europejskiej, Stany Zjednoczone, Australia i Kanada podejmują intensywne starania dla uzyskania niezależności surowcowej w tym zakresie.
Polska, jako najbogatszy surowcowy kraj Europy, nie podejmuje żadnych w tej sprawie działań, całą inicjatywę surowcową pozostawiając UE. I odwrotnie Unia Europejska, nie jest zainteresowana polskimi surowcami, nawet ich poszukiwaniami na naszym terytorium.
Stan ten prawdopodobnie wynika z sytuacji, że surowce krytyczne nie są potrzebne naszej gospodarce. Jedną z przesłanek o takim stanie krajowych zainteresowań jest wydany przez rządową instytucję „Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce”, gdzie w najnowszym jego wydaniu trudno cokolwiek znaleźć na ten temat.
Dominują tam surowce potrzebne naszej gospodarce jeszcze z czasów PRL. Być może, że jest to uzasadniona linia redukowania ich udziału krajowej, unijnej i światowej gospodarce. Wynika z tego, że każda firma sama musi zadbać o potrzebne jej dostawy surowcowe. Te krytyczne zaś, potrzebne są na ogół zagranicznym inwestorom, które pod tym względem nie potrzebują inicjatywy polskiego rządu. I na tym można zakończyć rozważania o naszym udziale, a dokładniej jego braku, w inicjatywach UE dotyczącym poszukiwań i dostaw surowców krytycznych.
Pewne nadzieje na zmianę takiego nastawienia budzi przyjęty przez rząd 9 lipca 2021 „Projekt Polityki Surowcowej Państwa”. Kilka dni temu zakończone zostały konsultacje społeczne nad tym dokumentem. Deklaracja poprzedzająca ten dokument głosi, że „Polityka Surowcowa Państwa ma być filarem bezpieczeństwa i efektywnego gospodarowania zasobami wszystkich dostępnych w Polsce kopalin i surowców mineralnych w całym łańcuchu wartości. I jednocześnie być pomostem do GOZ (Gospodarka o obiegu zamkniętym) i maksymalizacji OZE”.
O surowcach krytycznych w dokumencie tym zawarto ogólnikowe zapisy, których przydatność okaże się dopiero w praktyce. Uznano w nim, że za surowce krytyczne dla polskiej gospodarki uznaje się takie surowce kluczowe lub strategiczne, których możliwości pozyskania zarówno ze źródeł pierwotnych, jak i wtórnych, są obarczone albo dużym ryzykiem, albo istnieją bardzo duże trudności ich pozyskania, a możliwości ich substytucji są niewielkie.
Są to w szczególności surowce znajdujące się na liście surowców krytycznych dla Unii Europejskiej, ale także takie surowce, które mimo występowania w dużej ilości są niemożliwe do pozyskania np. z powodu uwarunkowań planistycznych, protestów społecznych itp.
Chyba najważniejszym w tej materii jest rozważana propozycja wyodrębnienia geologii do samodzielnego działu administracji rządowej określającej nowe zadania ściśle związane z polityką i bezpieczeństwem surowcowym państwa.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
