Sto trzydzieści lat temu przyszedł na świat Karel Čapek, jeden z najbardziej rozpoznawalnych na świecie pisarzy czeskich. To jemu zawdzięczamy rozwój fantastyki naukowej oraz wprowadzenie do międzynarodowego słownictwa wyrazu "robot".
Mniej osób natomiast ma świadomość związków Karela Čapka z górnictwem węgla kamiennego. A takowe były, wszak przyszły pisarz urodził się 9 stycznia 1890 r. w górniczej wsi Malé Svatoňovice. Miejscowość ta leży w Sudetach, w Górach Jastrzębich, dziesięć kilometrów w linii prostej od polskiego Okrzeszyna. W okolicy wydobywano węgiel kamienny, prócz tego pod ziemią znajdowały się rudy różnych metali.
- Nikt z jego rodziny nie pracował jako górnik, za to jego ojciec był lekarzem leczącym górników. Było to tylko wtedy, gdy pracował we wsi Malé Svatonovice, czyli około dziewięciu lat. Później Čapkowie przenieśli się do miejscowości Upice i tam pracował jako zwykły doktor - informuje Hasan Zahirović z Towarzystwa Braci Czapków w Pradze (Společnost bratří Čapků).
- Karel Čapek napisał specjalnie dla górników powieść zatytułowaną První parta. Była ona opublikowana po raz pierwszy w 1937 r., a w 1959 r. zaadaptowano ją jako film - dodaje.
Powieść "První parta" (w polskim przekładzie Pierwsza brygada) opowiada o przeżyciach ekipy ratowników górniczych pracujących w miejscu wypadku w kopalni, w której w wyniku zawału uwięzionych zostało pod ziemią trzech górników. Jest to powieść psychologiczna, w której na pierwszym planie wyakcentowane są przeżycia bohaterów. Realizm tego utworu stawia go na drugim biegunie twórczości Čapka, słynącego wszak z tworzenia dzieł literatury fantastycznej.
- Za skrajny przypadek takiej [realistycznej - red.] prozy trzeba uznać Pierwszą brygadę, powieść mocno osadzoną w środowisku górniczym i skupiającą uwagę na tych wartościach, które każą człowiekowi walczyć solidarnie o życie innych - tak čapkowy utwór zcharakteryzował przed laty Józef Zarek, prof. Uniwersytetu Śląskiego, badacz literatury czeskiej.
"První parta" była wydawana w Czechosłowacji także po drugiej wojnie światowej. Z tą górniczą powieścią mieli okazję zapoznać się także czytelnicy z innych krajów - przełożono ją m.in. na język węgierski.
Do najbardziej znanych dzieł Karela Čapka należą powieść Inwazja Jaszczurów, dramat o robotach R.U.R., czy też powieść fantastyczno-naukowa Fabryka Absolutu. Pisarz poruszał też wątki o tematyce biblijnej, czego przykładem jest zbiór opowiastek zatytułowany Księga Apokryfów. Karel Čapek zmarł tuż przed swoimi 49 urodzinami, kilka miesięcy przed wybuchem drugiej wojny światowej.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
