Biało-czerwoną flagę państwową, sztandar Rzeczypospolitej, który będzie powiewać na gmachu Sejmu Śląskiego w Katowicach, uszyty specjalnie - jak zaznaczył prezydent Andrzej Duda - "na śląską miarę" otrzymali w podarunku przedstawiciele województwa śląskiego, którzy w czwartek, 16 maja, złożyli uroczystą wizytę w Pałacu Prezydenckim w Warszawie.
Pociąg specjalny PKP Intercity nr 1427, który na Dworu Centralnym awizowano pod nazwą "Powstaniec Śląski", wyruszył z Katowic o świcie. Ponad dwustu przedstawicieli województwa śląskiego wyjechało do Warszawy w ramach wydarzenia pod hasłem "Pociąg do Śląska. Śląsk dla Polski". Ludzie świata kultury, nauki, samorządu, polityki, gospodarki, dowódcy wojska i służb mundurowych, działacze organizacji pozarządowych, harcerze drużyny żeglarskiej, rekonstruktorzy, bractwa kurkowe, artyści "Śląska" i dziecięcych zespołów artystycznych, uczniowie klasy regionalnej w Bytomiu. Pojechali też młodzi laureaci konkursu "Klasówka powstańcza" z rodzicami i nauczycielami. W pierwszym wagonie m.in. wojewoda Jarosław Wieczorek, marszałek Jakub Chełstowski, wiceminister energii Grzegorz Tobiszowski, metropolita katowicki ks. abp Wiktor Skworc i inni reprezentanci elit Górnego Śląska. Górników reprezentował m.in. wiceprezes Polskiej Grupy Górniczej Jerzy Janczewski.
Przychodzi dobry czas na Śląsk
Do dobrego nastroju pasażerów szczególnie przyczynił się mistrz śląsiej kuchni Remigiusz Rączka, osobiście serwując śląskie śniadanie (sznita z tustym, żymła z karminadlem i pachnący kołoczyk). O uśmiech zadbali młodzi radzionkowianie z "Małego Śląska" przemierzając wagony ze śpiewem w barwnych strojach śląskich.
Pociąg Powstaniec Śląski coraz bliżej Warszawy. Na godz. 11.00 zaplanowano spotkanie w Pałacu Prezydenckim z Prezydentem RP Andrzejem Dudą. W tej lekcji historii biorą udział różne grupy mieszkańców #WojewództwaŚląskiego. #Chełstowski #Śląskie @JakubChe pic.twitter.com/5fiXP04OJt
Nastrój udzielił się warszawiakom, którzy przystawali z zaciekawieniem i życzliwym uśmiechem na widok pochodu i na dźwięki wyśmienitej Orkietry Reprezentacyjnej Polskiej Grupy Górniczej (zespół kopalni "Murcki-Staszic" pod batutą Grzegorza Mierzwińskiego).
- Czesto przyjeżdżam tu do pracy, ale dzisiaj ten przyjazd był szczególny - skomentował wiceminister energii Grzegorz Tobiszowski, także pasażer śląskiego pociągu.
- Lokomotywa pokryta powstańczą grafiką i górnicza orkiestra na przedzie, która zawsze kojarzy się ze Śląskiem, przemarsz ulicami stolicy tak wielu fantastycznych ludzi naszego regionu. Warszawiacy nawet nagrywali na telefony komórkowe! Pociąg był świetnym pomysłem. Widać, że w stulecie powstań śląskich przychodzi w Polsce dobry czas na Śląsk! - cieszył się wiceminister.
Sztandar "Tobie Polsko" w darze
W sali kolumnowej pałacu przy Krakowskim Przedmieściu głowę państwa z małżonką w imieniu delegacji Górnoślązaków powitał Jakub Chełstowski - marszałek Województwa Śląskiego. Podkreślił, że historię powstańczą zna z opowieści rodziny, w której byli powstańcy. Wspomniał o czci oddawanej bohaterom walk. Jej symbolem był w Tychach, skąd pochodzi marszałek, przedwojenny pomnik z rzeźbą powstańca z szablą. Ufundowany w 1930 r. został doszczętnie zburzony przez hitlerowców
w 1939 r. Ale po wojnie w Polsce pomnik odbudowano z gruzów i wznosi się w mieście do dzisiaj.
W darze Ślązacy przywieźli dla Prezydenta Rzeczypospolitej replikę znanego sztandaru, który powstał na początku 1920 r. w Bytomiu. Wyszyto na nim nad orłem w koronie dwa słowa: Tobie Polsko. Sztandar ocalał dzięki powstańcowi Alojzemu Szulcowi, który ukrywał się przed Gestapo i przechował bezcenną pamiątkę do powojennych czasów.
Andrzej Duda serdecznie dziękował za dar. Obiecał wyeksponować sztandar "jako widomy znak i dowód tego, czym jest Śląsk i kim są Ślązacy. Że są synami śląskiej ziemi i polskiej ziemi – z własnego pragnienia, z własnego wyboru i własnej krwi". Prezydent nazwał powstania śląskie "kwintesencją wielkiego śląskiego czynu polskiego i
niepodległościowego".
Bo walczy się o to, co cenne
- Trzy razy trzeba było walczyć, by Śląsk mógł należeć do Polski. O czym to mówi dzisiaj, gdy patrzymy na te karty historii? Po pierwsze, że na pewno bardzo chcieli być w Polsce, chcieli, żeby Śląsk był polski, chcieli mówić w swojej polskiej, a śląskiej gwarze. Że bardzo chcieli tej wolności w możliwości mówienia: jesteśmy Polakami. Ale
mówi też, jak bardzo cenny jest Śląsk, że aż trzy razy trzeba było o niego walczyć. Bo walczy się o to, co cenne. O to, co błahe i mało istotne, nikt nie walczy. Walczą o to, co cenne - podkreślał prezydent.
– Trzy razy trzeba było walczyć, aby Śląsk mógł należeć do Polski; walczy się o to, co cenne – mówił #PAD podczas spotkania z okazji obchodów stulecia Powstań Śląskich. https://t.co/AB4uBGYgSy pic.twitter.com/WRLGwhUZMF
Barbórkowa lekcja śląskości
Opowiedział, że na pytanie, czym są Śląsk i śląskość, dobrze odpowiada zdarzenie, które przeżył na jednej z barbórek, kiedy w przemówieniu dziękował pokoleniom górników m.in. za ich regionalne dzieje: za powstania, bohaterstwo w czasie wojny, a potem cierpienie, niezłomność, upartość i bohaterstwo ludzi Solidarności w takich kopalniach, jak Wujek i Manifest Lipcowy. Dzięki nim "zwyciężyliśmy i padła żelazna kurtyna". Dopiero po przemówieniu ktoś wyjaśnił prezydentowi, że większość obecnych na sali to nie Ślązacy. Przyjechali do pracy.
- Ale wiecie? Bardzo wielu spośród tych górników – a uścisnąłem ręce wszystkim – dziękowało mi za to wystąpienie. Nikt nie powiedział, że nie odnosiło się do niego. Dlaczego? Dlatego że przyjechali na Śląsk i są dumni, że mogą być jego częścią, mogą tworzyć śląską społeczność, że to był dla nich awans, tak jak awansem dla Polski było to, że Śląsk został dla niej wywalczony. Awansem – bo to był nowoczesny przemysł, bo to byli bohaterscy ludzie, bo tam, w tę ziemię, głęboko wrósł etos ciężkiej pracy, niezłomnej. Oni chcieli pracować dla Rzeczypospolitej - tłumaczył Andrzej Duda.
Zaznaczył, że powstania śląskie są częścią polskiego czynu niepodległościowego, razem z 11 listopada 1918 r. czy formowaniem się wcześniej Legionów. Dlatego też świętowanie sutulecia odzyskania niepodległości potrwa w Polsce aż do 2022 r., czyli do czasu, gdy przyłączono Śląsk do Rzeczypospolitej.
Monument Korfantego powinien być dawno
Andrzej Duda powiedział, że ogromnie cieszy się z pomnika Wojciecha Korfantego, który stanie koło Agrykoli, w Warszawie, obok pomników Witosa, Piłsudskiego, Paderewskiego.
- Powinien dawno tam być - ocenił prezydent.
Czytaj: całość przemówienia Prezydenta RP
Największy cud tamtych czasów
- Dziękuję w imieniu własnym i mieszkańców za wspaniałe słowa, za to, co robi Pan Prezydent dla Najjaśniejszej Rzeczypospolitej, za to, jak często bywa Pan wśród mieszkańców tego regionu - powiedział wojewoda śląski Jarosław Wieczorek. Przywołał słowa wypowiedziane przez Józefa Piłsudskiego 28 sierpnia 1922 r., gdy pierwszy wojewoda śląski Józef Rymer wydał w Katowicach bankiet na cześć Naczelnika Państwa.
- Marszałek przybył i mówił, jaki jest Śląsk: dziwny, ogromny szmat ziemi, trudny, bardzo odrębny, a jednak udało się go zespolić. Wspominał, że był to jeden z największych cudów tamtych czasów, jeden z największych triumfów tamtych lat. Te słowa świadczą o szacunku dla tych, którzy podczas pierwszego, drugiego i trzeciego powstania śląskiego walczyli, aby mówić po polsku - stwierdził wojewoda.
Zwycięstwo Ślązaków i Polski
Senator Bronisław Korfanty w imieniu rodziny Wojciecha Korfantego wyraził wdzięczność i wielkie zadowolenie z decyzji o budowie w stolicy pomnika wybitnego śląskiego przywódcy.
- Powstania ślaskie to było nie tylko zwycięstwo militarne, ale i doniosłe wydarzenie. Mieszkańcy Śląska wnieśli do Polski umiłowanie tradycji, śląski patriotyzm, etos pracy i wysoko rozwinięty przemysł, dzięki któremu Polska zmieniła swe oblicze. Z kraju ubogo-rolniczego stała się krajem rolniczo-przemysłowym - zauważył senator.
Dodał, że w postaniach uczestniczyli ochotnicy z całego kraju, skąd płynął też dla powstańców strumień pieniędzy i wsparcia:
- Jest to zwycięstwo i Ślązaków i Polski - ocenił Bronisław Korfanty.
Bluesowy sposób na patos
Gościnę w Pałacu Prezydenckim uświetniały śląskie pieśni powstańcze pięknie śpiewane przez artystów Zespołu Pieśni i Tańca "Śląsk". Ale patos nie rozpanoszył się w Sali Kolumnowej. Umiejętnie i po śląsku, bo w rytmie bluesowej ballady, przełamał podniosłość oficjalnej uroczystości refleksyjnym występem Maciej Lipina - obdarzony niezwykłym głosem lider grupy Ścigani, odtwórca głównej roli Ryszarda Riedla w spektaklu "Skazany na bluesa" na deskach Teatru Śląskiego.
Wkrótce w nieoficjalnej już części przyjęcia gromkie "Sto lat" zadudniło w całym gmachu z okazji... urodzin Andrzeja Dudy. Nie było końca życzeniom i pamiątkowym fotografiom. Muzycy górniczej orkiestry PGG wręczyli prezydentowi obraz z wizerunkiem kopalni. Pierwsza Dama Agata Kornhauser-Duda szczególnie długo wsłuchiwała się urzeczona w występy małych flecistów ze Świętochłowic.
Z Wojskiem Polskim przed Grobem Nieznanego Żołnierza
Wczesnym popołudniem śląski pochód znowu sformował się na Krakowskim Przedmieściu i, poprzedzany czerwonymi pióropuszami orkiestry, ruszył marszowo przez stołeczny zgiełk do Placu Piłsudskiego.
Tam marsze górnicze nagle ucichły przed wojskowymi. Na plac wkroczyła defiladowo orkiestra i kompania reprezentacyjna Wojska Polskiego. W ceremonii pod Grobem Nieznanego Żołnierza do grupy Ślązaków dołączyli m.in. prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek oraz duchowni Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP: biskupi diecezji katowickiej - ks. Marian Niemiec i cieszyńskiej - ks. Adrian Korczago.
Apel Pamięci i złożenie kwiatów przed Grobem Nieznanego Żołnierza. To kolejny punkt obchodów upamiętniających #PowstańcówŚląskich. Kwiaty złożyli https://t.co/5VYwnDXU2m. Marszałek Jakub Chełstowski wraz z Zarządem Województwa i Prezydent Katowic Marcin Krupa @JakubChe pic.twitter.com/Atv43HKG4P
Patriotyczne przemówienie wygłosił marszałek Województwa Śląskiego Jakub Chełstowski:
Hołd - wyraz wdzięczności i zobowiązanie
- Dziś my - reprezentacja Ziemi Śląskiej, mieszanka różnych stanów i środowisk - stoimy tu, by pokłonić się naszym przodkom, którzy przelewali krew nie tylko za swoją wolność, ale i z myślą o nas - przyszłych pokoleniach. Nasz hołd to przede wszystkim wyraz wdzięczności, ale też zobowiązanie, by utrwalić w pamięci wszystkie, tak chwalebne, jak i bolesne karty naszej historii. To zadanie, by nie dopuścić do tego, by nasza swoboda narodowa była jeszcze kiedykolwiek zagrożona - mówił Jakub Chełstowski.
- Wyryte tutaj na kolumnach przy Grobie Nieznanego Żołnierza nazwy wszystkich najważniejszych bitew trzech powstań śląskich to znak, że zrywy niepodległościowe ludu górnośląskiego odcisnęły trwałe piętno na naszej wspólnej historii Polski. My także stajemy się tutaj częścią tej historii, przemawiając w imieniu tych, którzy przemówić już nie mogą: Śląsk jest polski i jest w Polsce, a mieszkańcy śląskiej ziemi są członkami polskiego narodu. O to walczyli, za to ginęli, z tego jesteśmy dumni! - powiedział marszałek i dodał, że w tym roku świetujemy stulecie I Powstania Śląskiego, a przed nami jeszcze wiele radosnych obchodów.
Szczęść Boże, Warszawo!
- Czuję radość, satysfakcję i dumę z tego, jak życzliwie i otwarcie przyjęto nas w stolicy. I z tego, że nasze świętowanie ma wymiar ogólnopolski. Panu prezydentowi z małżonką, ministrom, całej społeczości Warszawy - Szczęść Boże! - pozdrowił stolicę.
W doborowej wojskowej asyście Ślązacy złożyli wieńce na Grobie Nieznanego Żołnierza. Odbyła się uroczysta zmiana warty, odczytano apel poległych, przywołujący wybitnych dowódców powstań śląskich, a kompania honorowa Wojska Polskiego trzykrotnie uczciła ich pamięć hukiem salw.
Modlitwę za zmarłych poprowadził metropolita katowicki abp. Wiktor Skworc, zmawiając "Ojcze nasz" i "Wieczne odpoczywanie".
Wojewoda, marszałek i przewodniczący Sejmiku Śląskiego złożyli także kwiaty pod Pomnikiem Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 roku blisko Grobu Nieznanego Żołnierza.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
