Jak wyglądały Barbórki 30, 20, albo 10 lat temu, gdy opisywaliśmy je na łamach „Trybuny Górniczej”? Były takie jak górniczy los. Czasami radosne, zwłaszcza w czasach, gdy górnictwo notowało dobre wyniki finansowe, czasami bardzo smutne, gdy dochodziło do tragicznych wypadków w kopalniach.
We wszystkich obchodach dnia św. Barbary brali udział politycy, ale to górnicy byli zawsze najważniejsi. To im dziękowano, że podejmują się ciężkiej, odpowiedzialnej i niebezpiecznej pracy. „Górniczego szczęścia i wiary w sens codziennej pracy” – tego życzyliśmy górnikom na łamach naszej gazety.
Jak relacjonowaliśmy Barbórki? Przypominamy fragmenty tekstów sprzed lat.
1995 r.
„Wiele obietnic pozostaje bez pokrycia”.
„Kiedy rozmawiam z górnikami, ludźmi ciężkiej i niebezpiecznej pracy, z górnikami czczącymi św. Barbarę, to przekonuję się jak bardzo lekkomyślnie i być może nieraz nieodpowiedzialnie podeszliśmy do restrukturyzacji w ogóle przemysłu, w tym i górnictwa. Przejście z gospodarki centralnie sterowanej do rynkowej jest czymś niezwykle trudnym i bez światła społecznej nauki Kościoła można wyrządzić wiele krzywdy i niesprawiedliwości. Poza tym ważne jest, by pod adresem górników przestano wreszcie tylko wypowiadać słowa obietnic” – mówił w wywiadzie ksiądz arcybiskup Damian Zimoń, metropolita katowicki.
„Kult św. Barbary jest nadal żywy w życiu religijnym górników i ich rodzin. Nadal w kopalniach są figury albo obrazy świętej Patronki. Zapewne tradycja ta ulega przemianom, ale pozostaje nadal to co istotne - modlitwa inspirowana poprzez te znaki wiary, zachowane tradycje chrześcijańskie pozdrowienie: Szczęść Boże! Sprawowana w tych dniach uroczysta msza św. nieraz jest poprzedzona 3-dniowym przygotowaniem. Jest ten dzień również okazją do refleksji w świetle wiary, nad istotnymi problemami środowiska ludzi pracy” – podkreślał arcybiskup.
2000 r.
„Reformy górnictwa nie wolno przerwać”.
Wobec 116 pracowników Piasta, którzy w Barbórkę 1975 byli uczestnikami narodzin tej kopalni, premier Jerzy Buzek zaintonował, zachęcając do wspólnego śpiewania, „Srebrne wesele...”. Wypełniona jubilatami sala widowiskowa w Bieruniu odwzajemniła ów gest chóralnym „Sto lat” dla szefa rządu. - „Pojawiające się pretensje, że do górników trzeba dopłacać przeczyły ich honorowi, wystawiały na szwank honor Śląska. Myślę więc, że w dobrym momencie przyszedł program uzdrowienia tego przemysłu, wiodący do tego, aby był on efektywny, abyście wy znów mogli z dumą mówić o swoim zawodzie. Realizacji tego programu nie wolno przerywać. Już w przyszłym roku mamy przecież osiągnąć znaczące wyniki finansowe” - mówił premier.
„Przesłanki optymizmu”
Po trzech latach realizacji rządowego programu reformy górnictwa średni jednostkowy wynik ze sprzedaży węgla przekroczył, według danych z końca września br., 2 złote na tonie. W roku ubiegłym odstręczał jeszcze minusem 13 złotych. Konstatując ów wyraźny zwiastun powodzenia w sanacji branży nie wolno zarazem zapominać, że w latach 1998-2000 budżet państwa zaangażował w tę operację ponad 3,8 mld zł.
2005 r.
„Godne świętowanie”
Z barbórkową tradycją, mieszkańców wielu górniczych osiedli od rana budziły występy kopalnianych orkiestr dętych. W kościołach odbywały się msze św. w intencji górników.
Podczas niedzielnej modlitwy Anioł Pański także sam papież Benedykt XVI modlił się za polskich górników. Zwracając się do Polaków Ojciec Święty powiedział: „Dziś wspomnienie świętej Barbary, patronki górników. Jej opiece polecam górników, ich rodziny i ich pracę. Wszystkich zachęcam, by adwent był czasem refleksji, prostowania dróg Pana i przemiany serc”.
Przeddzień Barbórki w śląskich kopalniach odbywały się okolicznościowe akademie, po których górnicy bawili się podczas licznych karczm i biesiad piwnych. Oficjalne uroczystości z okazji Barbórki rozpoczęły się na kilka dni przed świętem górników. 1 grudnia na Śląsku gościł premier Kazimierz Marcinkiewicz, który spotkał się w tym dniu z przedstawicielami środowiska górniczego. Sam dzień świętej Barbary górnicy spędzali w gronie najbliższych. Podobnie jak w roku ubiegłym tegoroczne święto odbyło się w nastroju zadowolenia i optymizmu. Mijający rok był kolejnym, w którym górnictwo zanotowało dobre wyniki finansowe, dając nadzieję na stabilizację i rozwój branży.
„Jastrzębie w żałobie”.
Po tragicznej śmierci trzech górników w kopalni „Zofiówka” miasto pogrążyło się w żałobie. Dla oddania czci zmarłych prezydent miasta zarządził wywieszenie flag państwowych udekorowanych żałobnym kirem, a w czwartek, o godzinie 12 - dzień po odnalezieniu ciała ostatniego z poszukiwanych górników - włączone zostały na trzy minuty syreny alarmowe. Oprócz tego w czwartek i piątek zostały odwołane wszystkie imprezy rozrywkowe organizowane przez jednostki samorządowe. Smutna będzie także tegoroczna Barbórka. W jastrzębskich kopalniach odwołano wszystkie karczmy piwne. Nie zagrają też górnicze orkiestry. Zostanie natomiast odprawiona msza żałobna w intencji zmarłych górników. Odbędą się też oficjalne akademie barbórkowe, ale bez części artystycznej.
2010 r.
„Całuję górników w ich umorusane czoła”
„Rewelacja! Bawię się świetnie. Trochę się bałem, bo mam słabą głowę, słynę z tego w rodzinie. Żona mnie ostrzegała, że trzeba uważać, bo dla mnie jedno czy dwa piwa to już górna granica, ale jest tu świetne jedzenie – pyszna golonka, kapusta. Jest bardzo fajnie. Trochę mnie tu przeciągnęli, kazali mi klęczeć w worku pokutnym z kuflem piwa na głowie, ale jest bardzo sympatycznie. Przyznam, że żarty, które padają, są dość ostre. Ja w swoim programie zazwyczaj jadę dość mocno, ale to, co tu słyszę, jest naprawdę... naprawdę ostre. No, ale jesteśmy w męskim gronie, więc można” – mówił Szymon Majewski, który ucztował na tradycyjnej barbórkowej karczmie piwnej wraz z górnikami kopalni „Piast”.
2015 r.
„Do Ciebie woła cały czarny Śląsk!”
„Barbaro, patronką górników naszych bądź, tak do ciebie woła cały czarny Śląsk. Barbaro – patronko, my zawierzamy ci, byś strzegła od złego nasz górniczy stan!”.
W przededniu Górniczego Święta nie zapominamy o tych górnikach, którzy odeszli na „wieczną szychtę” w wyniku wypadków i górniczych katastrof.
W tym roku uwagę wszystkich przyciągnęła tragedia, jaka miała miejsce w kopalni Wujek na ruchu Śląsk w nocy z 17 na 18 kwietnia 2015 r. Nastąpiło tam tąpnięcie o sile trzęsienia ziemi. W strefie zagrożenia pozostali dwaj górnicy. Natychmiast rozpoczęto akcję ratowniczą. I chociaż w jej wyniku nie udało się na czas dotrzeć do odciętych górników, akcja może służyć jako książkowy przykład tego, co nazywamy solidarnością górniczą. Nakazuje ona iść po zasypanych kolegów, nie bacząc na zagrożenia, ryzyko i koszty. Konieczne były szybkie i odważne decyzje, które – jak się potem okazało – sprawiły, że akcja w ruchu Śląsk zapisała się na zawsze w dziejach polskiego górnictwa.
2020 r.
„Święta Barbara na kwarantannie”
Nietypowe to będzie świętowanie. Zamiast uroczystych akademii z udziałem dostojnych gości wręczających ordery i górnicze stopnie – pospieszne, obowiązkowo w maskach, przekazanie odznaczeń bez podawania rąk. W miejsce biesiad i karczm – domowa Barbórka w wąskim, najwyżej sąsiedzkim gronie. Koncerty i występy znanych artystów zastąpione będą przez internetowe relacje.
„Barbórka 2020, czyli tradycja i cyberprzestrzeń”
Tegoroczna Barbórka już przeszła do historii. Była inna niż to, do czego od lat byli przyzwyczajeni górnicy. Nie było uroczystości z udziałem najważniejszych osób w państwie, wręczania odznaczeń i wyróżnień na akademiach, czy karczm piwnych. Winny był koronawirus, który w tym roku postawił cały świat na głowie i mocno uderzył także w sektor wydobywczy. Obok Europejskiego Zielonego Ładu przyczynił się także do podjęcia trudnych decyzji dotyczących przyszłości polskiego górnictwa. Na szczęście nieliczne zwyczaje udało się podtrzymać, nawet w czasie reżimu wynikającego z sytuacji epidemicznej w naszym kraju. Górniczą pobudkę 4 grudnia mieszkańcom Nikiszowca zafundowała tradycyjnie orkiestra wywodząca się z obecnie likwidowanej kopalni Wieczorek.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
