Akcja w kopalni Zofiówka trwała od soboty, 5 maja, do wtorku, 15 maja, przez 253 godziny. W 11. dobie akcji, tuż przed północą ratownicy odnaleźli ciało ostatniego z pięciu zaginionych górników. Przedstawiamy kalenadarium zdarzeń oraz najważniejszych faktów z działań ratunkowych prowadzonych w jastrzębskiej kopalni.
Sobota, 5 maja
- godz. 10.58 - sejsmografy w Polsce, Serbii, Niemczech, Rosji, na Ukrainie i Węgrzech rejestrują jeden z najsilniejszych wstrząsów w ciągu ostatnich dni na kontynencie europejskim. EMSC (Europejsko-Śródziemnomorskie Centrum Sejsmologiczne) określa jego magnitudę na 4,3 w skali Richtera, a Górnośląska Regionalna Sieć Sejsmologiczna przy Głównym Instytucie Górnictwa – na 4,0. Na poziomie 900 m pod ziemią w ruchu Zofiówka uwolniona energia wynosi aż 10,9 x 10^8 i zgniata na prawie półkilometrowym odcinku dwa wyrobiska (pochylnię H-2 i drążony równoległy chodnik podścianowy H-10). Chwilę wcześniej dyspozytor odebrał podwójny meldunek, że górnicy planowo wychodzą z przodka i opuszczają rejon.
- godz. 11.00 - rozpoczyna się nerwowe przeliczanie załogi. Trwa ewakuacja. Pod ziemią znajduje się w Zofiówce ok. 250 pracowników, 11 – w rejonie objętym tąpnięciem na poziomie 900 m, w pokładzie 409. Stamtąd 4 górnikom udaje się wyjechać o własnych siłach. Dwaj z nich mają lekkie obrażenia, trafiają do szpitala. Kontaktu nie ma z siedmioma górnikami pod ziemią.
- godz. 11.20 - początek akcji ratunkowej. Z Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego w Bytomiu wyruszają 2 zastępy specjalistycznego pogotowia technicznego ze sprzętem do pracy w zawałach i poszukiwań. 2 zastępy jadą na ratunek z OSRG w Wodzisławiu Śl. 4 zostają rzucone do akcji z kopalnianej stacji w Zofiówce.
- ratownicy urządzają bazę na poziomie 900 m. Do odciętych górników muszą pokonać 1300 m. Wstrzymuje ich niespotykana koncentracja metanu w atmosferze pod ziemią, stężenie dochodzi do 58 proc. Pod bramą kopalni gromadzą się mieszkańcy osiedla, w tym rodziny zaginionych.
Do sztabu w kopalni przyjeżdżają prezes JSW Daniel Ozon i wiceminister energii Grzegorz Tobiszowski, którzy pozostaną bez przerwy na miejscu.
- ok. godz. 16.00 bliscy poszukiwanych wychodzą szczęśliwi ze spotkania z kierownictwem akcji: górnicy żyją, dawali sygnały dźwiękowe stukaniem w rury. Ratownicy transportują dwóch rannych z obrażeniami głowy i barku na noszach i wywożą na powierzchnię do punktu opatrunkowego. Uratowali się, oddychając przy szczelinie rurociągu ze sprężonym powietrzem.
- godz. 17.45 - karetki pogotowia wyjeżdżają na sygnale z kopalni z rannymi w kierunku Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego nr 2 przy al. Jana Pawła II w Jastrzębiu-Zdroju. Górnicy trafiają na oddział urazowo-ortopedyczny.
- przed godz. 20.00 do Zofiówki przyjeżdża premier Mateusz Morawiecki. Po kilkudziesięciu minutach informuje media o sytuacji na dole kopalni. Mówi o nadziei na pomyślne zakończenie akcji, potem odwiedza w szpitalu rannych.
- ok. godz. 23.00 na odprawie dla mediów potwierdzona zostaje informacja, że ratownicy nawiązali kontakt wzrokowy z trzecim odciętym górnikiem. Są blisko, ale musieli wycofać się z powodu braku tlenu. Drogę blokuje rumowisko i metalowe zaciśnięte elementy. Nie wiadomo, czy górnik żyje, jest przygnieciony obudową, nie porusza się. W nocy trwa pod ziemią układanie lutniociągu, aby dostarczyć więcej świeżego powietrza, aby ratownicy mogli zdjąć aparaty i pracować jak najsprawniej.
Niedziela, 6 maja
- po godz. 8.00 - zarząd spółki oraz wiceminister energii Grzegorz Tobiszowski poinformowali, że ratowników od górnika dzieli ok. 30 m. Trwają prace związane z budową lutniociągu.
- po godz. 10.00 – przedstawiciele spółki informują, że ratownicy dotarli do trzeciego górnika. Jest nieprzytomny. Trwa jego transport do bazy zlokalizowanej pod ziemią. Pracownika nie udało się zidentyfikować.
- po godz. 11.00 – lekarz w bazie dokonał oględzin i stwierdził zgon górnika. Cały czas ratownicy próbują zlokalizować pozostałych czterech pracowników.
- przed godz. 12.00 – zastęp nawiązał kontakt wzrokowy z czwartym górnikiem. Jest on uwięziony między rurociągami i sprzętem. Dotarcie do niego ma potrwać kilka godzin. Prezes JSW Daniel Ozon informuje, że pojawiły się wstrząsy wtórne, ale zdecydowanie słabsze niż ten sobotni. Do ruchu Zofiówka jedzie prezydent Andrzej Duda.
- ok. godz. 12.15 – przyjeżdża głowa państwa. Spotyka się z zarządem spółki, kierownictwem akcji i ratownikami.
- przed godz. 13.00 – prezydent rozmawia z mediami, a potem jedzie do szpitala w Jastrzębiu-Zdroju, gdzie spotyka się z uratowanymi górnikami.
- po godz. 14.00 – ratownicy docierają do górnika. Transportują go do bazy. Nie wykazuje on oznak życia. Prezes Ozon informuje, że energia wstrząsu, który miał miejsce w sobotę, była o 1000 razy większa od wstrząsów dotychczas zarejestrowanych w zakładzie zlokalizowanym w Jastrzębiu-Zdroju.
- po godz. 15.00 - prezydent ponownie przyjeżdża do kopalni. Wraz z metropolitą katowickim abp. Wiktorem Skworcem modli się z rodzinami poszukiwanych górników.
- po godz. 16.00 – są informacje z bazy. Stwierdzono zgon górnika. Zidentyfikowano jego tożsamość. Rodzina została powiadomiona. Pierwsza z ofiar wciąż nie została rozpoznana. Jej identyfikacją zajmą się biegli z zakresu medycyny sądowej i prokuratorzy. Na dole zamontowano nowy, wydajniejszy wentylator, który będzie toczył więcej powietrza do rejonu, gdzie prowadzona jest akcja. Warunki, w których pracują ratownicy, pogorszyły się.
- godz. 16.30 – miał miejsce wtórny wstrząs, który nie był odczuwalny dla ratowników, ale uwolnił spore ilości metanu. Metanometry ratowników pokazały aż 30 proc. Zdarzenie to spowolniło akcję. Kolejne informacje o postępach zostaną przekazane następnego dnia rano. Pod kopalnią płoną znicze, które zapalają koledzy zmarłych i mieszkańcy Jastrzębie-Zdroju.
Poniedziałek, 7 maja
- po godz. 8.00 – na briefingu wiceminister energii Grzegorz Tobiszowski i prezes Daniel Ozon informują, że w ruchu Zofiówka w związku z prowadzoną akcją zostały wstrzymane prace górnicze. Ratownikom udało się doprowadzić lutniociąg do skrzyżowania dwóch chodników w rejonie, w którym prowadzona jest akcja. Pomóc w zlokalizowaniu górników mają wideoendoskop oraz Górniczy Lokalizacyjny Odbiornik Pomiarowy, który ma namierzyć sygnał nadawany przez lampy górnicze.
- godz. 10-11 - gliwicka prokuratura poinformowała, że wszczęła śledztwo w sprawie wstrząsu w ruchu Zofiówka. Wcześniej zabezpieczono kopalnianą dokumentację.
- przed godz. 12.00 - metropolita katowicki Wiktor Skworc odwiedził rannych górników w szpitalu.
- godz 12-13 – nie udało się namierzyć sygnału z lamp górniczych. Cały czas trwa przewietrzanie rejonu akcji.
- godz. 17-18 – z dziennikarzami spotykają się prezes JSW Daniel Ozon i prezes Wyższego Urzędu Górniczego Adam Mirek. Prezes spółki informuje, że obecnie ratownicy pracują w najtrudniejszych warunkach od początku akcji. Zastępy muszą ręcznie przebierać zwałowiska. Do przeszukania zostało 275 m - 125 m w kierunku końca chodnika oraz 150 m w przeciwnym kierunku. Prezes WUG informuje o powołaniu komisji do zbadania przyczyn i okoliczności tąpnięcia oraz wypadku zbiorowego w ruchu Zofiówka.
Wtorek, 8 maja
- od rana - wyrazy współczucia dla rodzin i bliskich górników, którzy stracili życie w ruchu Zofiówka kopalni Borynia-Zofiówka-Jastrzębie płyną ze spółek węglowych: Lubelskiego Węgla Bogdanki, Tauronu Wydobycie oraz Polskej Grupy Górniczej.
- godz. 10.00 - przed rozpoczęciem obrad 62. plenarnego posiedzenia Sejmu RP posłow w milczeniu uczcili pamięć ofiar katastrofy w Zofiówce.
- po godz. 10.00 - w ostatnim penetrowanym odcinku chodnika H-10 ratownicy zlokalizowali sygnał radiowy z górniczych lamp. Na udało się precyzyjnie określić, do którego z trzech zaginionych górników może należeć lampa emitująca sygnał. Podczas konferencji JSW pokazała również wykonane przez ratowników zdjęcia z wideoendoskopu, które obrazują, jak ciężka jest praca ratowników, którzy próbują odnaleźć trzech górników z Zofiówki.
- godz. 12.00 - Krzysztof Król, wiceprezes Wyższego Urzędu Górniczego, informuje, że zostanie powołana specjalna komisja do zbadania wypadku w kopalni Zofiówka; w jej składzie znajdą się na pewno geofizycy i geomechanicy oraz specjaliści w zakresie wentylacji i wiertnictwa.
- po 12.00 - w JSW zaprezentowano nowej generacji aparat regeneracyjny BG 4 o obiegu zamkniętym, który podczas akcji w kopalni Zofiówka wykorzystują ratownicy. W chodniku, w którym trwają poszukiwania zaginionych górników, stężenie metanu dochodzi nawet do 20 proc. W takich warunkach praca bez tzw. aparatu regeneracyjnego nie byłaby możliwa.
- 14.00 - minister energii Krzysztof Tchórzewski poinformował dziennikarzy, że ze wszystkich danych, które otrzymuje jako minister, wynika, że nie było możliwości zapobieżenia wstrząsowi w kopalni Zofiówka. Zapewnił równiez, że poszukiwania nie zostaną zakończone, dopóki górnicy nie zostaną odnalezieni.
- po 14.00 - we wtorek po południu w kopalni Zofiówka zostało częściowo wznowione wydobycie. Ruszyły dwie z czterech ścian. W ten sposób kierownictwo kopalni chce zmniejszyć ryzyko wystąpienie pożaru endogenicznego.
- godz. 16.00 - Jastrzębska Spółka Węglowa udostępniła film zarejestrowany pod ziemią podczas akcji ratowniczej prowadzonej w ruchu Zofiówka. Na filmie widać, w jak trudnych warunkach prowadzona jest akcja ratownicza i jak ogromne spustoszenia poczynił sobotni wstrząs.
- godz. 19.00-20.00 - zarząd JSW poinformował, że ratownicy napotkali wodę w penetrowanym wyrobisku. Zapadła decyzja o przetransportowaniu pomp do wyrobiska. Ze względu na bezpieczeństwo musiały to być pompy na sprężone powietrze. Z powodu zagrożenia pożarowego, kierownictwo Zofiówki podjęło decyzję o uruchomieniu dwóch ścian w rejonach odległych od miejsca wypadku. Na spotkaniu z dziennikarzami zaprezentowano film - nagrany przez ratowników - pokazujący warunki, w jakich prowadzona jest akcja.
Środa, 9 maja
- rano - na konferencji poinformowano, że w ramach akcji poszukiwawczo-ratowniczej kierownictwo sztabu zadecydowało o działaniach w trzech alternatywnych kierunkach. Pierwszy z nich to rozpoczęcie wypompowywania wody, kolejnym jest wywiercenie otworu technologicznego, trzeci to zaangażowanie ekipy nurków do penetracji zalewiska. W nocy do Zofiówki dotarli ratownicy z KGHM Polska Miedź.
- przed południem - pojawiała się informacja, że chęć pomocy zgłosiło m.in. Ministerstwo Obrony Narodowej i Marynarka Wojenna z Gdyni. Zaproponowano użycie urządzeń do prowadzenia podwodnych poszukiwań. Wiertnica pokonała 20 m.
- godz. 12.00 - po raz pierwszy zebrała się specjalna komisja WUG do zbadania przyczyn i okoliczności wypadku w ruchu Zofiówka. Zostały powołane grupy robocze, które będą pracować nad ekspertyzami z poszczególnych zakresów tematycznych.
- po 18.00 - na spotkaniu z dziennikarzami prezes JSW Daniel Ozon potwierdził, że żołnierze Marynarki Wojennej właśnie dotarli do kopalni w Jastrzębiu-Zdroju i rozmawiają z inżynierami o możliwości wykorzystania ich sprzętu. Wojsko oferuje podwodne minidrony pływające do spenetrowania zalewiska na poziomie 900.
Czwartek, 10 maja
- godz. 12.15 - w akcję poszukiwawczą zaangażowano psa tropiącego, który podjął dwa tropy. Ratownicy rozpoczęli penetrację w tym miejscu, jednak nie znaleźli żadnego z trzech poszukiwanych górników. Od czasu uruchomienia systemu pomp i węży lustro rozlewiska obniżono o 60 cm. Stężenie metanu w zagrożonym rejonie utrzymuje się na bezpiecznym poziomie. Odwiert prowadzony z przekopu F kołowego do chodnika H-10 prawdopodobnie okazał się niecelny. Wiertacze sprawdzają trajektorię. Jednocześnie trwa wiercenie kolejnego. Sprzęt przywieziony przez marynarkę wojenną nie może zostać użyty, ponieważ jest zasilany energią elektryczną.
- po południu WUG poinformował, że komisja badająca katastrofę w Zofiówce została powiększona o dwie osoby. Dołączyli do niej Piotr Walczak – dyrektor oddziału jednostki ratownictwa górniczo-hutniczego KGHM Polska Miedź oraz Artur Dyczko - wiceprezes JSW.
Piątek, 11 maja
- przed godz. 8.00 - służby prasowe JSW podały, że w nocy z czwartku na piątek wiertacze celnie wywiercili drugi otwór z przekopu F kołowego na poziomie 900 i trafili do chodnika H-10. Otwór ma średnicę 9,5 cm. Ratownicy opuścili przewód z urządzeniem łączności odbiorczo-nadawczym oraz pakiet żywnościowy. W dalszym ciągu ratownicy wypompowują wodę z zalewiska w chodniku H-10.
- przed godz. 13.00 - poinformowano, że urządzenie zostało opuszczone otworem do chodnika H-10, jednak nie zarejestrowało żadnych sygnałów oprócz szumu wody. Ratownicy cały czas usiłują obniżyć poziom zalewiska.
- godz. 18.00 - dwóch poszkodowanych w sobotnim wypadku opuściło szpital – poinformowała JSW. Aby zwiększyć wydajność pracujących pomp na sprężone powietrze, wykorzystana będzie również jedna pompa elektryczna. Zostanie ona zamontowana na końcu całego systemu. Pompa elektryczna od kilku dni była gotowa do pracy. Jednak do tej pory nie można było jej użyć ze względu na zbyt wysokie stężenie metanu. Do ruchu Zofiówka przyjechali minister energii Krzysztof Tchórzewski oraz wiceminister Grzegorz Tobiszowski. Wzięli udział w posiedzeniu sztabu kryzysowego i rozmawiali z ratownikami. Minister Tchórzewski spotkał się również z rodzinami górników.
Sobota, 12 maja
- godz. 9.00 - w dalszym ciągu ratownicy górniczy pompują wodę z zalewiska, lustro wody powoli opada. Efektywność prac spadła ze względu na gęsty szlam, który znajduje się w wodzie. W nocy ratownicy przetransportowali i zamontowali australijskie kompozytowe pompy szlamowe. Opadające lustro wody uwolniło metan, jego stężenie w atmosferze uniemożliwia uruchomienie pompy elektrycznej.
- godz. 15.00 - poziom lustra wody obniżył się o kilkanaście cm. Mimo to zalewisko wciąż nie pozwala na przeszukanie całego odcinka chodnika. Woda spływa do zalewiska z dwóch kierunków tworzących skrzyżowanie.
- godz. 19.00 - ratownicy górniczy w dalszym ciągu wypompowują wodę. Linia lustra wody powstałego w wyniku tąpnięcia zalewiska znajduje się 12 m od skrzyżowania. Wciąż nie widać prześwitu, co może świadczyć o dużej deformacji wyrobiska na skrzyżowaniu chodnika H-10 z chodnikiem H-2. W dalszym ciągu woda jest wypompowywana za pomocą układu pomp zasilanych sprężonym powietrzem.
- po godz. 21.00 - w ósmej dobie akcji ratownicy odnaleźli jednego z trzech poszukiwanych górników, który nie dawał oznak życia. Znajdował się on w zalewisku.
Niedziela, 13 maja
- przed godz. 7.00 – ratownicy w zalewisku odnaleźli ciało drugiego z trzech poszukiwanych górników.
- przed południem - JSW potwierdza, że obaj odnalezieni górnicy nie żyją. Bilans ofiar katastrofy to cztery ofiary śmiertelne.
- godz. 19.00 - zastępy dotarły do skrzyżowania chodników H-10 z H-2. W dalszym ciągu wypompowywana jest woda z zalewiska, do którego wciąż dopływa woda z górotworu. Ratownicy w specjalistycznych, wodoszczelnych kombinezonach penetrują skrzyżowanie wyrobisk. Pompowanie prowadzone jest za pomocą układu pomp zasilanych sprężonym powietrzem.
Poniedziałek, 14 maja
- godz. 9.00 - w ciągu ostatniej nocy lustro wody opadło na tyle, że ratownicy mogli częściowo spenetrować 20-metrowy chodnik oraz przodek H-2. W chodnikach H-10 i H-2 w dalszym ciągu utrzymuje się woda na poziomie od 1 do 2 m, co uniemożliwia skuteczne poszukiwania.
- przed południem - Daniel Ozon, prezes zarządu Jastrzębskiej Spółki Węglowej, ogłosił siedmiodniową żałobę w zakładach i spółkach Grupy Kapitałowej JSW. Prezydent Jastrzębia-Zdroju Anna Hetman zadecydowała o wprowadzeniu żałoby w mieście.
- południe - z inicjatywy Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Jastrzębiu-Zdroju, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji postawiło w stan gotowości zespoły poszukiwawcze z psami. Do dyspozycji jest pies policyjny rasy owczarek belgijski, który jest wyszkolony do pracy w wodzie, natomiast psy straży pożarnej z Jastrzębia-Zdroju są specjalnie przygotowane do pracy w gruzowiskach i zawałach. W momencie, kiedy tylko warunki na to pozwolą, zostaną wpuszczone do penetracji chodnika.
- przed godz. 17.00 - trwa wypompowywanie wody z chodników H-2 i H-10. Jej poziom udało się na tyle obniżyć, że do akcji mogły wkroczyć psy poszukiwawcze. Owczarek belgijski, labrador i border collie podjęły trop. Ratownicy penetrują rejon wskazany przez psy, jednak w dalszym ciągu nie natrafiono na poszukiwanego górnika.
Wtorek, 15 maja
- o godz. 9.00 - ratownicy w dalszym ciągu przeszukują miejsca, które wskazały psy poszukiwawcze. Ze skrzyżowania chodników H-10 i H-2 wypompowano już wodę. Ratownicy w dużej części spenetrowali to miejsce, nie natrafili jednak wciąż na ostatniego, poszukiwanego górnika.
- po godz. 15.00 - woda z przodka w całości została wypompowana, został jedynie szlam. Ratownicy mają jeszcze do spenetrowania 30-metrowy przekop wentylacyjny F-H.
- przed północą - po 253 godzinach, w 11. dobie akcji, ratownicy odnaleźli ciało ostatniego z pięciu zaginionych górników. Było przygniecione zniszczoną metalową konstrukcją w chodniku H-10.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
