W Katowicach powstało Międzynarodowe Centrum Doskonałości w zakresie metanu z kopalń węgla. Będzie służyć jako platforma wymiany doświadczeń dla ekspertów z sektora węglowego, gromadząc i udostępniając informacje z całego świata, dotyczące zarządzania metanem.
Metan to gaz towarzyszący zasobom złóż węgla kamiennego. Uwalnia się w trakcie prowadzonych robót górniczych. Z danych Wyższego Urzędu Górniczego i Głównego Instytutu Górnictwa wynika, że zmniejszenie produkcji węgla w ostatnich kilkunastu latach nie spowodowało znaczącego spadku ilości wydzielonego metanu. W ub.r. było to 900 mln m sześc. tego gazu. Z pokładów metanowych pochodzą już cztery na pięć ton wydobytego w Polsce węgla. Nasze górnictwo węgla kamiennego schodzi do coraz niższych pokładów. To nie sprzyja bezpieczeństwu załóg. Zapalenia i wybuchy metanu należą bowiem do największych naturalnych zagrożeń w górnictwie podziemnym.
Konieczna wymiana doświadczeń
Kopalnie coraz skuteczniej z nim walczą, odmetanowując podziemne wyrobiska. Gaz ten służy potem do produkcji energii elektrycznej i cieplnej, ale to wciąż tylko jedna trzecia wychwyconego metanu. Reszta wędruje do atmosfery. To niekorzystne zjawisko można również zmienić. W tym celu konieczna jest stała wymiana doświadczeń pomiędzy ekspertami z całego świata. Zapewni ją Międzynarodowe Centrum Doskonałości w zakresie metanu z kopalń węgla, które 8 bm. oficjalnie otwarto przy Głównym Instytucie Górnictwa w Katowicach. Wśród jego założycieli są: Główny Instytut Górnictwa w Katowicach (GIG), Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo (PGNiG), Państwowy Instytut Geologiczny oraz Instytut Nafty i Gazu. Centrum skupia ekspertów pracujących nad nowymi metodami pozyskiwania i wykorzystywania metanu z kopalń. Zaproponowane przez nich rozwiązania mają przyczynić się do rozwoju technologii eksploatacji metanu, zwiększyć efektywność górniczą i przyczynić się do podniesienia stanu bezpieczeństwa w kopalniach. Centrum będzie również gromadzić informacje i doświadczenia w zakresie zarządzania metanem z kopalń z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju, na co szczególny nacisk kładzie ONZ.
- Otwieramy perspektywę badawczą, ale z czasem również perspektywę komercyjnej produkcji metanu ze złóż węgla w Polsce. Z odwagą, z przedsiębiorczością, ale też opierając się na solidnych podstawach naukowych, patrzymy w przyszłość energii w Polsce - mówił podczas uroczystego otwarcia Centrum wiceminister energii Michał Kurtyka.
Najlepsze praktyki
Zdaniem prof. Stanisława Pruska, naczelnego dyrektora Głównego Instytutu Górnictwa, zaangażowanie kierowanej przez niego instytucji w działania Centrum jest wynikiem uznania dla doświadczeń i kwalifikacji kadry naukowej Instytutu.
- W polskich kopalniach odmetanowanie wyrobisk prowadzone jest głównie dla zapewnienia bezpieczeństwa prac górniczych, a ujmowany metan w znacznej części uwalniany jest do atmosfery. Trzeba zachęcać społeczności, naukowców, firmy górnicze i decydentów do podnoszenia świadomości w zakresie wyzwań i możliwości, jakie daje wykorzystanie metanu z pokładów węgla. Centrum jest szansą dla rozwoju międzynarodowej współpracy w obszarze problematyki metanowej oraz transferu polskiego know-how do innych górniczych krajów świata – powiedział prof. Prusek.
- Polska ma duże doświadczenie w dziedzinie eksploatacji tego gazu. Główny Instytut Górnictwa od lat zajmuje się m.in. zwalczaniem zagrożenia metanowego w kopalniach. Robimy wszystko, aby podczas eksploatacji węgla w naszych kopalniach nie dochodziło do zapalenia metanu lub wybuchu. Projektujemy systemy pozwalające na odmetanowanie pokładów podczas prowadzonej eksploatacji. Niestety, sporo metanu po prostu nam ucieka. Dlatego pragniemy korzystać z doświadczeń naukowców z innych ośrodków badawczych na świecie. W Australii działają już elektrownie zagospodarowujące tzw. metan wentylacyjny. U nas tego metanu w powietrzu kopalnianym jest nieco mniej, ale za to mamy do zagospodarowania większe strumienie powietrza w stosunku do tego, co oferują obecnie dostępne technologie – dodał naczelny dyrektor GIG.
Zdaniem Raymonda Pilchera, przewodniczącego Grupy Ekspertów ds. metanu z kopalń, Międzynarodowe Centrum Doskonałości to bardzo istotny projekt, który może stać się źródłem wiedzy dla nauk stosowanych, inżynierii i technologii.
- Szkolenia w zakresie najlepszych praktyk, które będą organizowane przez Centrum, umożliwią górnikom zmniejszenie emisji metanu, zwiększą bezpieczeństwo podziemnego wydobycia węgla oraz stworzą warunki do zrównoważonej produkcji węgla i związanych z nim zasobów gazu - wskazał Pilcher.
Do końca października br. ma być opracowany plan działania Centrum oraz określone finansowe ramy przedsięwzięć przeznaczonych do realizacji. Musi je zatwierdzić Biuro Narodów Zjednoczonych w Genewie.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
