Wieloletni Program Inwestycji Kolejowych nie został dostosowany do możliwości PKP PLK SA, dlatego zakres ujętych w nim zadań inwestycyjnych okazał się niemożliwy do wykonania w zaplanowanych terminach. Do końca 2015 r. nie zakończono niemal połowy ze 153 projektów ujętych w Programie i nie wykorzystano ponad 11,3 mld zł zaplanowanych w 2011 r. ze środków unijnych na infrastrukturę kolejową. Miliardy złotych wydane w tym czasie na modernizację oraz budowę linii i stacji kolejowych poprawiły ich stan techniczny, jednak dla pasażerów niewiele się zmieniło – pociągi nadal nie rozwijają dużych prędkości na trasach – oceniała Najwyższa Izba Kontroli w raporcie opublikowanym w środę (4 stycznia).
"Celem Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych (WPIK) była modernizacja oraz budowa linii i stacji kolejowych wraz z budowlami inżynierskimi, urządzeniami zasilania, zabezpieczenia ruchu, łączności i sygnalizacji. Realizacja zadań w planowanym terminie i zakresie rzeczowym miała zapewnić m.in.: podniesienie przepustowości linii kolejowych (poprzez zwiększenie dopuszczalnej prędkości jazdy i nacisku osi), poprawę bezpieczeństwa ruchu kolejowego (w tym: budowę nowoczesnych systemów zarządzania ruchem, np. Europejskiego Systemu Zarzadzania Ruchem Kolejowym - ERMTS oraz likwidację skrzyżowań i przejść jednopoziomowych), a także zapewnienie interoperacyjności (czyli dostosowanie do standardów określonych w umowach AGC i AGTC) budowanej i modernizowanej infrastruktury kolejowej".
Wydanie miliardów złotych na modernizację oraz budowę linii i stacji kolejowych w ramach Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych wpłynęło na poprawę stanu technicznego linii kolejowych. Jednakże dla pasażerów niewiele się zmieniło, bo pociągi nadal nie rozwijają dużych prędkości na trasach - podkreśla się w raporcie.
We wnioskach Izba stwierdza, że największe trudności spółka PKP PLK miała z realizacją projektów dużych, o wartości powyżej miliarda złotych każdy. Z 12 takich projektów zawartych w Programie zdołano zrealizować do końca 2015 r. jedynie połowę. Sześć niezrealizowanych projektów zostało poddanych procesowi fazowania i przeniesienia części zakresu do realizacji w ramach unijnej perspektywy finansowania 2014-2020 oraz zostały ujęte w Krajowym Programie Kolejowym (KPK). W ramach KPK przewidziano realizację 20 dużych projektów o wartości powyżej 1 mld zł każdy. W ocenie NIK wymaga to szczególnie starannego przygotowania tych inwestycji dla zapewnienia ich terminowej realizacji.
„Istniejący system finansowania inwestycji kolejowych w ramach Programu ma istotny wpływ na sytuację finansową i majątkową PKP. Rośnie wartość majątku PKP PLK S.A., ale towarzyszy temu zwiększający się poziom zadłużenia. Łączna skumulowana strata na koniec 2015 r. wyniosła ponad 6,1 mld zł”.
W ocenie NIK minister właściwy ds. transportu, powinien rozważyć wprowadzenie systemu zaliczkowego z udziałem środków budżetu państwa, który zapewni płynność finansową zarządcy infrastruktury kolejowej, w tym poprawi terminowość regulowania przez niego zobowiązań wobec kontrahentów.
W ocenie NIK, usprawniając system finansowania inwestycji kolejowych, należałoby również zapewnić większą stabilność dokumentów programowych (wniosek do ministra właściwego ds. transportu). Częste ich zmiany nie sprzyjały efektywnej realizacji Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
