Jastrzębie-Zdrój: uroczystości rocznicowe z udziałem premier Beaty Szydło

- Nigdy nie pozwolę, by polskie górnictwo zostało zniszczone - taką deklaracje złożyła premier Beata Szydło w sobotę (3 września) w Jastrzębiu-Zdroju, gdzie odbywały się uroczystości 36. rocznicy podpisania Porozumienia Jastrzębskiego. Szefowa rządu podkreśliła, że górnictwo wymaga reform. Dodała też, że skończył się czas "kiedy na górnictwie bogacili się niektórzy, kiedy górnictwo było wykorzystywane, gdy traciło polskie państwo i górnicy".

Na uroczystościach w Jastrzębiu-Zdroju pojawiła się szeroka delegacja rządowa. Premier towarzyszyli szefowie resortu energii, czyli minister Krzysztof Tchórzewski i wiceminister Grzegorz Tobiszowski, minister sportu Witold Bańka, wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Stanisław Szwed oraz wiceminister sprawiedliwości Michał Wójcik. Na uroczystościach związanych z powstaniem NSZZ Solidarność nie mogło zabraknąć licznej reprezentacji związków zawodowych. Obecni byli m.in. szef komisji krajowej "S" Piotr Duda oraz szef regionu śląsko-dąbrowskiego Dominik Kolorz. Ponadto obecni byli parlamentarzyści, przedstawiciele władz samorządowych, instytucji państwowych oraz zarządów spółek węglowych.

Uroczystości rozpoczęły się od mszy w kościele Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła. Nabożeństwo odprawił biskup pomocniczy archidiecezji katowickiej Marek Szkudło. Potem obchody przeniosły się pod pomnik znajdujący się przed kopalnią Zofiówka, w której 36 lat temu podpisano porozumienie jastrzębskie. Wówczas nazywała się ona Manifest Lipcowy. 

"Dzisiejsza rocznica jest okazją do refleksji także nad tym, czego obecnie potrzebują Polacy. Dorobek Sierpnia 80 i solidarnościowy etos powinny być zachowane nie tylko w naszej pamięci, ale wytyczać również polską drogę w przyszłość. Wartości i sprawy, które Solidarność uważała za najważniejsze, nie straciły na aktualności" - napisał prezydent Andrzej Duda, w liście odczytanym podczas rocznicowych uroczystości.

Prezydent zaznaczył, że masowe strajki na Śląsku latem 1980 r. wpłynęły na kształt negocjacji w Gdańsku i Szczecinie oraz umożliwiły powstanie wolnych związków zawodowych.

- Śląsk i Zagłębie rzuciły swój potężny głos na szalę historii i przeważyły ją na pomyślną dla Polski stronę - dodał i podkreślił jak wielką rolę w przemianach odegrali górnicy.

"Prawa pracownicze i społeczne, wywalczone przez mieszkańców tego regionu, są odtąd wspólnym udziałem wszystkich Polaków. To górnikom zawdzięczamy m.in. wolne soboty czy też równość i jednolitość w całym kraju świadczeń rodzinnych" - napisał Duda.

Potem głos zabrała premier Szydło, która przekonywała o znaczeniu górnictwa i konieczności zmian w tej branży.

- My walczymy dzisiaj o to, by górnictwo przetrwało, bo jest potrzebne polskiej gospodarce i jest potrzebne tutaj na Śląsku - podkreśliła premier.

- Wy wiecie doskonale, że jeżeli tych zmian nie przeprowadzimy, to nie uratujemy polskiego górnictwa. Bo dzisiaj polskie górnictwo jest solą w oku również i wielu różnego rodzaju lobby w Europie, trzeba o tym pamiętać - stwierdziła.

Szefowa rządu przypomniała postawę, jaką 36 lat temu wykazali się górnicy z Jastrzębia-Zdroju.

- To nie były wygórowane żądania, ale wtedy w 80. roku trzeba było o tę normalność upominać się i strajkować. I tak zrobili górnicy (...) Godna praca, godne życie, wywalczone zostało protestami ludzi, którzy wtedy w 80. roku mieli odwagę upomnieć się jeden o drugiego. Mieli odwagę stanąć w obronie wolności ojczyzny, rodzin polskich, polskich pracowników. W ramach tych Porozumień Sierpniowych, które wpisują się w Porozumienia Jastrzębskie - wtedy uchyliły się drzwi do wolności i za to należy się cześć i chwała. Za to ja wam wszystkim uczestnikom tych wydarzeń z serca dziękuję - mówiła premier.

Uroczystości zakończyły się składaniem kwiatów pod pomnikiem Porozumienia Jastrzębskiego.

Zawarte 3 września 1980 roku w Jastrzębiu-Zdroju porozumienie było trzecim, po gdańskim i szczecińskim, dokumentem podpisanym wówczas między władzą a strajkującymi robotnikami. W porozumieniu potwierdzono ustalenia gdańskie, zniesiono czterobrygadowy system pracy w górnictwie, który oznaczał konieczność pracy przez 7 dni w tygodniu. Władze zobowiązały się do przedstawienia projektu ustawy obniżającej wiek pracy w górnictwie. Kluczowym ustaleniem była też zapowiedź wprowadzenia od stycznia 1981 roku wszystkich sobót wolnych i niedziel. Przedstawiciele rządu zgodzili się też na realizację wielu postulatów socjalno-bytowych, m.in. wprowadzenie pylicy płuc do wykazu chorób zawodowych.

Pierwszy strajk w Jastrzębiu rozpoczął się w nocy z 27 na 28 sierpnia 1980 roku w kopalni Manifest Lipcowy. Około tysiąca górników odmówiło podjęcia pracy na nocnej zmianie. Protest od początku miał przede wszystkim charakter solidarnościowy z robotnikami protestującymi na Wybrzeżu. Do 21 postulatów gdańskich górnicy dołożyli własne. Śląskie strajki przyspieszyły negocjacje w Gdańsku i Szczecinie, i wpłynęły na kształt zawartych tam porozumień.

29 sierpnia do kopalni przyjechała delegacja rządowa. Tego samego dnia zastrajkowało dalszych siedem kopalń. Powołano pierwszy na Śląsku Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS). Wkrótce w regionie strajkowało już 28 kopalń i 28 innych zakładów.

2 września ok. 17.00 rozpoczęła się kolejna tura negocjacji między MKS i stroną rządową. 3 września ok. 5.40 rano, po kilkunastu godzinach negocjacji, podpisano liczące 29 punktów porozumienie, zwane od tego czasu jastrzębskim.

W galerii: Uroczystości z okazji 36. rocznicy podpisania Porozumienia Jastrzębskiego. Jastrzębie -Zdrój, 3 września 2016 r. (zdjęcia: Maciej Dorosiński - portal górniczy nettg.pl).

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.