Mundury dla górników wprowadzone zostały w połowie XVIII wieku w państwach niemieckich i Austro-Węgrzech. W Polsce mundury jako pierwsi otrzymali górnicy zatrudnieni w kopalniach węgla w Królestwie Polskim. W 1817 r. w przepisie wykonawczym do ustawy o utworzeniu Korpusu Górniczego sprecyzowano wygląd mundurów dla poszczególnych kategorii pracowników górnictwa.
Historię przybliża JÓZEF FUDALI, mistrz ceremoniału górniczego:
- I tak dla sztygarzy mieli nosić granatowe fraki, ozdobione karmazynowymi wypustkami. Na karmazynowych szlifach obszytych srebrnym galonem, srebrną nicią był wyhaftowany orzeł trzymający w szponach skrzyżowane pyrlik i motykę. Do tego granatowe spodnie na co dzień i białe, paradne na święto, wysokie czarne buty, kapelusz stosowny oraz szpada i ostrogi.
Majster górniczy nosił się skromniej. Na mundurze pozbawionym wszelkich pagonów, uzupełnienie stanowiła noszona z tyłu na spodniach, przytrzymywana na biodrach pasem z ładownicą "skóra górnicza", inaczej zwana łatą lub klapą. Był to czarny fartuch skórzany, półkolisto skrojony, sięgający do łydek, noszony z tyłu. "Skóra", a raczej skok przez nią, stał się symbolem przynależności do stanu górniczego.
Wzór obecnego galowego munduru ustanowiony został w 1949 r. Ozdobiony jest wieloma wystylizowanymi w dekoracyjne ozdoby szczegółami. Są to dawne elementy górniczej odzieży roboczej, pełniące niegdyś konkretne funkcje użytkowe. Charakterystycznym elementem górniczego umundurowania jest czako z pióropuszem. Czako - niemieckiego "tschako", z węgierskiego "csákó - nawiązuje do sztywnej czapki wojskowej z płaskim denkiem i z daszkiem. Czako górnicze nie ma daszka. Wykonane jest z tektury obciągniętej czarną krepą, ma wysokość 12,5 cm. Pióropusz tkwiący w czapce wziął się od miotełki, wycioru, do czyszczenia otworów strzałowych, którą górnik trzymał zatkniętą za taśmą na kapeluszu.
Kolor pióropusza oznacza rangę. Zielony jest dla górniczej generalicji, biały - dla dyrektorów, inżynierów i techników górniczych, czarny - dla górników, czerwony - dla muzyków orkiestry górniczej, a biało-czerwony - dla kapelmistrza.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
