Już nie tylko Zieloni obierają uliczną panikę za metodę walki o interesy - pisały niemieckie media, gdy wielotysięczne protesty zorganizowali pod koniec kwietnia na ulicach Essen, Berlina i innych miast wschodnich Niemiec pracownicy elektrowni RWE opalanych węglem brunatnym.
Marsze i pikiety związkowców energetyki węglowej wspierały główne uderzenie, którym ugodził w rząd federalny Holender Peter Terium, prezes RWE. Ogłosił publicznie, że jeśli plan nałożenia dodatkowych opłat za emisję dwutlenku węgla na elektrownie konwencjonalne (starsze niż 20-letnie, począwszy od 2017 r.) wejdzie w życie, to skutkiem będzie m.in. 100 tys. bezrobotnych. - Tak zwany wkład w walkę ze zmianami klimatu zagraża naszemu istnieniu. Nowe obciążenie oznacza, że natychmiast zamknięta zostanie większość kopalń węgla brunatnego i używających go elektrowni - zapowiedział Terium, którego ostentacyjnie poparli najwięksi akcjonariusze, przedłużając tego samego dnia kontrakt menedżerski aż do 2021 r. Nie pomogły pikiety ekologów, starających się skompromitować węgiel i obrady Walnego Zgromadzenia RWE 23 kwietnia w Essen.
To pierwszy od lat tak silny sprzeciw wobec bezprecedensowego programu przestawiania niemieckiej energetyki na solary i turbiny wiatrowe - oceniła agencja Bloomberga, a dziennik Handelsblatt z uwagą odnotował słowa szefa RWE: - Nie poddamy się, będziemy walczyć!
Gabriel powie, co chcesz usłyszeć
Główny obwiniony, autor planu, minister gospodarki i energetyki, wicekanclerz Sigmar Gabriel na wieść o ulicznych protestach pracowników natychmiast zapewnił, że rząd jest otwarty na dialog i obiecał, że plan nie zostanie wdrożony, zanim nie zbada się jego wpływu na rynek pracy we wschodnich landach Niemiec.
Nie była to jednak pierwsza wolta Gabriela, który od kilku miesięcy mówi to, czego oczekują słuchacze i niestety często zmienia zdanie. Jeszcze w styczniu wicekanclerz dawał do zrozumienia, że Niemcy idą po rozum do głowy i przepraszają się z węglem.
- Nie ma potrzeby odrzucenia energetyki węglowej, bo węgiel nie tylko nie przeszkodzi celom klimatycznym, ale poprawi konkurencyjność i wzmocni bezpieczeństwo gospodarki Niemiec - oznajmiał w dyskusji, czy należy wygaszać hurtem siłownie węglowe razem z nuklearnymi (jak żądają Zieloni).
OZE nie pociągną bez węgla
Niemcy zobowiązały się do 2020 r. ograniczyć emisję dwutlenku węgla aż o 40 proc. (w stosunku do stanu z 1990 r.) a zarazem (po katastrofie w Fukushimie) postanowiono do 2022 r. pożegnać się całkowicie z energetyką jądrową.
- Mimo perspektywy przyrostu w OZE (do 47 proc. w 2020 r.), sieć energetyczna będzie musiała oprzeć się na mocach z konwencjonalnych elektrowni na węgiel i gaz po to, aby zapewnić określoną rezerwę, dostępną gdy nie wieje wiatr lub nie świeci słońce - objaśnia Alexandru Zegrea, konsultant firmy doradczej Pflüger International GmbH.
W 2013 r. węgiel brunatny odpowiadał w Niemczech za produkcję 25 proc. energii elektrycznej, węgiel kamienny - 19 proc., elektrownie jądrowe - 15 proc., a gaz - 11 proc.
- Węgiel pokrywa w efekcie większość zapotrzebowania Niemiec na energię elektryczną, jest też najtańszym paliwem dostępnym w państwie, gdzie już teraz płaci się za prąd najdrożej w Europie (i to w przeliczeniu na średnią siłę nabywczą mieszkańców!). Natomiast dynamiczny przyrost OZE powoduje konieczność kosztownych interwencji w dystrybucję prądu. Polegają na tym, że niemiecka Agencja Federalna ds. Sieci nakazuje elektrowniom tradycyjnym nagłe zwiększenie lub zmniejszenie produkcji, by utrzymać równowagę sieci. Skutek? W krajach EPEX (rynek transakcji bieżących energią Niemiec, Francji, Austrii i Szwajcarii) pojawiły się kuriozalne... ujemne ceny elektryczności (bo elektrownie dopłacają do zbytu, gdyż nagłe zatrzymanie siłowni byłoby dużo droższe). Takie ujemne ceny obowiązywały w 2013 r. przez 97 godzin, tymczasem przewidywania na 2022 r. mówią już o ponad 1000 godzin w roku! - opisuje Zegrea specyficzne trudności niemieckiej Energiewende (transformacji energetycznej).
Rząd się boi ludzi na ulicach
Co takiego dosypało prochu do węglowej beczki i odpaliło lont? Otóż wicekanclerz Sigmar Gabriel wbrew obietnicom z początku roku już w marcu zaskoczył sektor węglowy swym planem, który miałby pogodzić straceńczo ambitne - jak uważa wielu - cele klimatyczne z przetrwaniem kopalń i elektrowni na węgiel brunatny. Energetyka musiałyby kupować więcej pozwoleń na emisję CO2, aby teoretycznie zbilansować krajowy system.
Rozjuszył w ten sposób RWE, bo największy niemiecki koncern energetyczny zacisnął już pasek na ostatnią dziurkę, sprzedał wiele aktywów jak np. DEA, stracił przez rok prawie trzecią część zysków operacyjnych i zaoszczędził na cięciu kosztów aż 1,4 mld euro od 2011 r. Jednak Sigmar wprawił też we wściekłość Zielonych, którzy chcą definitywnie i naraz z atomem pozbyć się węgla z energetyki, niezależnie od kosztów.
Jeśli - wzorowane na akcjach ekologów - kwietniowe protesty energetyków na ulicach podziałały skutecznie na rząd, to prawdopodobnie dlatego, że zaczyna on obawiać się o reakcje przeciętnych konsumentów elektryczności w Niemczech. Płacą najdrożej w Europie (fundując w rachunkach kolejne turbiny wiatrowe i panele słoneczne), a jeszcze federalny minister środowiska i ochrony przyrody każe puszczać im w kinach przed seansami w całym kraju edukacyjne filmiki, nawołujące do oszczędzania energii. Dowiadują się, że jeśli wszyscy Niemcy pociągną z gniazdek o 5 proc. prądu mniej, rząd będzie mógł... zamknąć, jedną opalaną węglem elektrownię. Minister nie dopowiada niestety tego, co dotarło już do obywateli (bo powiedział im o tym wcześniej sam wicekanclerz!), że takie zamknięcia jeszcze bardziej wywindują rachunki za prąd. A najgorsze, że mogą postawić pod znakiem zapytania pomyślność całej gospodarki.
fot.: związek zawodowy bce
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
