Ojczyzna nasza znalazła się nad przepaścią. Dorobek wielu pokoleń, wzniesiony z popiołów polski dom ulega ruinie... - czytał generał Wojciech Jaruzelski 13 grudnia 1981 roku o godz. 6.00. Pięć godzin wcześniej ludowa władza zaczęła internować działaczy Solidarności m.in. z kopalni Wujek. Rozpoczął się strajk. Żądania: uwolnić aresztowanych, znieść stan wojenny.
Do 15 grudnia było względnie spokojnie. W tym dniu do Katowic przyszła wieść z Jastrzębia. Na Manifeście Lipcowym ZOMO strzelało do strajkujących. To był przekaz władzy do krnąbrnych. Mało skuteczny, jak się dzień później okazało. Może dlatego, że w Jastrzębiu nikt nie zginął, a może dlatego, że Solidarność nie wierzyła, że ludowe wojsko wraz z obywatelską milicją może strzelać do robotników tak, żeby zabić.
I 16 grudnia PZPR, dla niepoznaki przyodziana w mundury, przypomniała strajkującym na Wujku i w innych zakładach w całej Polsce, że kto podnosi rękę przeciw władzy ludowej, ten tę rękę może stracić. Z osobna i nawet razem Czekalski, Giza, Gnida, Gzik, Kopczak, Pełka, Stawisiński i Zając nie stanowili zagrożenia dla układów pojałtańskich. W masie Solidarności już tak. I dlatego partia rękami spec-zomowców strzelała do nich z pistoletów maszynowych. Żeby zginęli, żeby inni wiedzieli, co ich może spotkać i żeby sobie dali spokój z demokracją i wolnością, skoro w PRL jedno i drugie było ustrojowo zagwarantowane.
Po 33 latach łatwo o tym zapomnieć, stąd akcja Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności, które 16 grudnia organizuje Bieg Dziewięciu Górników z udziałem 150 uczniów oraz ich opiekunów. Każdy z uczestników biegu będzie ubrany w koszulkę z wizerunkiem jednego z górników zastrzelonych w Wujku. Bieg zakończy się około godz. 13 pod Pomnikiem-Krzyżem w Katowicach-Brynowie. O godz. 16.00 w kościele p. w. Podwyższenia Krzyża Św. przy ul. Pięknej 8 odbędzie się msza św., która rozpocznie oficjalne obchody 33. rocznicy pacyfikacji kopalni Wujek. Po mszy nastąpi przemarsz pod Pomnik-Krzyż, gdzie o 17.30 rozpocznie się apel poległych i ceremonia złożenia kwiatów.
8 grudnia ŚCWiS uruchomił stronę internetową www.prlopozycja.pl, na której można obejrzeć i wysłuchać rozmów - notacji z osobami, które w latach 80. były związane z działalnością w antysystemowej opozycji, na terenie ówczesnego województwa katowickiego. Wśród 11 osób, z którym prowadzono rozmowy znaleźli się m.in. ks. Henryk Bolczyk, prof. Jerzy Buzek, Tadeusz Jedynak, Jan Ludwiczak, Stanisław Płatek czy Andrzej Rozpłochowski.
9 grudnia otwarto wystawę "Kopalnia strajkuje... Strajk i pacyfikacja Kopalni Wujek 13-16 grudnia 1981 r.", na której zaprezentowano wiele niepublikowanych dotąd zdjęć. - Zależało nam na tym, by zastrzeleni górnicy zostali pokazani również jako synowie, mężowie i ojcowie. Dlatego na tablicach prezentujemy fotografie z prywatnych zbiorów rodzin górników - podkreśla Robert Ciupa, dyrektor ŚCWiS.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
Trzeba pamiętać, ale po co?