Przed 33 laty 3 września podpisano porozumienie jastrzębskie - jedno z czterech będących efektem sierpniowych strajków. Przed 25 laty również 3 września i także w Jastrzębiu-Zdrój podpisano porozumienie kończące sierpniowe strajki w kopalniach Rybnickiego Okręgu Węglowego...
3 września 1980 o godz. 5.45 został podpisany dokument kończący strajk w kopalni Manifest Lipcowy w Jastrzębiu-Zdroju: "Protokół porozumienia zawartego przez Komisję Rządową i Międzyzakładowy Komitet Strajkowy 3 września 1980 roku w kopalni Manifest Lipcowy".
Ze strony MKS "Protokół..." sygnowali:
• Jarosław Sienkiewicz (przewodniczący),
• Stefan Pałka i Tadeusz Jedynak (wiceprzewodniczący),
• Jan Jarliński, Piotr Musiał, Andrzej Winczewski, Marian Kosiński, Roman Kempiński, Mieczysław Sawicki, Kazimierz Stolarski, Ryszard Kuś, Wacław Kołodyński, Władysław Kołduński, Grzegorz Stawski.
Ze strony rządowej dokument podpisali:
• wicepremier Aleksander Kopeć,
• zastępca członka Biura Politycznego i sekretarz KC PZPR w Katowicach Andrzej Żabiński,
• minister górnictwa Włodzimierz Lejczak,
• sekretarz KW PZPR w Katowicach Wiesław Kiczan, podsekretarz stanu w Ministerstwie Górnictwa Mieczysław Glanowski, I z-ca wojewody katowickiego Zdzisław Gorczyca, rektor Politechniki Śląskiej Jerzy Nawrocki.
Potwierdzono w nim ustalenia gdańskie, zniesiono 4-brygadowy system pracy w górnictwie (oznaczał on konieczność pracy 7 dni w tygodniu). Władze zobowiązały się do przedstawienia Sejmowi PRL projektu obniżenia wieku emerytalnego w górnictwie.
Ważnym ustaleniem było wprowadzenie od 1 stycznia 1981r. wolnych wszystkich sobót i niedziel (w intencji przedstawicieli władz zapis dotyczył jedynie górników, ale w tekście porozumienia jasno tego nie zaznaczono, co spowodowało na początku 1981r. konflikt o wolne soboty). Przedstawiciele rządu zgodzili się też na realizację szeregu postulatów socjalno-bytowych, m.in. wpisanie pylicy płuc do wykazu chorób zawodowych.
Sierpień 1988 r. na Śląsku. 15 sierpnia 1988 o godzinie 22:30 rozpoczyna się strajk w KWK Manifest Lipcowy (obecnie Zofiówka) w Jastrzębiu-Zdrój. W następnych dniach strajk wybucha w kopalniach:
• Jastrzębie, Borynia, Moszczenice (wszystkie na terenie Jastrzębia-Zdrój), XXX-lecie w Pawłowicach, Morcinek w Kaczycach, ZMP oraz Krupiński w Żorach, 1 Maja i Marcel w Wodzisławiu Śląskim.
Do strajku przyłączyły się również dwie kopalnie spoza Rybnickiego Okręgu Węglowego: Andaluzja w Piekarach Śląskich i Lenin w Mysłowicach.
17 sierpnia na terenie kopalni Manifest Lipcowy powstaje Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, który ostatecznie po zmianach konstytuuje się w składzie:
• Krzysztof Zakrzewski - przewodniczący,
• Alojzy Pietrzyk - wiceprzewodniczący,
• Grzegorz Stawski - rzecznik prasowy oraz członkowie: Zbigniew Gnaś, Franciszek Greń, Sławomir Jędrzejkiewicz, Zdzisław Czerwiec, Marek Szczygieł, Stanisław Trzeciak, Józef Pleszak, Leszek Zubik, Bolesław Nowak, Henryk Kryza, Andrzej Sokołowski, Wiktor Krywulko, Waldemar Ptak, Tadeusz Rzepa, Leszek Wdowiak.
Utworzona zostaje lista 22 postulatów, w większości o charakterze socjalnym. Wśród strajkujących w charakterze doradców przebywają: Bogdan Lis - wysłannik Lecha Wałęsy, Jan Lityński, Marek A. Nowicki, Danuta Skorenko, Jan Górny, Ryszard Bocian oraz dziennikarze Elżbieta Misiak i Jarosław Szczepański.
Strajk wspomagany jest przez parafię NMP MK, gdzie mieści się nieformalny sztab strajkowy, w którym przebywają m.in.: Henryk Sienkiewicz, Michał Luty, Adam Giera, Tomasz Stankiewicz, Andrzej Wielowiejski, Leszek Piotrowski oraz wspomagający strajk studenci.
Między 24 a 28 sierpnia fala strajkowa wygasa. W kopalniach Morcinek, Borynia, ZMP, Marcel, 1 Maja strajki kończą się na skutek interwencji aktywu partyjnego i sił porządkowych. Od 28 sierpnia samotnie strajkuje kopalnia Manifest Lipcowy.
2 września do strajkujących przyjeżdża Lech Wałęsa, po którego interwencji 3 września o 1:25 dochodzi do podpisania dokumentów między MKS a dyrektorem Janem Jadczykiem z Gwarectwa Jastrzębsko-Rybnickiego oraz dyrektorem kopalni Karolem Grzywą. Górnicy otrzymują gwarancje bezpieczeństwa osobistego oraz gwarancje pracownicze. 3 września o 6:00 rano 167 górników z Manifestu Lipcowego i 18 z innych zakładów pracy opuszcza kopalnię. W efekcie strajków zostaje zwolnionych z pracy 151 osób, 60 zostaje powołanych karnie do wojska...
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
o ile pamietam to strajk zaczol sie w godzinie 14 pamietam wtedy bylem na 2 zmaianie ktos krzyknol przy jak to sie potocznie mowi przy wodopoju strajk !!! wszyscy zeszlismy na cechownie i tam dopiero zaczelo pamietam jak dzij takiego komucha kowalowka jak jeszczze probowal nas odwiesc od tego , bylem wtedy za mlody ale teraz widze jak sie ludzie bili o stolki , nie ma zadnej wzmianko o jedynaku !!! w sierpiu strajkowalem a na wiosne mnie do wojska wzieli h... wbija w ta solidarnosc!!!
Szkoda że ludzie szybko zapominają komu zawdzięczają dzisiejszą wolność słowa, myśli-minęło zaledwie paredziesiąt lat i nikt nie pamięta , że za byle sprzeciw wsadzało się do więzienia.