Zakład energochłonny to według unijnej definicji taki zakład, w którym energia elektryczna stanowi co najmniej 3 proc. wartości produkcji. Przemysł energochłonny to: hutnictwo (szare i metali kolorowych), przemysł chemiczny, papierniczy, cementowy. W Polsce nawet najnowocześniejsze zakłady są energochłonne i współczynnik wartości energii w ich produkcji najczęściej jest kilkunastoprocentowy, a w wielu przypadkach sięga 30 proc.
Polityka energetyczno-klimatyczna Unii Europejskiej implikuje wzrost ceny energii (który w zamierzeniach ma skłonić do obniżenia energochłonności). W państwach "starej" Unii wzrost cen jest rekompensowany. W Polsce nie. Branża energochłonna alarmuje: bez podobnych mechanizmów nie będzie w stanie konkurować. A po jakimś czasie albo splajtuje, albo przeniesie się z produkcją poza granice Unii.
- Miedź, cynk, ołów sprzedajemy na podstawie cen z giełdy londyńskiej. Uiszczamy podatki i opłaty nakładane w Polsce na nośniki energii. Zagraniczne firmy energochłonne takich kosztów nie ponoszą. Po wprowadzeniu opłat za emisję CO2 prąd zdrożeje u nas z 300 do 400 złotych za megawat. Czyli o 100 złotych. W tym samym czasie w Hiszpanii cena pójdzie w górę z 300 na 315 złotych. Tyle że tam 15 złotych podwyżki zostanie zrekompensowanych, a u nas 100 złotych podwyżki już nie - tłumaczy Bogusław Ochab, prezes Zakładów Górniczo-Hutniczych Bolesław w Bukownie.
75 euro za megawatogodzinę
W 2011 r. ZGH wydały na prąd 147 mln zł. W Polsce megawatogodzina kosztuje 75 euro. Dla porównania (po uwzględnieniu systemu rekompensat): w Niemczech - 65, we Francji - 34, a w Hiszpanii - 30 euro. U nas ceny dla dużych odbiorców wzrosły w latach 2007-2011 o 100 proc. Nie dość, że ceny mamy najwyższe w Europie, to nasz przemysł nie korzysta z tego, z czego korzysta konkurencja na Zachodzie: z ulg. Poza tym w cenie, oprócz opłaty za przesył, za tzw. energię czarną, ulokowane są także parapodatki. Wpływ za akcyzy trafia do budżetu państwa, a z opłat za tzw. kolorowe certyfikaty wspiera się rozwój... energii odnawialnej. To mniej więcej tak, jakby produkujący kotlety schabowe musiał w ich cenie uwzględniać datek na firmy wytwarzające kotlety wegetariańskie. I wszystko byłoby OK, gdyby nie to, że owe parapodatki to ok. 60 zł w megagodzinie energii, co stanowi prawie 1/4 ceny jej jednostki.
Stefan Dzienniak, członek zarządu Arcelor-Mittal Poland, uważa, że państwo musi interweniować, by utrzymać konkurencyjność nowoczesnego hutnictwa. Droższa energia, gdy konkurencja pracuje na tańszej, to prosta droga do tego, że właściciele stwierdzą: przenosimy się tam, gdzie jest taniej, bo inwestorzy wymagają od naszych firm, by były konkurencyjne.
- Hutnictwo stali w Polsce kupuje rocznie energii za 1,5 miliarda złotych. Pakiet energetyczno-klimatyczny przyczyni się do podwyżki cen, wzrosną akcyzy na prąd i gaz. A od 2015 roku zacznie obowiązywać tak zwana dyrektywa pyłowa - wylicza przedstawiciel czołowego producenta stali w Polsce.
- Jeśli będziemy zmuszeni do przeniesienia produkcji poza granice Unii, to co z zatrudnieniem dla 25 tysięcy obecnie pracujących i pięciokrotnie większej rzeczy ludzi z otoczenia hutnictwa? Wreszcie: jak to odczują producenci i dostawcy energii, gdy stracą głównego odbiorcę?
Trzeba czekać?
Politycy z opozycji są zgodni co do istoty: przemysłowi energochłonnemu w Polsce trzeba stworzyć takie warunki, jakie ma konkurencja na Zachodzie. Różnią się jedynie co do metod, za pomocą których należy ten cel urzeczywistnić. Co innego politycy koalicji rządzącej...
Poseł Wojciech Saługa (PO) uważa, że pierwszym i najważniejszym krokiem do poprawy sytuacji jest nowe Prawo energetyczne. Rząd zakłada w planach stopniowe obniżanie akcyzy w cenie energii, ale...
- Miejmy nadzieję, że deficyt budżetowy będzie na tyle niski, że możliwe będzie obniżenie akcyzy.
- Pamiętajmy, że wprowadzenie aukcji na uprawnienia do emisji CO2 zwiększy udział w cenie tak zwanych certyfikatów kolorowych, a oczekiwanie na czas, w którym deficyt budżetowy zostanie przezwyciężony, może być bardzo długie - kontruje poseł Zbyszek Zaborowski (SLD).
Apelują do premiera
Wiadomo, co może zaoferować w rzeczonej kwestii rząd. A czego oczekują od niego firmy energochłonne? Wnioskują o:
• dostosowanie obciążeń fiskalnych i parafiskalnych, związanych z zakupem energii elektrycznej, do warunków panujących w innych krajach UE (m.in. zmniejszenie opłat za tzw. certyfikaty kolorowej energii, zmniejszenie podatku akcyzowego za energię elektryczną dla zakładów energochłonnych w ramach możliwych regulacji prawnych, a także utrzymanie zwolnienia z akcyzy za gaz);
• rozwiązanie kwestii masowych wyłudzeń podatku VAT na rynku dystrybucji stali (w szczególności poprzez przyjęcie stosownych rozwiązań legislacyjnych);
• zmiany prawne, dające realną możliwość wspólnych działań pracodawców i państwa na rzecz utrzymywania miejsc pracy w okresie spowolnienia gospodarczego.
Te postulaty zawarli w apelu skierowanym 17 września do premiera Donalda Tuska.
- Przemysł energochłonny potrzebuje rozwiązań systemowych dla wyrównania warunków konkurencyjności. Bo jeśli ich nie otrzyma, to grozi nam utrata 200 tysięcy miejsc pracy - alarmuje Dominik Kolorz, przewodniczący śląsko-dąbrowskiej Solidarności.
I nie trzeba nikomu tłumaczyć, jakie miałoby to konsekwencje, nie tylko dla województwa śląskiego, gdzie zlokalizowana jest lwia część przemysłu energochłonnego...
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
